Muhasebe Bilgi Sistemi

Bilgi sistemini oluşturan temel unsurlar, veri ve bilgi kavramlarıdır. Veri; işletmeyle ilgili olarak ortaya çıkan ve işletmelerin gerçekleştirdiği faaliyetleri temsil eden her türlü olay, durum, gözlem veya gösterim olarak tanımlanabilir. Bilgi ise; herhangi bir konu, iş veya varlık hakkında, karar verecek veya bilgi edinecek kişinin, konu, iş veya bir varlık hakkında edindiği ve bildiği şeydir. Bilgi sistemi, işletmeyle ilgili olarak karar alacak olan paydaşların, karar alma süreçlerini desteklemek ve işletmeyi genel olarak kontrol altında tutmak için kullanılan bir prosedürdür.

Muhasebe Bilgi Sistemi (MBS); bilgiye ihtiyaç duyan bilgi kullanıcılarının beklentilerini karşılayacak özellik ve kalitedeki bilgiyi, işletmeyle ilgili mali nitelikteki tarihi ve tahmini verileri toplayarak bilgiye dönüştürüp, raporlayan ve ilgili kişi ve kurumlara sunan bilgi sistemidir. Bir işletmede MBS’yi kuran, sistemin geliştiren, işletmede meydana gelen olay, faaliyet ve operasyonlara ait verileri toplayan, verileri işleyen ve bilgiye dönüştüren ve bilgi talebinde bulunanlara ilgili bilgileri sunan kişi ise Muhasebe Bilgi Sistemi Uzmanı olarak isimlendirilmektedir. MBS temel amacı, işletmeyle etkileşim içinde olan iç ve dış paydaşların ve bilgi kullanıcılarının ihtiyaç duydukları bilgileri üretmektir. MBS’nin bir işletmede; işletmedeki ekonomik faaliyet ve operasyonlara ait verilerin toplanması ve kaydedilmesi, toplanan verilerin işlenmesi ve faaliyet ve operasyonlar için gerekli kontrollerin yapılması olmak üzere üç temel fonksiyonu yerine getirdiği ifade edilebilir. MBS’nin geliştirilebilmesi için belirlenmiş olan temel birtakım ilkeler bulunmaktadır.

Muhasebe bilgisine ihtiyaç duyan tarafları, işletme içi ve işletme dışı taraflar olmak üzere iki başlıkta ele almak mümkündür. İşletme içi tarafları yöneticiler, ortaklar ve işgörenler olmak üzere üç grupta toplamak mümkündür. İşletme dışı taraflar ise; kredi kuruluşları, sendikalar, rakipler, yatırım ve finans kuruluşları, yatırımcılar ve kamu olarak sınıflandırılabilir.

İşletme hakkında bilgiye ihtiyaç duyanların ihtiyaç duydukları bilgilerin en önemlileri, MBS tarafından hazırlanan finansal tablolardır. Muhasebe Uygulama Genel Tebliği’nde iki temel ve beş ek mali tablo olarak sunulmuştur.

İşletme hakkında bilgiye ihtiyaç duyanların ihtiyaç duydukları bilgilerin en önemlileri, MBS tarafından hazırlanan finansal tablolardır. Finansal tabloların düzenlenmesinin temel amaç; Yatırımcılar kredi verenler ve işletmeyle ilgili diğer paydaşların işletmeyle ilgili alacakları kararlara yararlı bilgiler sunmak, Gelecekte işletmede oluşacak nakit akışlarının değerlendirilmesine yönelik bilgiler sunmak, İşletmenin sahip olduğu varlık ve kaynaklar ile varlık ve kaynaklardaki değişimler ile işletmenin faaliyet sonuçları hakkında bilgi sunmaktır.

Temel mali tablolar; bilanço ve gelir tablosu, ek mali tablolar ise satışların maliyeti tablosu, fon akım tablosu, nakit akım tablosu, kâr dağıtım tablosu ve özkaynak değişik tablosundan oluşmaktadır. Bilanço, bir işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıkları ve bu varlıkların temin edilmesinde kullanılan kaynakları gösteren finansal tablodur. Bilanço varlıklar ve kaynaklar olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Varlıklar, işletmenin sahip olduğu, nakitler, alacaklar, mali ve maddi duran varlıklar gibi unsurlardan oluşmakta; kaynaklar ise varlıkların tedarik edilebilmesi için gerekli olan nakdi değerlerin sağlandığı hesapların, diğer bir ifadeyle işletmenin borçlarının ve özkaynaklarının yer aldığı bölümdür. Gelir tablosu, faaliyet göstermiş olduğu belirli bir dönemde elde ettiği gelirler ve katlanmış olduğu maliyet ve giderlerinin özetlendiği ve faaliyet sonucunun (dönem net kârı veya dönem net zararı) olduğu mali tablodur.

Türkiye Muhasebe Standartların (TMS) da ise finansal tablo seti; finansal durum tablosu (bilanço), gelir tablosu, özkaynak değişim tablosu, nakit akış tablosu ve önemli muhasebe politikalarını özetleyen dipnotlar ve diğer açıklayıcı bilgilerden oluşmaktadır.