Hastaların ve Sağlık Çalışanlarının Hak ve Yükümlülükleri

Sağlık çalışanlarının yükümlülükleri hastaların haklarını, hastaların yükümlülükleri de sağlık çalışanlarının haklarını oluşturur.

Sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı ile hasta hakları birbiriyle sıkı sıkıya etkileşim içinde olan bağlantılı haklardır.

Sağlık hizmetini yerine getiren personelin adalet ve hakkaniyete uygun olarak bu hizmeti yerine getirmeleri gerekmektedir.

Hasta veya hasta yakını hangi şartlar altında sağlık hizmetlerinden faydalanacağını öğrenerek kendi için en uygun koşullara sahip olan sağlık kuruluşunu tercih edecek ve böylece de kendi geleceğini belirleme imkânı bulacaktır.

Hasta eğer talep ederse, kendine sağlık hizmeti verecek olan ya da hâlihazırda kendine bu hizmeti sunmakta olan doktorların ve diğer personelin kimlikleri, görev ve unvanları hakkında bilgi verilmek zorundadır.

Hastanın hayatının kurtulması veya sağlığına kavuşmasının mümkün olmadığı koşullarda dahi gereken tıbbi özeni göstererek hastanın acısını azaltmaya veya dindirmeye çalışması sağlık personeli için bir zorunluluktur.

Sağlık durumu ile ilgili bilgilerin mümkün olduğunca sade, tereddüt ve şüpheye yer vermeyecek şekilde, hastanın sosyal ve kültürel düzeyine uygun ve anlaşılabilir olarak sunulması gerekmektedir.

Sağlık kuruluşlarında gerçekleştirilecek her türlü tıbbi müdahale hastanın mahremiyetine saygı gösterilerek yerine getirilmek zorundadır.

Tüm tıbbi müdahalelerde hastanın rızasının alınması şarttır. Hiç kimseye rızası olmadan tıbbi müdahale yapılamayacağı gibi alınan rızaya uygun olmayan bir şekilde de tıbbi müdahalede bulunulamaz.

Hasta Hakları Yönetmeliği sağlık kurum ve kuruluşlarına olanakları ölçüsünde hastalara dinî vecibelerini özgürce yerine getirebilmeleri için gereken önlemleri alma yükümlülüğü getirmiştir.

İnsani değerlere uygun bir şekilde sağlık hizmeti alınabilmesi ilk önce hastaya insanca muamelede bulunulmasına bağlıdır.

Hastaların sağlık hizmetlerinden yararlanırken sahip oldukları haklar yanında yerine getirmeleri gereken sorumlulukları da vardır.

Hekim hiçbir telkine maruz kalmadan mesleğini serbestçe yerine getirebilmelidir. Hekim hakları olarak sayılabilecek tüm haklar aslında hekimin mesleğini serbestçe icra etme hakkının korunmasını sağlar.

Sağlık hizmetinde hata ve kaza riskini azaltmak amacıyla hekim eksiksiz bir şekilde ilgilenebileceğinden daha fazla sayıda hastayı kabul etmeyebilir.

Özel sağlık kuruluşunda veya serbest çalışan hekimler acil haller dışında hastayı reddedebilirler. Askerî hekimler dâhil kamu kuruluşunda çalışan hekimler ise hastayı reddedemezler; ama şiddete maruz kalmaları halinde, Çalışan Güvenliğinin Sağlanması genelgesine göre, sağlık hizmetinden çekilme hakları vardır.

Hekim çağdaş tıbbın imkânlarını göz önünde bulundurarak uygun gördüğü tedavi usulünü serbestçe seçip uygulayabilir ancak iyileştirme garantisi vermek zorunda değildir.

Sağlık çalışanlarının güvenli bir ortamda çalışma hakları vardır. Buna rağmen bir saldırıya maruz kalırlarsa meşru müdafaa hakkını kullanabilirler.

Bütün hekimlerin ilk yardımda bulunma, sır saklama, suçu bildirme ve tarafsız olma yükümlülükleri vardır. Hekimler ticari amaçla hareket edemez ve reklam yapamazlar.