Ürün Yaşam Dönemi Stratejileri

Her ürünün tıpkı insanlar gibi süresi ve bir yaşam çizgisi bulunmaktadır. Bu ürünün normal yaşam dönemidir.

Ürünün yaşam döneminin beş aşaması bulunmaktadır. Bunlar; ürünün geliştirildiği, tanıtıldığı ve pazara sunulduğu giriş aşaması, satışların geliştiği büyüme aşaması, satışların maksimum olduğu olgunluk aşaması, ürünün satışlarının gerilediği düşüş aşaması ve ürünün satış olanaklarını kaybederek piyasadan çekildiği ölüm aşaması şeklinde sıralanabilir. Ürün yaşam dönemi kavramı her aşama için ayrı ve etkin pazarlama stratejileri geliştirilmesi bakımından yararlı bir çerçeve oluşturur.

Ürün yaşam döneminin uzunluğu teknolojik ve sosyokültürel değişimler, pazarın değişim hızı, rakiplerin durumu, ürün pazarının kapasitesi gibi sebeplerden etkilenmektedir.

Ürün yaşam dönemi kavramının başlıca sağladığı faydalar şu şekilde özetlenebilir: Ürün yaşam dönemi kavramı ürünlerin yaşamlarının sınırlı olduğunu ifade eder. Yaşam dönemi süresince ürün kârlarının tahmin edilebilir bir seyir izlediğini açıklar. Her aşamada ürünlerin farklı bir pazarlama, üretim finansman vb. gerektirdiğini hatırlatır. Ürün ve pazar dinamiklerini gösterir. Bir kontrol aracı olarak firmanın ürün performansını, geçmişte pazara sürülmüş benzer ürünlerle karşılaştırarak analiz yapabilme imkânı sağlar.

Ürün, fikir ve eylem üretiminde ve bunların büyük kitlelere sunulmasında önem arz eden moda, bir fikrin kabul görerek yaygınlaşması veya belli bir zaman kesitinde popüler hâle gelmesi olarak tanımlanır. Ürünün yaşam dönemi ile ilgili faktörlerin çoğu modaya bağlı ürünlerin ticaretini ve satın alımlarını etkiler. Moda ürünleri stil, renk, tasarım gibi faktörlerle sıkı sıkıya ilişkili olduğundan dolayı, bu karakteristikler zamanla değiştiğinden, moda ürünleri de değişir. Modaya uyma bireye; kendine saygı, yaşamla ilişki, etkileşim ve dinamizm verir. Kişiye topluma aidiyet duygusunu tattırır.

Ürün yaşam dönemi kavramının özellikleri: Bir ürünün yaşam seyrinin uzunluğunu etkileyen faktörler şu şekilde sıralanabilir: Teknolojik gelişmelerin hızı, ürünün pazar tarafından kabulü, rakip işletmelerin pazara girmesini zorlaştıran engeller, sosyal ve kültürel engeller, pazar payının daha büyük veya daha küçük bir kısmının hedeflenmesi, ürünün mevcut ve potansiyel kullanım alanlarıdır..

Giriş Dönemi: Ürünün pazara sunulması ile başlar. Ürün henüz pazarda bilinmemekte ve tanınmamaktadır. Satışlar oldukça düşüktür.

Büyüme (Gelişme) Dönemi: İşletmenin pazarlama çabaları sonucu malın talebinin ve satışlarının artışa geçtiği aşamadır.

Olgunluk Dönemi: Bu aşamada ürünün satışları tüm potansiyeli ile büyümüş ve satışlar en yüksek düzeye ulaşmıştır. Fiyatın en özendirici etken olduğu bu aşamada orta ve alt gelir gruplarının ürünü yüksek oranda tercihi söz konusudur.

Düşüş /Gerileme Dönemi: Düşüş aşaması satışların azalması ile başlar. Bu durum tüketicilerin isteklerinin, zevklerinin değişmesi ve rakiplerin ürünlerini pazara dâhil etmesinden kaynaklanır. Satışlar ve kârlar düşerken pazarda rekabet hala güçlüdür.

Ölüm Dönemi: Ürünün satışlarının en aza indiği aşamadır. Bir ürünün ölümü, satışlarındaki büyük çapta düşüş ve dolayısıyla maliyetlerin belirgin şekilde yükselmesi ile anlaşılır. Düşüş döneminde akıllı bir strateji izlenerek ürün farklılaştırmasının gerçekleştirilmesi bile ürünün yaşamını sonsuza dek devam ettiremeyecek, fakat belirli bir süre daha hayatta kalmasını sağlayacaktır.