İşitme Engeli, Dil Ve Konuşma Güçlüğü Olan Çocukların Gereksinimlerine Uygun Araç -Gereç Tasarlama

Birçok bilgi, duygu ve düşünce, konuşma ve iletişim becerileri ile aktarılmaktadır. Ancak, bireylerin işitme ve konuşma becerilerinde meydana gelen yetersizlik durumları; çocukların soysal uyum, gelişim ve iletişim gibi özelliklerini sergilemelerinde önemli bir dezavantaj oluşturmaktadır. Dil gelişimi açısından, konuşmanın ve işitmenin önemli bir rolü bulunmaktadır. Birçok bilgi, duygu ve düşüncenin karşımızdaki bireylere aktarılabilmesinde, bireylerdeki akademik başarının sağlanabilmesinde ve bireylerin sosyalizasyon sürecinde dilin, dolayısıyla işitme ve konuşma becerilerinin önemli işlevleri bulunmaktadır. Sözel dilin kazanılma sürecinde de konuşma temel bir araçtır. Çünkü dil, insanların iletişim kurmak amacıyla geliştirdikleri bir anlaşma aracıdır.

Bu anlamda işitme engelli; işitme duyarlılığının kişinin gelişim, uyum, özellikle iletişimdeki görevleri yeterince yerine getirememesi durumu olarak ifade edilirken, dil ve konuşma güçlüğü olan bireyler ise; dili kullanma, konuşmayı edinme ve iletişim becerilerinde sergiledikleri güçlükler nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetlerine ihtiyacı olan bireyleri ifade etmektedir.

İşitme Engeli, Dil ve Konuşma Güçlüğü olan Çocuğun Gereksinimlerini Belirleme

İşitme engeli olan çocuklar ile dil ve konuşma güçlüğü olan çocukların gelişimlerini değerlendirebileceğimiz çok az sayıda standartlaştırılmış araç mevcuttur. Değerlendirmeler, formal ve informal olmak üzere farklı şekillerde yapılmaktadır. Formal anlamda bazı araçların geliştirildiği ve kullanıldığı ifade edilmesine rağmen Türkiye’de standart olarak kullanılan araçların çok sınırlı olduğu ifade edilmektedir. İnformal araçlar olarak da ölçüt bağımlı ölçü araçları (ÖBT), gözlemler, kontrol listeleri ve hata analizlerinin kullanıldığı ifade edilmektedir. Bu informal araçlar kullanılarak çocukların güçlü ve zayıf yönleri değerlendirilmekte, aynı zamanda çocukların gereksinimleri belirlenebilmektedir. Bu değerlendirmeler aracılığıyla, çocuklar hakkında gerçekçi ve güvenilir bilgiler elde edilebilmektedir.

Gelişimsel Gereksinimlerin Belirlenmesi

Ünitede çocukların gelişimsel gereksinimlerini değerlendirebileceğimiz bazı formal ve informal araçlar tanıtılmıştır. Bunlardan bazıları;

Disiplinlerarası Oyuna Dayalı Değerlendirme;

İletişim ve Sembolik Davranışlar Ölçeği
Dil Örneği Analizi
Sözcük Dağarcığı Kontrol Listesi
Vaka İncelemesi
Dinamik Değerlendirme
Sözel Olmayan Zekâ Testi
Yeni Doğan İşitme Tarama Programı
Ankara Artikülasyon Testi
Türkçe Sesletim- Ses Bilgisi Testi'dir.

Akademik Gereksinimlerin Belirlenmesi

Okuma yazma becerileri başta olmak üzere birçok beceri alanında çocukların gereksinimleri bulunmaktadır. Bu nedenle öğrencilerin akademik gereksinimleri belirlenirken öncelikle okuma yazma, matematik vb. gibi beceri alanları değerlendirilmektedir. Özel eğitim alanında akademik gereksinimlerin tespiti önem arz etmektedir.

Özel eğitime gereksinim duyan çocukların eğitimlerini planlama ve değerlendirme de bu bilgiler oldukça önemlidir. Bu önem işitme engeli olan çocuklar ile dil ve konuşma güçlüğü olan çocuklar için de geçerlidir. Bu çocukların akademik gereksinimlerini değerlendirebileceğimiz, Dil ve Konuşma Güçlüğü Olan Bireyler İçin Performans Belirleme Formu ve İşitme Yetersizliği Olan Bireyler İçin Performans Belirleme Formu bulunmaktadır.