Görme Engelli Çocukların Gereksinimlerine Uygun Tasarlanan Araç-Gereci Hazırlamak – II

Görme duyusu yaşamımızda başat olarak kullandığımız ve bilgilerin % 85 gibi büyük bir oranını kazanma fırsatını elde ettiğimiz önemli bir duyu kanalıdır. Görme engelli bireyler görememe ya da görme kayıplarından dolayı çevrelerinde olan olay, olgu gibi birçok durumu anlamak ve yorumlamakta yetersiz kalabilirler. Bu bağlamda görme engelli öğrenciler için hazırlanan taslak araçlarla onlara çevrelerinde olup biten olay, olgu ve değişen durumları somutlaştırma sağlanmalıdır.

Görme engelli çocuğun gereksinimleri göz önünde bulundurularak hazırlanan; oyunlara, aktivitelere, etkinliklere uygun materyal taslakları incelenmeli ve taslaklasın arasından eğitim ortamlarına göre en uygun taslak seçilmelidir. Taslak seçiminde çocuğun içinde bulunduğu eğitim ortam ve imkânları göz önünde bulundurulmalı ve taslakların amaca uygunluğu değerlendirilmelidir.

Taslaklar Arasından Uygun Örneği Seçmek

Görme engelli bireylere uygun araç gereci tasarlayabilmek için; görme düzeylerini dikkate almak en önemli değişkenlerdendir. Bu çerçevede görme engelli bireylerin görme durumu ya da görememe durumuna göre, diğer bir deyişle az gören ya da total kör olma durumuna göre hazırlanacak araçların görsel veya dokunsal araçlar olması gerekmektedir. Total kör bireyler için dokunsal olarak hazırlanan araçların işitsel yollarla onlara sunulması girdilerin bütünlüğünü oluşturacağı unutulmamalıdır. Az gören bireyler için hazırlanan materyallerin onların işlevsel görme düzeylerine göre oluşturulması önem arz etmektedir. önünde bulundurulmalı ve taslakların amaca uygunluğu değerlendirilmelidir

Görme engelli çocuğun gereksinimlerine uygun materyal tasarım aşamaları uygun şekilde yapıldıktan sonra görme engelli çocuk için materyali hazırlama aşamalarına geçilir. Tasarlanacak araç için gerekeli malzemelerin bir listesi çıkartılmalı ve bu liste yardımıyla ihtiyaç duyulan malzemeler önceden temin edilmelidir. Temin edilen malzemeler araç yapımı için kullanılacak fiziki ortama taşınmalıdır. Ayrıca araç yapımında kullanılacak fiziki ortamda materyalleri hazırlarken kullanılacak kurutma, sıkma, baskı yapma, bekletme vb. işlemler için ağırlıklar, tutacaklar, masalar bulunması işlem sürecini kolaylaştıracaktır.

Araç Yapımına Uygun Fiziki Ortamın Düzenlenmesi

Araç yapımı için geniş, düzenli, yeterli çalışma alanının olduğu fiziki bir ortam gereklidir. Bir iş kazası olması durumunda hızlı müdahale edilebilmesi için ilkyardım malzemelerinin bulundurulabilir.

Malzeme Özellikleri

Görme engelli bireyler araç gereçleri dokunsal olarak kullanacakları için kullanım anında zarar görme, dağılma, parçalanma gibi istenmedik durumların oluşmaması için malzemelerin dayanıklı olması tercih edilmelidir. Ayrıca öğretim materyali birden fazla kez kullanılacağı için kolay parçalanmayan ve şekil değiştirmeyen bir malzemelerin kullanılması önerilmektedir.

Görme engeli bulunan bireylerin bazıları görme yetilerinin bir kısmını kullanabildikleri için görsel malzemeler kullanılırken kontrast ögeler kullanımı tercih edilmelidir. Yazılı malzeme kullanımı görsel malzemeler kadar önemlidir. Görme yetisini kullanabilen görme engelli tarafından okunabilecek bir boyutta yazı kullanımı materyalin anlaşılırlığını arttıracaktır. Kullanılacak malzemelerde bir desen olması ya da farklı bir dokunma hissi vermesi dokunma duyusunun aktif kullanılmasına neden olacak ve iletilmek istenen mesajın alınmasını kolaylaştıracaktır.

İşlem Basamaklarının Uygulanması

Materyal hazırlanmadan önce uygulama işlem basamakları çıkartılmalı ve işlem basamakları için bir sıralama yapılmalıdır.

Görme engelli bireyler için hazırlanan öğrenme materyalleri sahip oldukları özellikler açısından çeşitlilik göstermekle birlikte ne tür bir öğretim materyali olursa olsun değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu tür materyaller değerlendirilirken öncelikle hazırlanan araç etkili bir öğrenmeyi gerçekleştirebilme ve genel tasarım özelliklerine sahip olma derecesi göz önünde bulundurulmalıdır. Bu iki özellik bütün öğretim materyallerinin sahip olması gereken özelliklerdir.