Genç Yetişkinlik Döneminin Sosyal ve Çevresel Yönleri (Aile Kurma, Aile Yaşam Döngüsü)

Genç ve orta yetişkinlik döneminde temel sosyal ilgilerde önemli ölçüde değişimler gözlenmektedir. Diğer taraftan oldukça benzer ya da ortak alanlar vardır: Bunlar evlilik gibi kişisel yaşam biçiminin seçimi, çocukların büyütülmesi ve ev yaşamının sürdürülmesi, bir kariyere başlamak, hobilere katılmak, büyük anne -büyük baba olmak, çocuklar evden ayrıldıktan sonra eş ve çocukla ilişkinin sürdürülebilmesi, arkadaş ve akraba ilişkilerini sürdürmek ve sosyalizasyon süreçlerini içermektedir.

İnsan, genç yetişkinlik döneminde çocukluk ve ergenliğin gerektirmiş olduğu bağlardan koparak özerk bir birey hâline gelir. Bu özerkliğin kazanılmasında bireyin önceki yıllardaki fiziksel, bilişsel ve toplumsal gelişimi etkili olmaktadır. Birey kazanmış olduğu özerklikle birlikte ailede, iş hayatında ve arkadaş topluluğunda yeni ilişkiler içine girerek dış dünyaya yönelmektedir. Genç yetişkinin çevresiyle kurduğu ilişkiler, kendisi için toplumsal bir ağ oluşturarak gelişimini sürdürmesine yardımcı olmaktadır. Genç yetişkin arkadaş grupları ile bir araya gelme, dinî, siyasi, toplumsal ve gönüllü kuruluşlara katılma ve bu kuruluşların etkinliklerini takip ederek çeşitli roller üstlenmektedir. Toplumsal ilişki bağlamında her genç yetişkinin çevresiyle kurduğu iletişim aynı düzeyde olmayabilir. Yakın çevresiyle ilişkileri çok güçlü olan bireyler olabileceği gibi toplumsal ilişkiden kendini soyutlamış bireyler de söz konusu olabilir.

Aile yaşam döngüsü kavramı, genellikle ailenin zaman içindeki gelişimini betimlemek için kullanılır. Bu model, bireyin yaşam sürecinin bütün boyutlarını içerir. Ancak burada aile bir bütün olarak vurgulanır.

Aile yaşam döngüsünde yaşamın bazı evreleri diğerlerine göre daha geniş ele alınmıştır.

Genç yetişkini aile yaşamı döngüsü içinde düşünmek alışılagelmiş bir yoldur. Oysa bundan farklı ve en azından sözü edilen aile yaşam biçimleri de vardır. Hiç evlenmemiş yetişkinler (bekârlar), önceden evli olanlar (dullar, boşanmışlar, ayrı yaşayanlar), çocuksuz çiftler, komün yaşamı sürdürenler bu seçenek yaşam biçimlerini oluştururlar.

Aile Yaşam Döngüsü

Genç yetişkinlikte bütün toplumsal çevreler arasında aile çevresi yine ağırlığını korur. Gelişimsel açıdan bakılacak olursa, ergenlikten yetişkinliğe geçişte önemli bütün dönüm noktaları aileyle ilgilidir. Bu dönüm noktalarını geçmek, toplumda normatif olarak yetişkinliğe geçişi belirler (Onur, 2008).

Aile yaşam döngüsü kavramı, genellikle ailenin zaman içindeki gelişimini betimlemek için kullanılır. Bu model, bireyin yaşam sürecinin bütün boyutlarını içerir. Ancak burada aile bir bütün olarak vurgulanır. Aile yaşam döngüsünde yaşamın bazı evreleri diğerlerine göre daha geniş ele alınmıştır (Gladding, 1998; Akt: Nazlı, 2003).

Aile yaşam döngüsüne ilişkin araştırmalarıyla tanınan Duvall, aile yaşamının incelenmesinde sekiz dönem olduğunu, bu dönemlerin ilk düzeyini evliliğin oluşturduğunu belirtilerek ailenin oluşumunda evliliğin önemli bir faktör olduğuna vurguda bulunmuştur. Duvall’in veya diğerlerinin aile yaşam döngüsü modeli geçmişte, o anda ve gelecekte evliliğin ve ailenin gelişimsel olarak her aşamada nasıl tanımlanabileceğini belirleme amacındadır. Duval’ın tasnif ettiği biçiminin ana başlıklarını esas alarak ifade etmek gerekirse aile yaşam döngüsü modeli şu evrelerden oluşmaktadır (Nystul, 1999: 247 -266; Akt: Özdemir ve diğerleri, 2009):

• Çocuksuz evli çiftler
• Çocuklu aileler
• Okul öncesi çocuğu olan aileler
• Okula giden çocukları olan aileler
• Ergenlik çağında çocuğu olan aileler
• Değişen aile yapısı
• Orta yaşlı ebeveynler
• Aile üyelerinin yaşlılığı