Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Faaliyetinde İlk Madde Malzeme Giderleri ve Muhasebeleştirilmesi

Yıllara yaygın inşaat ve onarım faaliyeti bir hizmet taahhüdü olup işletme başkası adına inşaat yapımını yerine getirmektedir. Yapılmakta olan işin yıllara yaygın inşaat faaliyeti kapsamında olması için işin inşaat işi olması, ortada bir taahhüdün olması ve işin yıllara yaygın olması yani birden fazla hesap dönemini kapsaması gerekir.

İlk Madde ve Malzemelerin Sınıflandırılması

İnşaat maliyeti içerisinde kullanılan ilk madde ve malzeme en önemli maliyet unsuru olarak yer almaktadır. İlk madde ve malzeme giderleri, üretimde veya üretime yardımcı olarak kullanılan veya tüketilen tüm ilk madde ve malzeme giderlerini kapsamaktadır.

Direkt İlk Madde ve Malzemeler

Direkt ilk madde ve malzeme gideri inşaatın yapımında kullanılan, miktar ve değer olarak hangi inşaatta ne kadar kullanıldığı takip edilen ve doğrudan doğruya inşaatın maliyetine yüklenebilen giderlerdir.

Endirekt İlk Madde ve Malzemeler

Endirekt ilk madde ve malzemeler, üretimde kullanılmakla beraber değer olarak önemsiz olduklarından ürün bazlı takip edilmeyen veya hangi ürün için ne kadar tüketildiği belli olmayan malzemelerdir. Bunlara yardımcı madde ve malzemeler denmektedir.

Bununla birlikte, ürünün fiziksel yapısı içinde yer almayan fakat üretime yardımcı olan işletme malzemeleri de endirekt ilk madde ve malzeme olarak sınıflandırılmaktadır.

İlk Madde ve Malzeme Giderleri

İlk madde ve malzeme giderleri yıllara yaygın inşaat ve onarım faaliyetinde kullanılan tüm ilk madde ve malzeme tutarını kapsamaktadır.

İlk Madde ve Malzeme Alış Giderleri

Satın alınan ilk madde ve malzeme ile ilgili yapılan taşıma giderleri, taşıma esnasında yapılan sigorta giderleri, malzeme alımı ile ilgili ödenen alış komisyonları, ürünün depoya taşınması için yapılan hamaliye giderleri gibi alış giderleri ilk madde ve malzemenin maliyetine dahil edilir.

Üretimde Kullanılan İlk Madde ve Malzeme Giderleri

İlk madde ve malzeme giderleri, doğrudan inşaat yapımında kullanılan ve inşaatın fiziksel yapısı içerisinde yer alan, değer olarak da ne kadar kullanıldığı takip edilen direkt ilk madde ve malzeme gideri ile inşaat yapımında kullanılmasına rağmen ne kadar kullanıldığının takibi yapılmayan ve inşaat yapımında yardımcı malzeme olarak kullanılan endirekt ilk madde ve malzeme gideri olarak iki gruba ayrılır.

Direkt İlk Madde Ve Malzeme Giderleri

Direkt ilk madde ve malzeme giderleri yapılan inşaatın esas yapısını oluşturan, hangi inşaat işi için ne kadar kullanıldığı takip edilebilen ilk madde ve malzeme tüketimlerinden oluşmaktadır.

Endirekt İlk Madde ve Malzeme Giderleri

Direkt ilk madde ve malzeme giderleri haricinde inşaat yapımında kullanılan veya inşaatın tamamlanmasına yardımcı olan ilk madde ve malzeme giderleridir.

İlk Madde ve Malzeme Giderlerinin İnşaat Maliyetlerine Yüklenmesi

Yapılan faaliyet bir hizmet faaliyeti olduğu için ilk madde ve malzeme giderlerinin inşaat maliyetine yüklenmesinde 7-A seneğine göre 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabı kullanılmaktadır.

İlk Madde ve Malzeme İadeleri

İnşaat işi tamamlandığında elde kalan ilk madde malzemeler inşaat alanından depoya geri gönderilebilir veya satıcıya iade edilebilir. Eğer malzemeler depoya geri gönderilecekse, daha önceden 740 Hizmet Üretim Maliyetine dahil edilen tutar bu hesaptan 150 İlk Madde ve Malzeme hesabına aktarılır.

İşletme koşullara uymadığı için veya ihtiyaç fazlası olması nedeniyle (daha önceden satıcı ile anlaşılması koşuluyla) belli miktar ilk madde ve malzemeyi satıcıya da iade edebilir.

Kullanılmayan İlk Madde ve Malzemelerin Satışı

İnşaat işletmeleri kullanmadığı ve ihtiyaç fazlası olan ilk madde ve malzemelerini satış yoluyla elden çıkarabilirler. Bu satış işleminden dolayı kar elde edilmesi durumunda ise bu kar tutarı yıllara yaygın inşaat taahhüt işleri karına ilave edilmez.

İlk Madde ve Malzemelerin Zayi Olması ve Çalınması

İnşaat yapımında kullanılmak üzere satın alınan ilk madde ve malzemeler üretim esnasında, depoda veya taşınma esnasında zayi olabilir ve çalınabilir. Zayi olan tutar 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabının borcuna aktarılarak zarar olarak kayıt edilir.

lk Madde ve Malzemeler İçin Sigorta Tazminatı Alınması

İnşaat işletmeleri satın aldıkları ilk madde ve malzemelerin işletmeye taşınma esnasında, depoda ve şantiye alanında çalınma ve zayi olmasına karşın uğrayacakları zarar ve kayıplar için sigorta yaptırmaları söz konusudur. Bu durumda, ortaya çıkacak kayıplar neticesinde işletme sigorta şirketinden hasar tazminatı alabilir ve bunu 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar Hesabına kaydedebilir.

lk Madde ve Malzemelerde Fire

İnşaat faaliyetinde fire, inşaat alanında kullanılan İlk madde ve malzemelerin buharlaşma, kırılma, çürüme, bozulma vb. nedenlerle yok olması neticesinde ortaya çıkan kayıpları ifade etmektedir. Fireler normal ve anormal fireler olarak ikiye ayrılmaktadır.

İlk Madde ve Malzeme NoksanlıklarıFazlalıkları

Dönem sonunda envanter sonucu belirlenen ilk madde malzeme tutarı ile kayıtlarda görünen tutar arasında farklılıkların olması durumunda nedeni araştırılmak üzere noksanlıklar 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabında, fazlalıklar ise 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hesabında takip edilir.