İmar Hukukuna Giriş

İmar faalitetleri insanların tarımsal üretimle birlikte yerleşik yaşama geçmeleri ve büyük yerleşim yerlerinin ortaya çıkması ile başlamıştır. Bu nedenle imar faaliyetleri Mezopotamya Medeniyeti'nden günümüze kadar devam eden çok eski bir kavramdır. İmar faaliyetlerine konu olan İmar hukuku ise genç bir hukuk dalıdır çünkü idare hukukunun alt bir dalı olan ve imar faaliyetlerini konu edinen hukuk, Fransa'da II. Dünya Savaşı'ndan ortaya çıkmıştır.

Ülkemizde ise İmar hukuku ile ilgili ilk gelişmeler, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi'nde öncelikle İstanbul'da daha sonra ise diğer belediyelerde uygulanmak üzere yol genişliklerini düzenleyen Enbiye Nizannamesi (Yol Tüzüğü) ve Enbiye Kanunu'dur. (Yol Kanunu) Cumhuriyet Dönemi'nde ise öncelikle Ankara'da imar planı yapma zorunluluğunu getiren kanun kabul edilmiştir.

İmar hukukunu konu edinen ilk kanun ise 1956 yılında çıkarılmış bulunan 6785 sayılı İmar Kanunu'dur. 1985 yılında ise hâlen yürürlükte bulunan 3194 sayılı İmar Kanunu çıkarılmıştır.

Eski kanuna göre pek çok yeniliği getiren 3194 sayılı Kanunu'nun en önemli nitelikleri şu şekilde özetlenebilir:

• Planlamayı bir sisteme bağlaması,
• Fiziki plan kademeleri ile sosyo-ekonomik baza dayalı kararları mekânı yansıtması,
• Planlı ve plansız alanları bir bütün içinde ele alması,
• Valilik ve belediyelerin plan üretimi ve uygulaması sürecinde etkinliklerini arttırması, belediyelere ve valiliklere plan onama yetkisini devretmesi,
• İşlemleri basitleştirmesi ve Ruhsat işlerini kolaylaştırmasıdır.