İkna Edici Konuşma

Konuşma yeteneği sözlü iletişim sürecinin esas dinamiğidir. Ayrıca konuşma yeteneği, insan hayatında ve ikna edici iletişim sürecinde önemli bir yer tutmaktadır. Konuşması güzel ve düzgün insanlar daha rahat ve sağlıklı bir iletişim kurarlar, karşıdakiler üzerinde daha ikna edicidirler.

Bu bölümün amacı; ikna edici iletişim sürecinde konuşma kavramını açıklamak, ikna edici konuşmanın unsurlarını analiz etmek, kişilerarası iletişimdeki önemine değinmektir.

Konuşma Kavramı

İnsanoğlunun çevresindekilerle anlaşmasını sağlayan en etkili araç, onun konuşma yetisidir. Dolayısıyla ikna edici iletişimle ilgilenen uzmanlar, konuşma yetisini geliştirme üzerine çalışmışlardır.

İkna, dilin özelliklerini ve belli tartışma yapılarını, sözle veya yazıyla ifade edilebilen, hitabet teknikleriyle birleştiren retorikten etkilenir. Bu dönemlerde retorik olarak da adlandırılan etkili konuşma sanatı, üç unsurdan oluşur: Ethos, pathos ve logos. Bu üç unsuru şöyle açıklayabiliriz:

Ethos (Etik)

Yunanlılara göre ethos (etik) ben imgesi, karakter, kişilik, davranış özellikleri, yaşam ve amaç tercihleridir. Konuşmacının sahip olduğu erdemler, doğru ve iyi tavırlar onun imgesini oluşturur, ona bir otorite kazandırır. Konuşmacının etiği, onun uzmanlığı ve otoritesinin kaynağıdır.

Pathos (Duygu)

Pathos; dinleyicinin sorularını, heyecanlarını, kendisine göre soruların yanıtları karşısında hissettiklerini ifade etmektedir.

Logos (Mantık)

Logos, konuşmacının mantığını ve muhakeme yeteneğini kullanmasıdır.

Karşılıklı Konuşmanın Yapısı

Konuşma zannedildiğinden daha karmaşık bir etkinlik sürecidir ve oldukça örgütlü bir yapıya sahiptir.

Aşağıdaki listede tanımlanan beş safhayı, karşılıklı konuşma modelinin yapısı olarak önerebiliriz:

• Başlangıç safhası
• Kural tanımlama safhası
• Kuralı doğrulama safhası
• Stratejik gelişme safhası
• Sonlanma safhası

İkna Edici Konuşmanın Temel Unsurları

Sesli anlatımın başlıca unsurları şunlardır:

Ses hacmi, ses perdesi, hız, kalite, tonlama ve telaffuz, stil, dinleme, geri besleme, beden dili, öz farkındalık, kendini açığa vurma.

Sözlü iletişim biçimlerinde jest ve mimikler, dil ve dil ötesi anlamlar, kişiden kişiye ve kültürden kültüre göre değişmektedir.

Dinleyici, Ortam ve Konuşmacının Nitelikleri

Dinleyici, ortam ve konuşmacının niteliklerine ilişkin şunları söyleyebiliriz:

Dinleyicileri Tanımak

Konuşmayı oluşturan ilk unsur dinleyicilerin varlığıdır. Onlara dair özelliklerin bilinmesi gerekir.

Ortam

Konuşmanın ortamı konuşmamızın yönünü etkileyebilecek unsurlardan biridir.

Konuşmacının Nitelikleri

Güzel ve etkili konuşabilmek için dinleyicilerimizi tanımak, konuşma ortamımızı tanımak, bunları iyi değerlendirip çözümlememiz gereklidir. Bunun yanında konuşmacının güzel ve etkili bir konuşma yapabilecek niteliklere haiz olması gereklidir. Saygılı olmak, içtenlik, dürüstlük, tutarlılık, yetkinlik, doğrudan ve net ifadeler kullanmak gibi nitelikler konuşmacıları destekler.

İkna Edici İletişimin Temel İlkeleri

Konuşma uzmanları, güzel, etkili ve ikna edici konuşmanın ilkelerini 10 madde altında toplamışlardır. Bunlar değişmez ve sabit ilkeler değildir. Ancak yaptığımız ya da dinlediğimiz bir konuşmayı değerlendirebilme açısından bu ilkeleri ölçüt olarak kullanabiliriz:

• İyi bir konuşma, yıkıcı değil, yapıcıdır.
• İyi bir konuşma ilginç ve değerli konuları kapsar.
• İyi bir konuşma konuşmacının kişiliği ile bütünleşir.
• İyi bir konuşma belli bir amaca yönelir.
• İyi bir konuşma, konuşmayı etkileyen etkenleri çözümleyerek oluşturur.
• İyi bir konuşma, sağlam bir konuşma yöntemi üzerine kurulur.

İyi bir konuşma, dinleyicilerin ilgi ve dikkatini toplar: Konuşmada hangi konuda olursa olsun, dinleyicinin ilgi ve dikkatinin dağılmasını önlemek gerekmektedir.

• İyi bir konuşma, sağlam bilgilere dayanır.
• İyi bir konuşma, etkili bir ses tonu, el ve yüz hareketleri gerektirir.
• İyi bir konuşma, canlı bir dil, hareketli bir üslup gerektirir.

Bu ölçütlere dayanarak daha tatmin edici konuşmaların; karşılıklı saygı doğuran, zaman ayrılan, görüşler farklı olsa bile insanların birbirini dinlediği konuşmalar olduğunu söyleyebiliriz.

Kendinden Emin Konuşmak

İkna edici konuşmanın en önemli özelliklerinden biri kendinden emin konuşmaktır. İnsanlarla konuşurken genellikle üç farklı tutum takınırız:

• Saldırgan
• Pasif
• Kendinden Emin

Kendinden eminlik; kişinin, kendi meşru haklarından yola çıkarak düşünce, duygu, ihtiyaç ve gözlemlerini, başkalarının onurunu ve haklarını zedelemeden ifade etmesidir. Konuşmalarda saldırgan bir tutumdan çok uzlaşmacı, kendinden emin bir tutum izlenmelidir.

Telefonla Konuşma

• -Arayan kişinin sizden ne istediğini öğrenin.
• -Sorun varsa çözüme odaklanıp nasıl çözeceğinizi anlamaya çalışın.
• -Vermek istediğiniz mesajı mümkün olan en kısa sürede verin.
• -Karşınızdaki görmese de beden dilinizi mutlaka kullanın.
• -Konuşurken gülümseyin. Çünkü bu sesinizin tonunu ve canlılığını etkileyecektir.

Kötü Konuşmalar

Kötü Konuşmaların Özellikleri

Kötü bir konuşma, etkili bir konuşmanın tam tersidir. Kötü konuşmalar, yıkıcı ve duyguları körelticidir.

Kötü Konuşmaların Kaynağı

Kasıtlı olmadan gerçekleştirilen kötü konuşmalar genellikle, iletişimde yetenek eksikliğinden ya da etkili konuşma ilkelerine ilişkin bir kavrama yoksunluğundan kaynaklanır.

Kötü Konuşmaların Sonuçları

Kötü konuşmalar kötü duygular uyandırır. Kötü konuşmalarda dinleme ve duygu, düşünce ve inanç gibi paylaşım düzeyleri düşüktür. Bu tür konuşmalara katılmış kişiler, anlayışsızlık ve paylaşım eksikliği nedeniyle incinebilir. Kötü kararlar alınabilir. Kısaca, kötü konuşmaların kazananı olmadığını söyleyebiliriz. Bu şekilde gelişen bir süreç, her iki taraf için zaman ve enerji kaybıdır. Ayrıca ilişkilerimiz, ileride onarılması daha fazla zaman ve enerji gerektirecek düzeyde bozulabilir.