Personel Hijyeni

Hijyen; herhangi bir ortam, kişi yâda gıdanın sağlıklı olma hali ve bu durumun devam ettirilebilmesi maksadıyla alınması gereken tedbirler bütünüdür.

Personel Hijyeni; çalışanların kendi sağlıklarını korumak ve devam ettirmek için yapmış oldukları kişisel bakım uygulamalarıdır. Kişisel temizlik kuralları, insanların sağlıklı bir yaşam sürdürebilmeleri için genel vücut temizliğini ve bakımını hijyenik kurallar çerçevesinde yapmasını ifade eder.

Personel Hijyeninde Uyulması Gereken Genel Kurallar

İşyerlerinde çalışan personelin genel temizlik ve hijyen kurallarına uymaları zorunludur.

• Personelin, çalışmaya başlamadan önce ellerini düzenli olarak yıkamaları ve temiz tutmaları gerekir. Ellerin nasıl ve ne zaman yıkanacağını bilmelidirler.
• Personel, çalışma şartlarına bağlı olarak uygun iş önlükleri giymelidir.
• Bulaşmaları önlemek için koruyucu maskeler, eldiven, galoş ve bone kullanmalıdırlar.
• Günlük kıyafetler ve ayakkabılar ile üretim yerlerine kesinlikle girilmemelidir.
• İş elbiseleri, günlük elbiseler ve kişisel eşyalar kullanım alanı dışında özel dolaplarda saklanmalıdır.
• Gıdalara bulaşma ihtimaline karşı herhangi bir hastalığı veya yarası olan personelin çalıştırılmaması gerekir.

Kişisel Temizlik ve Bakım: Gıda sanayinde, gıdaların hazırlanmasından başlayarak son tüketim aşamasına kadar geçen sürelerde kişisel temizlik ve hijyen kuralları uygulanmaktadır . Kişisel temizlik kuralları, hastalıklara yakalanmadan sağlıklı bir şekilde yaşamayı hedefleyen tüm çalış anların kendi vücut temizlik ve bakımını hijyen kurallarına bağlı kalarak uygulaması anlamına gelmektedir.

El Yıkama: Kontamisnasyonlarda ( bulaşmalarda) hiç yıkanmayan ya da usulüne uygun bir şekilde yıkanmayan eller önemli rol oynar. Gıda işletmelerinde çalışanların, el yıkamada gerekli hassasiyeti göstermediklerinde gıda ile tem asta bulunan kişilerin mikroorganizmaları gıdalara bulaştırdıkları bilinmektedir.

Etkili ve hijyenik el yıkama aşamaları: Önce eller akan su ile ıslatılır. Yeterli miktarda dezenfektanlı sıvı sabun alınır ve köpürtülerek parmak uçlarından bileklere kadar 20 saniye süreyle iyice ovalanır. Gerekli durum arda tırnak aralarını temizlemek amacıyla yıkama aşamasında fırça vb. yardımcı aparatlar kullanılır. Eller yıkama işleminden sonra akan su ile ovularak iyice durulanır. Yıkama işleminden sonra eller tek kullanımlık kâğıt havlu ile kurulanmalıdır.

Vücut Temizliği: Kişi kendi vücut temizliğinden, bakımından sorumludur ve bunu belirli aralıklarla yapmak durumundadır. İnsanın vücut yüzeylerinde çok sayıda mikroorganizma bulunabilmektedir. Vücutta, temizlik ve hijyen kurallarına uyulmadığı zaman bu mikroorganizmalar çeşitli hastalıklara sebep olabilirler. Bu sebeple, vücut temizliği için banyo yapmak, el ayak bakımı yapmak, saç, cilt bakımı, ağız ve diş bakımı yapmak gerekir.

Saç ve Cilt Temizliği: Saçlar gıdalarda önemli kontaminasyon kaynağı ve aynı zamanda gıdalar içerisinde en çok bulaşan yabancı maddeler arasında yer almaktadır. Bu nedenle çalışan herkesin özellikle gıda sanayinde çalışanların saçlarının bakımı, temizliği, taranması ve kapatılması önem arz etmektedir. Gıda sanayinde çalışan erkek personelin dökülmeler veya temas yolu ile kontaminasyonlara sebebiyet vereceğinden sakal bırakmamaları ve her gün düzenli olarak sakal tıraşı olmaları gerekir.

Ağız ve Diş Bakımı: Ağız ve dudaklar yapıları gereği ıslak ve sürekli ortama açık olmaları nedeniyle çeşitli gıdaların tüketimi aşamasında kontaminasyonlara maruz kalmaktadır. Bu nedenle ağızda ve dişlerde farklı mikroorganizmalar çok sayıda bulunabilmektedir. Ağız ve diş sağlığına önem vermeyen veya hasta çalışanların öksürme ya da hapşırmaları durumunda mevcut mikroorganizmaları, çalışma atmosferine, çalışanlara ve gıdalara bulaştırabilmektedir.

Personel Sağlığı: Gıda sanayinde sağlıklı ve güvenilir gıdaların üretimi, çalışan personellin kişisel temizlik kurallarına uymaları ve sağlıklı olmaları ile sağlanır. Bu nedenle gıda sanayinde çalışacak olan personelin işe alınmadan önce varsa kendi kurum hekimi yoksa hastanede gerekli olan sağlık kontrollerinden geçirildikten sonra işe alımlarının sağlanması gerekir. Sağlık raporları tam olmayanlar veya sağlık raporlarında herhangi bir sağlık problemi tespit edilen kişiler çalıştırılmamalıdır. Ayrıca “Gıda Hijyeni Yönetmeliği” ’ne göre; “Gıda ile temas eden personelin sağlıklı olmasının ve sağlık riskleri konusunda eğitim almalarının sağlanması” ( Madde 8‐3/d), yasal zorunluluktur.

Koruyucu İş Kıyafetleri: Gıda sanayinde çalışan personelin üretim sahasında kendi günlük elbiselerinin giyilmesine müsaade edilmez. Bu amaçla, işletmelerde düzen, temizlik ve hijyenin sağlanmasına yönelik, çalışma şartlarına uygun olarak giyilen özel kıyafetlere iş kıyafetleri denir. İş kıyafetleri, çalışma şartlarına uygun, temiz ve rahat olmalıdır. Gıda sanayinde çalışanların genellikle beyaz veya açık renkte iş giysileri kullanılmalıdır. Günlük kullanılan elbiseler üretim alanında kesinlikle giyilmemelidir. Üretim alanında kullanılan özel iş giysileri de dışarıda giyilmemelidir. Çalışan personele iş kıyafetlerini kullanmaları konusunda eğitim verilmeli ve ilgili yerlerde uyarıcı levhalar bulundurulmalıdır.