Engelli Bireylerde Spor ve Fiziksel Aktivite İlişkisi
Fiziksel aktivite; “günlük yaşamımızda kas ve eklemlerimizi kullanarak enerji harcanmasını içeren, kalp ve solunum hızını artıran, farklı şiddetlerde yapılabilen ve yorgunlukla sonuçlanan aktiviteler” olarak tanımlanmaktadır. Fiziksel aktivitelerin bireylerin kas ve sinir sistemini olumlu yönde desteklediği uzmanlarca tespit edilmiştir. Fiziksel aktivitelerin sağlık sistemi üzerine pozitif etkisinin yanında bir çeşit rehabilitasyon etkisi gösterdiği de bilinmektedir. Bireylerin engel türü ve kısıtlılığı ne olura olsun uzmanların kontrolünde yapabileceği bir aktivite tasarlanmalıdır. Fiziksel aktivitelere katılım engelli bireylerin öz güvenlerini arttıracağı gibi günlük yapılacak aktivitelerin de motivasyonunu sağlar.
Fiziksel Aktivitenin Yararları
Engel durumu olan bireylerde yürüme, tırmanma, görme, işitme, hafıza, konsantrasyon veya karar vermede önemli zorlukları vardır. Engelli olmayan bireylere göre kalp hastalığı geliştirme veya felç, diyabet veya kanserden etkilenme olasılıkları üç kat daha fazladır. Aerobik fiziksel aktiviteler veya egzersizler bu kronik durumların olumsuz etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Düzenli aktivite yapmanın bazı yararlarını şöyle sıralayabiliriz;
- Uykuyu geliştirir
- Dayanıklılığı arttırır
- Stresi giderir
- Ruh halinde iyileşme sağlar
- Enerji ve dayanıklılığı arttırır
- Zihinsel uyanıklığı artırabilecek yorgunluğu azaltır
Engelli Bireylerin Katıldıkları Bazı Spor Branşları; Son yıllarda yapılan paralimpik oyunlar incelendiğinde ülkelerin daha kalabalık bir katılım gösterdiği görülmektedir. Artık ulusal ve uluslararası medyada engelli sporcuların elde ettiği başarılar sık sık gündeme gelirken bu olumlu tablo birçok engelli bireye ilham kaynağı olmaktadır.
Bedensel Engelli Bireyler; Tekerlekli sandalye tenis, Atıcılık, Okçuluk, Ampute Futbol, Tekerlekli Sandalye Basketbolu, Yüzme, Yelken, Bilek Güreşi, Atletizm, Badminton, Oturarak Voleybol, Masatenisi gibi bazı branşlar karşımıza çıkmaktadır.
Görme Engelli Bireyler; Görme engelli bireyler 1980 yılında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Spor Eğitimi Daire Başkanlığı bünyesinde muhtelif engelli gruplarda spor faaliyetlerine başlamış bu faaliyetler 1990 yılına kadar devam etmiştir. Türkiye Görme Engelliler Federasyonu Atletizm, Goalboll, Futsal, Satranç, Ağırlık kaldırma (Halter), Judo, Yüzme, Bisiklet dallarından faaliyet göstermektedir.
Zihinsel Engelli Bİreyler; Uluslararası kabul edilmiş kanıya göre engelli gurupların en büyüğü zihinsel engelliliktir. Bunun sebebi de zihinsel engelli bireylerin toplum tarafından yeterince kabul görmemeleridir. Bu anlamda zihinsel engelli bireylere verilecek özel eğitim bu bireylerin öz bakımları ve küçük tehlikelere karşı kendilerini savunabilmeleri açısından çok önemlidir. Örneğin özel eğitim ve rehabilitasyon hizmeti alan down sendromlu bireyler aldıkları eğitim sayesinde ailesinin yardımı olmadan çeşitli ihtiyaçlarını karşıladıkları gibi, bazı tehlikeleri fark edip kendilerini koruyabilmektedirler.
Türkiye Zihinsel Engelliler Spor Federasyo’nun ismi 10.02.2009 tarih ve 27137 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu olarak değiştirilmiştir. Bu kapsamda Özel sporcuların yapabilecekleri branşları; Basketbol, Atletizm, Bisiklet, binicilik, futsal, yüzme, bocce,bowling, kayak, masa tenisi, judo, tenis, voleybol, jimnastik, futbol olarak sıralayabiliriz.
İşitme Engelli Bireyler; Türkiye İşitme Engelliler Spor Federasyonu 2000 yılında Türkiye Engelliler Spor Federasyonunun dağılmasıyla kuruldu. Judo, Masa Tenisi, Kayak, Yüzme, Bowling, Teakwondo, Futsaldır, Atıcılık, Oryantiring işitme engelli sporcuların yaptığı branşlar kapsamındadır.