Görüntüleme Bileşenleri

Ekranlarla insanoğlunun ilk tanışması John Logie Baird tarafından televizyonun icat edildiği 1923 yılında olmuştur.

Ekranlar, cihaz içerisindeki kodların birleştirilerek görüntüleri sergileme amacıyla kullanılan elektronik veya elektromekanik aygıtlardır.

Ekran boyutları, inç ölçü birimiyle ölçülür. Bu boyut ekranının bir köşesinden karşı çaprazındaki diğer köşesine olan uzaklıktır.

Panel türü, ekran performansını etkileyen önemli bir özelliktir. Ekran panelleri arka aydınlatma, polarize filtreler ve likit kristal katmanı gibi farklı katmanlardan oluşur.

LCD ekran teknolojisinin sunduğu TN (Twisted Nematic), VA (Vertical Alignment) ve IPS (In -Plane Switching) olmak üzere üç farklı panel türü vardır. Bu panellerin tercihi kullanıcının yaptığı işe göre değişmektedir.

TN (Twisted Nematic) paneller, yüksek ekran yenileme hızı ve düşük gecikme süresinin önemli olduğu alanlarda kullanılmaktadır.

VA (Vertical Alignment) paneller, genel kullanım için idealdir ve TV üreticileri tarafından tercih edilmektedir.

IPS (In -Plane Switching) paneller, düşük gecikme süresi ve doygun renkleri birlikte ihtiyaç duyan alanlarda kullanılmaktadır. Bu panelin çalışma prensipleri temel olarak aynı olan PLS (Plane -To-Line Switching), AHVA (Advanced Hyper Viewing Angles) ve eIPS çeşitleride bulunmaktadır.

Çözünürlük, ekranın yatay ve dikey eksenlerde sahip olduğu piksel sayısıdır.

Pikseller, ekranlar içinde görüntünün oluşabilmesi için ışık yayan en küçük noktacıklardır. Pikseller RGB (Red, Green, Blue -Kırmızı, Yeşil, Mavi) renk değerlerini kullanarak yatayda ve düşeyde bir araya gelerek görüntüyü oluştururlar.

Renk seçenekleri, ekranlardaki görüntünün kalitesini etkiler ve renk derinliğine göre farklılık göstermektedir.

Ekrandaki gürüntüde her bir pikselin alabileceği renk aralığı ne kadar fazla ise o pikselin renk havuzunda alacağı renk de gerçeğe o kadar yakındır. Bu renk derinliği olarak ifade edilmektedir. Renk derinliği “bit” olarak tanımlanmaktadır.

Ekran yenileme hızı, ekranın saniyede kaç kez yeni bir görüntü alabildiğini belirten değerdir. Bu değer Hertz (Hz) cinsinden ölçülür.

Tepki süresi, ekrandaki görüntülerin ne kadar kısa sürede ekrana getirildiğini belirten değerdir. Bu değer milisaniye (ms) cinsinden ölçülür.

Kontrast oranı, görüntü üzerindeki en koyu ve en açık nokta arasındaki fark hesaplamasıdır. Başka bir deyişle görüntüdeki en parlak beyaz değerin en koyu siyah değere oranıdır.

Mavi ışık filtresi, cihaz ekranından gelen mavi spektrumlu ışığı azaltarak kullanıcının gözlerinin yorulmasını önleyen özel bir filtre çeşididir. Başka bir deyişle ekranlardan yansıyarak kullanıcıyı rahatsız eden mavi ışığın olumsuz etkilerini azaltan bir ekran teknolojisidir.

Tüm cihazlarda toplam ışık değerleri nits ölçü birimi cinsinden ifade edilmektedir.

Ekran bağlantı türleri, farklı veri ve bilgi akışlarını sağlayan bağlantı noktalarıdır.

Video Grafik Dizisi (VGA), 1987 yılında tanıtılan 3 sıraya ayrılmış 15 pinli konektör ile tanımlanabilen bir analog video bağlantısıdır.

Dijital Video Arayüzü (DVI), 1999 yılında Digital Display Working Group tarafından tanıtılan hem analog hem de dijital video bağlantısıdır.

Yüksek Çözünürlüklü Multimedya Arabirimi (HDMI), 2003 yılında ses ve görüntü verilerini sıkıştırılmadan dijital olarak aktarmak için geliştirilmiş bir arabirimdir.

DisplayPort (DP), 2006 yılında Video Elektronik Standartları Kurumu (VESA) tarafından geliştirilen dijital ses ve görüntü arayüzü standardıdır.

Type -C, 2014 yılında USB Implementers Forum tarafından geliştirilen ve görüntü ve enerji taşıma amaçlı kullanılan bir bağlantı türüdür.

CRT ekran, “Katot Işın Tüpü” olarakta bilinen ve yaklaşık 20 yıl öncesine kadar evlerde ve işyerlerinde sıkça kullanılan bir teknolojijidir. CRT ekranların ana parçası katot ışını tüpüdür.

LED ekran, “Işık Yayan Diyot” olarak bilinen bir arka aydınlatma teknolojisidir (Şekil 8.10). Bu ekranlar, arka aydınlatma için ışık yayan diyotlar (LED’ler) kullanan hafif kavisli veya düz panel ekranlardır

OLED ekran, “Organik Işık Yayan Diyot” olarak bilinen bir panel teknolojisidir (Şekil 8.10). Bu ekranlar, elektrik akımını ışığa dönüştürmek için kullanılan organik malzemeden (karbon, plastik ve ahşap gibi) üretilmektedir.

OLED ekranlar kullanılan organik malzemelerin yapılarına göre AMOLD (Active Matrix OLED) ve PMOLED (Passive Matrix OLED) olmak üzere iki türe sahiptir.

Mini LED ekranlar “Milimetre Altı Işık Yayan Diyot” olarak bilinen bir panel teknolojisidir. Bu LED kristallerinin boyutu 0.2 mm’den daha küçüktür.

Mikro LED ekranlar “Mikro Işık Yayan Diyot” olarak bilinen bir panel teknolojisidir. Bu LED’lerin boyutu mikroskobik derecede bir küçüklük olan 100 mikrometre kadardır.

Plazma ekran, bir görüntüyü oluşturan her bir piksele ışık vermek için elektrik yüklü iyonize bir gaz olan plazmayı kullanan görüntüleme teknolojisidir .

Ekranların özelliklerinden birçoğu üretimleri aşamasında tercih edilen standartlarla oluşturulmaktadır. FCC, CE, MPRII ve TCO en sık kullanılanılan standartlardır.

FCC standardı, bilgisayarların yaydığı radyasyon tahmin eder ve radyo iletişiminde zararlı olarak kabul edilen ve karışmaya neden olabilen sinyallerin cihazdaki miktarını belirlemektedir.

CE standartı, sadece bilgisayarlar için değil aynı zamanda birçok ürün üretimi ve güvenliği, elektromanyetik bağışıklık ve radyo frekans karıştırması gibi konuların belirlenmesinde kullanılmaktadır.

MPR II standardı, ekranların yaydığı maksimum elektromanyetik radyasyon seviyesini tespit etmekte ve belirlenen standarda uygun hale getirilmesini sağlamaktadır.

TCO standardı, çevreye uyumluluk standardı olarakta bilinir ve alternatif elektrik alanındaki gürültüler ve bunların cihazlar üzerindeki etkilerini incelemektedir.