Anakartlar

Anakart, bilgisayarların ve diğer elektronik cihazların en önemli bileşenlerindendir. Bilgisayarda bulunan bileşenlerin birbiri ile iletişim kurmasını ve veri aktarımını sağlayan merkezi yapıdır.

Anakart üzerinde veri yolları, bağlantı noktaları ve genişleme yuvaları mevcuttur. İşlemci yuvası, bellek yuvaları, diğer kartlar için genişleme yuvaları (PCI,PCI -E,AGP), BIOS ve kontrol devreleri anakart üzerinde bulunur.

PCI Express (PCI- E) bağlantı türü, yüksek hızlı veri transferini destekleyen bir genişleme yuvasıdır. PCIe bağlantı türü, genellikle grafik kartları, ses kartları ve diğer yüksek performanslı genişleme kartları için kullanılır

Bir işlemcinin soket yapısı ile anakart üzerinde bulunan işlemci (CPU) soket yapısının birbiri ile uyumlu olması gerekmektedir.

Anakart, bilgisayara hangi tür işlemcinin takılacağına, hangi bellek türünün ve maksimum çalışma hızını belirlenmesindeki en önemli donanım birimidir.

Boyut şekli anakartın eni, boyu ve şekli hakkında bize bilgi verir. Anakart üzerinde bulunan yuva ve soket bağlantı noktalarının sayısı, konumlandırılması, kaç adet pin deliğinin olması gibi değerler boyut şekli ile belirlenir.

Günümüzde tercih edilen 4 adet temel anakart boyut şekli vardır bunlar Mini -ITX, Micro -ATX, ATX, E -ATX'dir.

Yüksek bellek kapasitesi, çoklu ekran kartı desteği, yüksek performans gereken madencilik ve oyunlar için en uygun anakart tipi E -ATX'dir.

Yonga Seti, anakart üzerinde bulunan arabirimlerin kendine ait çalışma hızları, veri iletim kapasitesi gibi değerlere ve nasıl haberleşmeleri gerektiğini barındıran bilgilere sahiptirler. Bu birmlerin yönetimi ve verilerin işlenmesi yonga seti tarafından gerçekleştirilir.

Kuzey Köprüsü daha çok işlemci (CPU), Bellek (RAM), PCI Express ve Ekran Kartı (AGP) gibi yüksek hızlara sahip birimlerin iletişimini sağlar.Güney köprüsü ise diğer donanım birimleri ile işlemci arasında veri aktarımı ve yönetimi sağlar.

Intel, AMD, SIS, Acer Labs Inc. (ALI), VIA ve NVDIA chipset üreticileri arasında yer almaktadır.

Anakart üzerinde bulunan birimlerin verilerinin transferini sağlayan yapıya veri yolu denir. İşlemci bellek ve diğer tüm birimlerin birbirine bağlı olmasını sağlar.

İşlemci -bellek+Cache bağlantısını sağlayan veri yoluna System, İşlemci -L2 bellek arası veri yoluna backside ismi verilirken İşlemci -bellek arası veri yoluna front side adı verilmiştir.

Günümüzde aktif olarak kullanılan veri yolları şu şekildedir; AGP, PCI, PCI Express

PCI veri yollarının çalışma hız aralığı 33 ile 66 Mhz arasındadır. 32 ve 64 bit olarak tasarlanmış

PCI’da kullanılan paralel veri yolu mimarisi yerine seri bağlantı mimarisini kullanan PCI Express noktadan noktaya (point to point) mimarisi kullanılmaktadır.

Temel olarak anakart üzerine yerleştirilen bellek, ekran kartı, depolama ünitesi gibi temel donanım birimlerinin varlığının kontrol edilmesini sağlayan BIOS görevini tamamladıktan sonra bu işlemi işletim sistemine bırakır.

Günümüzde anakart üreticileri yedekliliğini sağlamak amacı ile ikili (dual) BIOS kullanmaktadır. Bunu asıl amacı elektronik devrelerde yaşanabilecek bir sorunda arızalanan BIOS yerine diğerini devreye almayı amaçlamıştır.