Doğa Temelli Alternatif Turizm Türleri
Doğa temelli alternatif turizm türleri sürdürülebilir turizm, yeşil turizm, soft turizm ve ekoturizm gibi kavramlarla zaman zaman birbirinin yerine kullanılabilmektedir. Literatürde sıklıkla ekoturizm yerine kullanılan doğa temelli turizm kavramı için bazı araştırmacılar bu iki terim arasında önemli farklılıklar olduğuna değinmektedir.
Sürdürülebilir turizm, ziyaretçilerin, endüstrinin, çevrenin ve ev sahibi toplulukların ihtiyaçlarını karşılayan, mevcut ve gelecekteki ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri tam olarak dikkate alan turizm yaklaşımıdır. Sürdürülebilir turizm yaklaşımında millî parklar, insan eli değmemiş yerler, hayvanat bahçeleri, festivaller, ören yerleri, müzeler, eğlence parkları, dinî merkezler, yöresel yemekler, mağaralar, akarsular gibi çekicilikler ilgi görmektedir.
Yeşil turizm, geleneksel veya kitle turizminden ziyade çevreye daha dost olarak düşünülen turizm anlayışıdır. Dünyadaki ilk sürdürülebilir turizm sertifikasyon programlarından biri olan Yeşil turizm, en çok aranan eko -etiket ve sertifikasyon programlarından biri olmayı sürdürmüştür.
Ekoturizm, çevreyi koruyan ve yerel halkın refahını gözeten, doğal alanlara karşı duyarlı seyahattir. Ekoturizm bir yaklaşım olarak ele alındığında, turizmin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini minimize edecek, çevre bilincini geliştirecek, çevre duyarlılığını sağlamak için eğitim fırsatları yaratacak ve yerel topluma katkı sağlarken, toplumsal değerlere de uyum sağlayacaktır.
Soft turizm genelde yerel ürünlerin kullanıldığı, yerel halkın istihdam edildiği, çevreye kabul edilemez yük yüklemeyen ve yerel geleneklere, yaşam biçimlerine saygı duyan etkinlikten oluşan küçük çaplı iç kaynaklı gelişim olarak tanımlanır. Soft turizmde; hem yerel örf ve adetlere saygı gösterilmeli, hem de çevre ve doğa korumaya önem verilmelidir. Soft turizm; yeşil turizm, doğa turizmi, alternatif turizm, ekoturizm, yayla turizmi, çiftlik turizmi, bilinçli turizm vb. gibi terimlerle anılmaktadır.
Doğa temelli alternatif turizm türleri doğal koşullarda gerçekleştiğinden, çevre ile uyumlu olarak doğal güzellikleri ön plana çıkartmakta, daha çok maddi değere dönüştürülmemiş ve atıl kalan alanlarda turizm faaliyetlerinin gerçekleşmesini sağlayarak ülke ekonomisini katkı sağlamaktadır.
Doğa temelli alternatif turizm faaliyetleri eğitim, macera ve rekreasyon gibi üç önemli unsurdan oluşmaktadır. Çiftlik turizmi, agro/tarım turizmi, yayla turizmi, akarsu turizmi, dağ ve kış turizmi, deniz turizmi ve mağara turizmi" doğa temelli alternatif turizm türleridir.
Çiftlik turizmi, kırsal alanlarda konaklama ve etkinlikler köy yerinde yapılan turizm türüdür. Çiftlik turizmi, tarımsal çeşitlilik yaratarak çiftçi ailelerine iş imkânı, aynı zamanda işlerini ve kendilerini gerçekten çiftlik turizmine odaklamış olanlara da işletmecilik faaliyetleri sunmaktadır.
Agro /tarım turizmi, doğrudan tarımsal çevreye, tarım ürünlerine ve tarım alanlarındaki konaklamalara bağlı turizm türüdür.
Yayla turizmi, tatillerini alışılmadık şekilde, temiz hava, bol oksijen, kaynak suyu içeren tabii ortamlarda geçirmek isteyenlerin yaylalara giderek yaptıkları seyahatlerdir.
Akarsu turizmi akarsuların rafting, kano veya nehir kayağı yardımıyla geçilmesidir.
Dağ turizmi, dağlık ortamda bulunma, dinlenme ve tatil amaçlı dağ sporlarını içerir; Kış turizmi ise genellikle karlı ortamlarda gerçekleşen ve kış sporu uygulamalarının ağırlıklı olarak geliştirildiği merkez/alanlar üzerinde yoğunlaşan bir turizm türüdür.
Deniz turizmi bir kişinin ikamet ettiği yerden uzak bir yere seyahat etmesini kapsayan, ayrıca odağı ya da ev sahibi deniz çevresi (tuzlu ve gelgitten etkilenen sular) olan eğlence ve dinlenme faaliyetleri içermektedir.
Mağara turizmi, özellikle resmedilmeye değer ve olağanüstü mağara manzaralarını ve çevresini merak eden kişiler ile jeolojik yer şekillerinin veya özelliklerin korunmasıyla ilgilenen kişiler tarafından tercih edilen bir turizm türüdür.