Yönetim Biliminin Temel Kavramları

Yönetim Kavramı: Yönetim denildiğinde bazen eylemler dizini veya süreci bazen de örgütsel yapı ve işleyiş söz konusu olabilmektedir. Yönetim; beşerî ve beşerî olmayan mevcut tüm kaynak ve unsurların belli amaçlara ulaşmak amacıyla bir araya getirilmesi, örgütlenmesi ve harekete geçirilmesi olarak tanımlanabilir.

Yönetim Süreci

Yönetim olgusunu, birbiriyle bağlantısı bulunan birtakım fonksiyonlardan (işlevlerden) oluşan bir süreç olarak tanımlayan ilk düşünür Henri Fayol olmuştur. Fayol’un çalışma ve gözlemleri sonucunda ileri sürdüğü bu süreçte, örgütsel açıdan başarılı bir yönetim sağlamak üzere bazı fonksiyonların (işlevlerin) eksiksiz ve etkili bir şekilde yerine getirilmesi gerektiği ifade edilmektedir.

Yönetici Kavramı: Örgütsel amaçları gerçekleştirmek üzere birtakım profesyonel ve entelektüel becerilere sahip, örgüt kaynakları ve üretim faktörlerinin en ekonomik düzeyde kullanımından sorumlu, sevk ve idare konusunda yetkilendirilmiş kişi ya da kişilerdir.

Yönetimin işlevleri (fonksiyonları): Planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon ve kontrol işlevinden oluşmaktadır.

Yöneticilerde Bulunması Gereken Yönetsel Beceriler

Yönetim sürecinin odağında yer alan yöneticilerde bulunması gereken birtakım beceriler mevcuttur. Bu beceriler; teknik, insani ve kavramsal olmak üzere üç temel kısımda incelenmektedir.

Teknik beceri: Özellikle yöntemler, süreçler, prosedürler veya teknikleri içeren belirli bir faaliyet türünün anlaşılması ve bu faaliyetlerde yeterlilik anlamına gelir.

İnsani beceri: Yöneticinin bir grup üyesi olarak etkin bir şekilde çalışma ve yönettiği ekip içinde işbirlikçi çaba geliştirme yeteneğidir.

Kavramsal beceri: İşletmeyi bir bütün olarak görme yeteneğini içerir. Örgütün çeşitli işlevlerinin birbirine nasıl bağlı olduğunu ve herhangi bir bölümdeki değişikliklerin diğerlerini nasıl etkilediğini anlamayı içerir ve bireysel işin sanayi, toplum, sosyal, politik ve ekonomik ile ilişkilerini imgeleme becerisi olarak ifade edilebilir.

Yönetici Görevleri:

1. Yönetici, plan yapar; çünkü planlama yapmadan başarıya ulaşmak mümkün olmayacaktır.
2. Yönetici, tüm kaynaklar, bilgi, zaman, yetenek ve örgütsel davranışlardan ekonomik düzeyde verim alınması için gözlemci ve müdahil olarak örgütün yatırım ve faaliyetlerindeki kârın arttırılması ve savurganlığın önüne geçilmesi için çabalar.
3. Yönetici yalnızca günlük işleri yönetmez, aynı zamanda insan kaynaklarını geliştirir ve onları daha fazla değer görecekleri konuma taşır.
4. Yönetici, yetki devri ve iş bölümünden yararlanır. İşgörenleri yaptıkları işle bütünleştirir.
5. Yönetici, belli analizler gerçekleştirerek iktisadi etkinlik ve verimlilik konuları üzerine çalışmalar yürütür.
6. Yönetici, örgütteki birim ve insan kaynaklarının koordinasyonu sağlar.
7. Yönetici, işle ilgili ihtiyaçların giderilmesinin yanında, işbirliği ve yardımlaşmayı egemen kılacak örgütsel iklimi ve adaleti tesis eder.
8. Yönetici, yönetim sürecinde yaşanacak aksaklıkların en hızlı şekilde giderilmesini sağlayacak geri bildirim sistemini ve mekanizmalarını yürütür.
9. Yönetici, çalışanların iş doyumu ve motivasyonlarını güçlendirirken; aynı zamanda işin mevcut kalitesini arttırmaya odaklanır.

Yönetsel Kademeler bakımından Yöneticiler: Alt, orta ve üst kademe yöneticilerdir.

R. Lee Katz'in Yönetici Becerileri: İnsani, teknik ve kavramsal becerilerden oluşmaktadır.

Mintzberg'in Yönetici Rolleri: Kişilerarası roller, bilgisel roller ve karar rolleri olarak ifade edilebilir.