Yaşlı Yoksulluğu

Günümüzde Yaşlılık, Yaşlanma ve Yaşlı Nüfus

Genelde 65 yaş ve üzeri, yaşlı nüfus olarak kabul edilmektedir. Dünya nüfusu hızla yaşlanmaktadır.Türkiye de hızla yaşlanan bir ülke olup 2018 yılında bu oran %8.5 olmuştur. Projeksiyonlar 2025 yılında bu oranın %9.7 olacağını göstermektedir.

Yaşlı Kime Denir?

Yaşlı tanımı, kültürden kültüre ve farklı bakış açılarına göre değişir. Yaşlılık üzerine kavramsal ve kuramsal yaklaşımlar oldukça çeşitlenmektedir.

Yaşlı Nüfusun Yoksulluğu ve Yoksulluk Parametreleri

Yaşlı yoksulluğunu anlamak için hane halkı gelirine göre yoksulluk oranları ve yerleşim yeri, eğitim düzeyi, iş gücüne katılım gibi parametrelere bakmak gerekir. Türkiye’de yaşlı nüfusta yoksulluk oranı 2018 yılında %16 olmuştur. Yaşlıların alt grupları incelendiğinde 66 -75 yaş aralığındaki yaşlıların göreli gelirlerinin Türkiye nüfusunun ortalama gelirinin gerisinde olduğu görülmektedir. Yerleşim yeri açısından kırdaki yaşlıların yoksul olma olasılığı daha fazla olup kırdaki yaşlıların birçok kentsel hizmete ve sosyal korumaya ulaşımının kısıtlı olduğu söylenebilir. Yaşlı nüfusta eğitim düşüklüğü bir gerçekliktir. H âlen okuma yazma bilmeyen %20' lik bir nüfus vardır ve bunu aşmak üzere yaşam boyu eğitim ve aktif yaşlanma politikaları uygulansa da henüz etkisi düşüktür. TÜİK hane halkı iş gücü araştırması sonuçlarına göre 2016 yılında 15 -64 yaş grubunda iş gücüne katılma oranı %57 iken yaşlı nüfusun iş gücüne katılma oranı %11,8 olarak gerçekleşmiştir.

Yaşlı Yoksulluğu ve Toplumsal Cinsiyet

Yaşlı yoksulluğunun yaşlı kadınlarda daha yüksek olduğu bir gerçektir. Yaşlı kadınlar erkeklere göre eğitimsizdir ve tüm eğitim düzeylerinde yaşlı erkek nüfus oranı daha yüksektir. 2016 yılı için okuma yazma bilmeyen yaşlı erkeklerin oranı %7,5 iken kadınlarda bu oran %31,1’e çıkmaktadır.

Yoksulluğu ve Sosyal Politikalar

Sosyal politikaların kişilerin içinde bulunduğu toplumsal ilişkileri güçlendirmesi ve kişilerin aile ve sosyal ağlarına destek olması beklenir. Var olan sosyal politikaların yaşlı kadınlara daha fazla önem veren içerici biçimde geliştirilmesi gerekmektedir.

Yaşlı Bakımı ve Diğer Sosyal Hizmetlere Erişim

Eğitimi düşük ve istihdama katılımı kısıtlı olan yaşlı bireylerin çeşitli sosyal hizmetlere erişimini sağlayacak ve yaşlılara pozitif ayrımcılık yapacak sosyal hizmetlerin geliştirilmesi sosyal içermeyi artıracaktır. Yaşlı nüfusun, istihdamın mevcut yapısı içerisinde kayıtlı istihdama geçme olanağı kısıtlıdır. Bu nedenle çalıştığı işlerde sosyal güvence kapsamı dışında kalmış 40 yaş üzeri çalışan grubunun 65 yaşına gelinceye dek sosyal koruma mekanizmalarının tümüyle dışında kalma ihtimalinin çok yüksek olduğu görülebilir. Sosyal koruma mekanizmaları dışında kalan yaşlılar ise kronik hastalıklar, azalan ruh sağlığı, artmış ekonomik incinebilirlik ve kurumsal yerleştirme konusunda yoksulluk riskleriyle karşı karşıya kalma durumunda sosyal hizmetlere ihtiyaç duyacaklardır.

Yaşlılık ve Sosyal Yardım

Sosyal yardımlar kişiye yoksunluk yaşadıkları noktada erişip bu yoksunluğu giderici bir destek verme ve kişileri yeniden toplumda güçlü kılmak amacına dayalı olarak sosyal politika uygulamalarının önemli bir güçlendirici ayağıdır. Türkiye’de gelir yoksullluğu olan yaşlılara yaşlı aylığı, evde bakım desteği ve evde sağlık desteği gibi destekler verilirken ayni olarak da gıda ve yakacak yardımı yapılmaktadır.