Koyun ve Keçilerin Beslenmesi

Yem Seçimi ve Tüketimi

Genel olarak evcil hayvanlar besin madde ihtiyaçlarını karşılamak için yem tüketmektedirler, ancak bu besin maddeleri içerisinde enerji yem tüketimi üzerine en önemli etkendir. Koyunların ve keçilerin de tükettikleri yemlerin enerji yoğunluğuna göre yiyecekleri miktar değişkenlik göstermektedir.Tüketimin hayvanların verim ve fizyolojik dönemlerine göre değişkenlik gösterdiği bilinmektedir ve genel olarak günde canlı ağırlıklarının % 2’si ile 4’ü arasında kuru madde tüketmektedirler.

Su Tüketimi

Su gereksiniminin tüm diğer besin maddelerine kıyasla en hızlı karşılanması gerektiği ve vücuttaki hemen tüm metabolik reaksiyonlarda suya ihtiyaç duyulduğu varsayımıyla su koyunların ve keçilerin beslenmesinde en önemli yeri tutmaktadır.

Enerji Gereksinimi ve Alımı

Enerji ihtiyacı tüm canlılarda ilk olarak karşılanması gereken besin maddesi olarak kabul edilebilir. Geviş getiren hayvanlarda enerji ihtiyacı genel olarak yemler içerisinde bulunan karbonhidratlar ve yağlar nadir olarak da proteinlerin parçalanması neticesinde karşılanabilmektedir.

Protein Gereksinimi ve Alımı

Yeni doğan kuzuların, tokluların, oğlakların ve çebiçlerin protein ihtiyaçları ergin koyun, koç, keçi ve tekelere kıyasla daha fazladır. Anaç koyunların ve keçilerin protein ihtiyaçları ise gebeliğin son 50 gününde (1/3’ünde) rahimde doğum ağırlıklarının yaklaşık %70’ini kazanan fetüslerin büyümesi sebebiyle diğer dönemlere göre yüksektir.

Anaç Koyunların ve Keçilerin Beslenmesi

Damızlık koyunların kuzulama ve süt verim dönemi gibi değişik fizyolojik dönemlerinde besin madde ihtiyaçlarında birkaç kata kadar çıkan dalgalanmalar oluşabileceğinden özellikle üç kritik dönemde besleme önem taşımaktadır. Bunlar;

1. Laktasyonun ilk 6 – 8 haftası

2. Gebeliğin son 4 – 6 haftası

3. Flushing (kamçılama); Koç katımından önceki 2, sonraki 3 haftadır.

Kasaplık Kuzu, Toklu ve Oğlakların Beslenmesi

Günümüzde kuzu etinin değerli olması sebebiyle yeni doğan kuzuların hızlı bir şekilde büyütülerek kısa sürede kasaplık hale getirilmeleri yaygın koyun işletmeciliği uygulamalarındandır. Bunun aksine oğlak etine karşı olan bir geleneksel direnç oğlak beslemeyi aynı düzeyde hızlı olmamasına sebep olmaktadır.

Koyun ve Keçilerde Beslenme Hastalıkları

Besin Madde Yetersizlikleri

Enerji, protein, vitaminler, mineraller, yağ, karbonhidrat olarak toplam yaklaşık 50 besin maddesi koyun ve keçilerin farklı fizyolojik dönemlerine göre dengeli bir şekilde rasyonlarında bulunmalıdır. Günlük alınması gereken su, yem ve bununla birlikte besin maddelerinin miktar veya zaman kısıtlı olarak yeterli şekilde temin edilememesi sonucunda yetersiz beslenme olmaktadır ve sonuçta besin madde yetersizliklerine bağlı semptomlar ortaya çıkmaktadır.

Şişme (Timpani)

Şişme ön midelerin özellikle işkembenin serbest gaz veya köpüklü gaz dolayısı ile şişmesidir. Köpüklü gazla şişmenin sebepleri; baklagil kaba yemlerinin veya ıslak meraların (kırağılı otların) tüketilmesi veya yüksek tahıllı rasyonların tüketilmesidir. Yüksek nişastalı tahılların tüketilmesi sonucu rumen pH’sının düşmesi ile protozoadan salınan mukoproteinler oluşan gazları kaplar ve şişme görülür. Buna karşın baklagil otlarından kaynaklanan şişmede gazı bitki yapıları tutmaktadır. Her iki durumda da gazın ağız yolu ile dışarı atılması mümkün olmamaktadır.

Rumen Asidozu

Koyun ve kuzuların ince öğütülmüş tahıl tanelerini aniden tüketmeleri sonucunda rumende laktik asit üreten bakterilerin artması ve sonucunda rumen pH’sının düşmesidir. Düşük pH’da birçok bakteri ölmeye başlar ve asit birikimi gerçekleşir. Bu asitlerin emilimi sonucu karaciğer hasar görür ve laktat metabolizmada birikmeye başlar. Rumende asit birikimi rumen duvarında harabiyet oluşturur. Oluşan hasardan bakteriler ve toksinler dolaşıma geçip karaciğer apsesine ve kronik diyareye sebep olabilir.

İdrar Taşları

Özellikle erkek toklu ve koçlarda yaygın görülen kalsiyum, magnezyum ve fosforlu bileşiklerdir ve muhtemelen daha uzun uretraya sahip olmaları sebebiyle tıkanmalar oluşabilmektedir.