Yemlerin Sınıflandırması ve Değerliliğini Etkileyen Faktörler

Yemin Tanımı

Yem, pratikteki deneyimlerin gösterdiği sınırlar içinde kalan miktarlarda ve koşullarda yedirildiğinde; hayvan sağlığına zararı olmayan, hayvanın besin madde ihtiyacını (yaşama ve verim payı ihtiyacı) karşılayan, organik ya da inorganik kaynaklı olabilen, besin maddelerinden en az birini serbest veya bağlı formda bulunduran ve ağız yolu ile alınan maddelere denir.

Yemlerin Sınıflandırılması

Yemleri sınıflandırmaya duyulan ihtiyacın temel sebebi, özellikleri birbirine yakın olan yemleri aynı grup altında toplayıp bunların kısmen ya da tamamen birbirinin yerine kullanabilme olanaklarına imkân sunmaktır.

Yemlerin Değeri ve Etkileyen Faktörler

Yem Değeri

Yemlerin değeri besin madde yoğunlukları ve bu besin maddelerinin sindirilme derecelerinin seviyesine bağlı olarak tanımlanırlar.

Yemlerin ekimi ile başlayan süreçten hayvan yemi olarak tüketime sunulacağı aşamaya kadar, yemlerin değerini doğrudan ve/veya dolaylı etkileyen birçok faktör vardır. Bu faktörler ana başlıklar hâlinde aşağıdaki şekilde özetlenebilir.

Yemin üretimi ile ilişkili faktörler

Yemin yetiştirildiği toprak, iklim şartları, toprağın gübrelenmesi, bitkinin hasat dönemi ve diğer kimi faktörler yemlerin besin madde içeriğini ve besleme değerini etkiler. Çünkü bitkinin agronomik özellikleri ve fizyolojisi, yetiştiği toprağın yapısı ile doğrudan ilişkilidir.

Yemin depolanması ile ilişkili faktörler

Yemlerin hasadından hayvanlara sunuluncaya kadar geçen süre besin madde yoğunluklarını doğrudan etkilemektedir. İster hasattan kısa bir süre sonra taze olarak yedirilsin, isterse daha uzun süreler depolansın, toprakla ilişiği kesilen bu canlı materyalin zamanla ters orantılı olarak fizyolojik ve kimyasal yapısı değişir. Özellikle kaba yemlerin kurutulması, balyalanması ve taşınması besin maddeleri bakımından yoğun olan yapraklarının dökülmesine yol açar. Kurutma esnasında aşırı güneş ışığı karoten kaybını arttırırken yetersiz kurutma yemde kızışmaya yol açan mikroorganizmal faaliyetleri arttırır.

Yemin işlenmesi ile ilişkili faktörler

Yemin işlenmesinin amacı, yeme uygun fiziksel form ve hacim kazandırmak, yemin raf ömrünü uzatmak, yemin lezzet ve sindirilebilirliğini artırmak, yemin besin madde içeriğini artırmak veya yemde bulunan sağlığa zararlı veya hayvansal performansı düşüren maddeleri etkisiz kılmaktır.

Yemin kullanımı ile ilişkili faktörler

Yemlerin kombine edilerek birlikte verilmesi sindirim sisteminde besin maddelerinin eş zamanlı sindirimi açısından önemlidir. Toplam Yem Karışımı (TMR) uygulamalarının salık verilişinde bu avantaj önemli bir yere sahiptir. Diğer taraftan yemlerin tek başlarına kullanılması ve/veya kimi olumsuz etkili yemlerin sebep olduğu sancı, sulu dışkı ve yem atma gibi olumsuzlukları önleme bakımından ters etkili veya dengeleyici yemlerin bir arada kullanılması önemlidir. Hayvanlara verilen yem miktarı ve rasyonun kaba/yoğun yem oranı da (ruminant) sindirim fizyolojisi bakımından oldukça önemlidir. Özellikle yemin sindirim sisteminde kalış süresi verilen miktarla doğrudan ilişkilidir ve bu süre uzadıkça yemlerin besin maddelerinin sindirilme dereceleri artar.

Yemin sindirilme derecesi ile ilişkili faktörler

• Yemin Bileşimi
• Yemlerin İşlenmesi
• Hayvanın Türü