Noktalama İşaretleri

Noktalama işaretleri bir yazıda, “Duygu ve düşünceleri daha açık ifade etmek, cümlenin yapısını ve duraklama noktalarını belirlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek üzere kullanılır.” Noktalama işaretleri, bir metnin doğru okunması ve anlamlandırılabilmesi için kullanılan işaretlerdir. Cümlenin yapısı, anlamı, duraklama noktaları ve vurgu gibi özellikleri noktalama işaretleri ile doğru olarak belirlenebilir. Noktalama işaretleri kullanılmamış bir metnin, yazının genel özelliklerinin başında yer alan anlaşılabilirlik vasfını yitireceği unutulmamalıdır. Anlaşılamayan bir metnin ise başarılı olması söz konusu değildir. Bu nedenle noktalama işaretlerinin doğru ve eksiksiz kullananımı iyi bir yazının genel özelliklerinden ilkidir. Noktalama işaretlerinin çok fazla kullanılması metnin anlaşılabirliği için bir problemdir. Metnin gereksiz yere işaretlere boğulmasına sebep olur. Bu nedenle noktalama işaretleri kurallar ölçüsünde kullanılmalı, aşırıya kaçılmamalıdır. Asıl maksadın ifadeye açıklık getirilmesi olduğu unutulmamalıdır. Nokta, Virgül, Noktalı Virgül, İki Nokta, Üç Nokta, Soru İşareti, Ünlem İşareti, Kısa Çizgi, Eğik Çizgi, Ters Eğik Çizgi, Tırnak İşareti, Tek Tırnak İşareti, Denden İşareti, Yay Ayraç, Köşeli Ayraç ve Kesme İşaretinin tanımları karşımıza çıkmaktadır. Her bir noktalama işaretinin kullanım şekillerine göre tanımları bulunmaktadır. Bu göre noktalama işaretlerinin ilk işlevlerine göre tanımları şu şekildedir. Nokta (.) Cümlenin sonuna konur. Virgül (,) Birbiri ardınca sıralanan aynı görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur. Noktalı Virgül (;) Cümle içinde virgülle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur. İki Nokta (:) Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur. Üç Nokta (…) Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur. Soru İşareti (?) Soru bildiren cümlelerin sonlarına konur. Ünlem İşareti (!) Sevinç, acı, heyecan, korku, övünme anlatan cümlelerin sonuna konur. Kısa Çizgi ( -) Satır sonunda kelimeler bölünürken kullanılır. Uzun Çizgi (−) Konuşma çizgisi de denilen uzun çizgi, satır başındaki konuşmalardan önce konur. Eğik Çizgi (/) Bir şiirin mısralarının yan yana yazılması gereken durumlarda mısraların arasına konur. Ters Eğik Çizgi ( \) Bilgisayar yazılımlarında dizinlerin arasına konur. Tırnak İşareti (“ ”) Metinlere olduğu gibi aktarılan ifadeler tırnak içine alınır. Tek Tırnak İşareti (‘ ’) Tırnak içinde verilen ve yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirletmek için kullanılır. Denden İşareti (") Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı ifadelerin tekrar yazılmasını önlemek için kullanılır. Yay Ayraç () Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgisi olmayan açıklamalar için kullanılır. Köşeli Ayraç ([ ]) Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır. Kesme İşareti (‘) Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır.