Yayın Grafiğinde Tasarım Eleman ve İlkeleri

Yayın, dijital mecralar ya da basılı mecralar yoluyla toplumlara aktarılan bilgi, duyuru ve iletilerin hepsidir. Bu yayınların aktarımında grafiksel unsurlar da en az içerik kadar önem taşır. Bu nedenledir ki yayınlarda grafik tasarım etkin bir iletişimin ilk basamağını oluşturur. Bu tasarım unsurları ise resim, grafik, illüstrasyon, tipografi ve fotoğraflar gibi öğeleri kapsamaktadır. Bu öğeler, grafik bütünlüğe uyumlu olarak tasarım eleman ve ilkelerine bağlı bir disiplin içinde olmalıdır. Örneğin kitap, dergi, katalog, broşür, gazete, bülten gibi çeşitli yayınların iç -dış tasarımlarında kullanılan tüm öğeler birbirleriyle uyumlu olmalıdır. Böylelikle hedef kitle üzerinde tasarım kalıcı ve anlaşılır olacaktır. Daha etkin bir tasarım için ise tasarımcının editör ve basım evi ile de iletişimde olması faydalı olacaktır.

Bir yayın grafiği tasarımı sürecindeki nokta, çizgi, doku, form, biçim, renk… gibi tasarım elemanlarının; birlik, hiyerarşi, vurgu, ritim, denge, oran orantı… gibi tasarım ilkeleri doğrultusunda kurgulanması sonucunda mesajın iletim gücü aktive olur. Bu bölümde tasarım ilke ve elemanları detaylı bir şekilde ve örnekler aracılığıyla incelenerek yayın grafiği tasarımındaki etkinliği irdelenecektir.

Bir ton değeri olan düzlemsel bir alanın görsel olarak fark edilebilecek derecede küçültülebilen en küçük birimine nokta diyebiliriz

Psikolojik değerleri de barındıran bir görsel anlatım unsuru olarak çizgi, önemli bir tasarım aracıdır. Çizginin çeşitli tanımları mevcuttur; Çizgi, hareket eden bir noktanın bıraktığı iz olarak tanımlanabileceği gibi, daha soyut olarak nesneyi boşluktan ayıran dış kısım olarak da tanımlanabilir.

Doku, nesnenin yüzeyinin örüntüsüdür ve doğanın özünde vardır. Tasarımdaki nesnenin karakterizasyonunu belirler. Her nesnenin dokusu olduğu gibi çevremizde de birçok çeşitte dokular vardır.

Form, bir cismin kapladığı hacim -alan anlamında kullanılır. Buna cismin hacimsel sınırları da diyebiliriz. Form dış yapı, hacim ve boyut ilişkisini oluştururken biçim ve şekil iç yapıyı, yönü, hareketi oluşturarak yayın grafiği tasarımının genel görünümünü belirler.

Henry Matisse’ nin dediği gibi renk ışığın dışavurumu olarak tanımlanabilmektedir. Etkili bir tasarımın en dikkat toplayan elemanıdır. Çünkü herhangi bir tasarımdaki renk, biçim ve içerikten önce algılanır.

Yayın grafiğinde tasarım öğelerinin, uyumlu ve uygun şekilde bir araya getirilerek düzenlenmesi ile birlik ve bütünlük oluşturulur.

Tasarımdaki hiyerarşi, önem sırasına göre tasarım öğelerin gruplandırılarak yerleştirilmesini öngörür. Elemanlar birincil, ikincil ve üçüncül önem sırasına göre sıralanır. Yayın grafiği tasarımlarından dergi -gazete tasarımlarını örnek olarak alırsak, ana başlık, alt başlık ve bir metin görürüz.

Vurgu ilkesi, sayfadaki en önemli öğenin en belirgin olması gerektiğini, en önemli ikinci öğenin en belirginden sonra ikinci olması gerektiğini vb. işlevleri belirtir.

Ritim sürekliliktir, değişik ölçülerin tekrarlanmasından meydana gelir (Öztuna, 2008,: 31). Bir hareket sonucu oluşur. Çizgide, biçimde, tonda ve renkte ritim başta gelir. Kendi kendini tekrar eden karakteristik ve düzgün vurgular halinde sağa –sola, yukarı –aşağı, kuvvetli- zayıf, kısa -uzun, devamlı - devamsız olabilir.

Denge unsuru kendi içinde ölçü bakımından (büyüklük -küçüklük), değer bakımından (açıklık - koyuluk) ve renk bakımından (renk dereceleri -ilişkileri) incelenir.

Bir tasarımda kullanılan ilke ve elemanların organizasyonunda geometri, ölçü ve oran orantı kullanılmaktadır. Oran, boyutlar arasındaki ilişkiyi ifade eder.