I Had Better Try It On

Modals (Kipler) II

Türkçe karşılığı Çekimsiz Yardımcı Filler veya Kipler olarak adlandırılan İngilizcede ise Modals olarak ifade edilen kelimeler birlikte kullanıldığı fiile farklı anlamlar katar ve bu sayede farklı anlamlar elde edebilme olanağı sağlar. Bir önceki ünitede yetenek, kabiliyet, rica, istek, olasılık bildiren modallardan söz edilmişti. Bu ünitede ise fiile zorunluluk, gereklilik veya tavsiye gibi anlamları kazandıran modallardan söz edilmiştir.

Bu bölümde anlatılan kipler zorunluluk, tavsiye, öğüt, ikaz, uyarı ve yasaklama anlamları taşırlar.

Öncelikle must yapısı, geniş zamanlı olumlu cümlelerde vicdanî, içten gelen zorunlulukları ve kişisel sorumlulukları, olumsuz cümlelerde ise kuvvetli tavsiye, öğüt, ikaz, uyarı, yasaklama vb durumlarını ifade etmek için kullanılır.

Must ile cümle kurulurken tüm öznelerle must ve sonrasında yalın halde esas fiil kullanılır. Özneye göre herhangi bir değişiklik yapılmaz.

Örnek: I must visit my sister. (Kızkardeşimi ziyaret etmeliyim.)

We must help each other. (Birbirimize yardım etmeliyiz.)

Olumsuz cümlede ise must sonrasına not getirilerek veya kısaltması olan mustn't ve sonrasında yalın hâlde fiil kullanılarak cümleler oluşturulur.

Örnek: You mustn’t smoke here. (burada sigara içmemelisiniz.)

Must ile soru sormak pek yayın bir kullanım olmasa da, soru yapmak isteniyorsa must öznenin öncesine getirilerek ve sonrasında gene fiil yalın halde kullanılarak soru cümlesi oluşturulabilir.

Have/has to yapısı ise geniş zamanlı olumlu cümlelerde çevresel, dıştan (otoriteden) gelen zorunlulukları ve toplumsal, ailesel, meslekî sorumlulukları, olumsuz cümlelerde ise yapmak zorunda olmadığımız durumları ifade etmek için kullanılır.

Must'ın kullanımından farklı olarak have to ve has to kullanıldığı özneye göre değişmektedir. Olumlu cümlede I/you/we/they ve diğer çoğul öznelerde, özneden sonra have to ve sonrasında yalın halde fiil kullanılması gerekirken, öznelerin he/she/it ve diğer tekil özneler olmaları durumunda, özneden sonra has to ve yalın hâlde esas fiil kullanılmalıdır.

Örnek: I have to study for the exam. (Sınava çalışmam gerekiyor.)

She has to complete her homework. (Ev ödevini tamamlaması gerekiyor.)

Olumsuz cümle kurmak istenirken ise, geniş zamanda olduğu gibi özneye göre do not (don't) veya does not (doesn't) ve sonrasında yalın hâlde fiil kullanılarak olumsuz cümle oluşturulur.

Örnek: You don’t have to bring your books tomorrow. (Yarın kitaplarınızı getirmeniz gerekmiyor.)

She doesn’t have to get up early. (Erken kalkması gerekmiyor.)

Soru cümleleri ise özneden önce, gene özneye uygun olacak şekilde do veya does ve özneden sonra da have to ve sonrasında da yalın halde fiil kullanılarak oluşturulur.

Örnek: Do you have to go to work tomorrow? (Yarın işe gitmen gerekiyor mu?)

Does he have to read this book in two days? (Bu kitabı iki günde mi okuması gerekiyor?)

Should ise daha ziyade tavsiye, öğüt, nasihat mesajı verir.

Should, must gibi özneye göre değişiklik göstermez. Tüm öznelerden sonra should ve yalın hâlde fiil kullanarak olumlu cümle oluşturulabilir.

Örnek: You should drink more water. (Daha fazla su içmelisin.)

She should talk to her friends. (Arkadaşlarıyla konmuşmalı.)

Olumsuz cümle için ise, özneden sonra should not veya kısaca shouldn't ve devamında yalın hâlde fiil kullanılması gerekir. Soru cümlelerinde öznenin öncesine should ve sonrasında yalın halde fiil kullanılır.

Örnek: You shouldn’t go to bed too late. (Çok geç yatmamalısın.)

He shouldn’t spend too much time playing computer games. (Bilgisayar oyunları oynayarak çok fazla zaman geçirmemeli.)

Had better yapısında herhangi bir şeyin yapılması veya yapılmaması konusunda kuvvetli tavsiye, öğüt, nasihat anlamı vardır.

Had better ile olumlu cümle kurulurken yine özneye göre değişiklik gösterilmeyecek şekilde, özne, had better ve sonrasında yalın hâlde fiil kullanılarak cümle oluşturulur.

Örnek: You had better listen to him. (Onu dinlesen iyi olur.)

Olumsuz cümlelerde ise özneden sonra had better, sonrasında not ve sonrasında da yalın hâlde fiil kullanılır.

Örnek: You had better not talk to your friend during the class. (Ders esnasında arkadaşınla konuşmasan iyi olur.)

Had better yapısı ile soru cümlesi kurmak pek yaygın bir kullanım değildir.

Could yapısı ise Geçmiş Zamanlı cümlelerde kullanılmakla birlikte, Geniş Zamanlı cümlelerde istek, rica, temenni anlamlarını taşır.

Bu anlamlardaki kullanımlarda daha çok soru yapısı kullanılmaktadır.

Örnek: Could you open the door, please? (Kapıyı açabilir misiniz, lütfen?)