Parazitlerin Genel Özellikleri

Parazitlerde Morfolojik Ve Fizyolojik Adaptasyon

• Paraziter yaşama geçen canlıların biçimlerinde, çeşitli sistemlerinde değişiklikler oluşur ve bu sayede paraziter yaşama uyum sağlar.
• Vücut şekilleri değişmiştir.
• Büyüklük üzerinde fazla değişiklik olmamıştır.
• Renk değişmiştir
• Yapısal farklılaşmalar meydana gelmiştir.
• Sindirim sistemi değişmiştir
• Sinir sistemi değişmiştir.
• Boşaltım ve osmoregülatör sistem pek etkilenmemiştir.
• Solunum değişmiştir.
• Hareket organları genellikle dejenere olmuştur.
• Üreme organları gelişmiş, üreme yeteneği artmıştır.
• Yumurtalarda şekilsel değişiklikler olmuştur

Parazitlerin Vücut Yapıları

Protozoonların Vücut Yapısı

Protozoonlarmetazoonların tek hücresine büyük benzerlik gösterir. Ancak protozoon tek başına bir organizmadır ve yaşam faaliyetlerini tek başına sürdürür.

Protozoonlar mikronla ölçülebilecek kadar küçük canlılardır ve sabit bir şekilleri yoktur. Protozoonların vücutları genellikle simetriktir.

Helmintlerin Vücut Yapısı

Helmintler omurgasız çok hücreli canlılardır. iki tarafı simetrik yapıdadır. Boyları farklı olup birkaç milimetreden metrelerce uzunluğa ulaşabilirler. Vücutları kütiküla adı verilen ve konağın sindirim enzimlerinden koruyan bir katman ile örtülüdür

Artropodların Vücut Yapısı

Artropodların en büyük özelliği vücutlarının exoskeleton olarak isimlendirilen sert bit kitin tabakası ile örtülmüş olmasıdır. Artropodlar omurgasız canlılardır. Ayakları eklemlerden oluşmuştur ve vücutları segmentleşme göstermiştir. Vücutları simetriktir. Genellikle vücut şekilleridorso -ventralbasıktır. Ancak yanlardan basık olan türler de bulunmaktadır. Kitin tabası esneme özelliğine sahip olmadığı için büyüme aşamasında artropodlar gömlek değiştirir.

Artropodların vücutları genelde baş (caput), gövde (toraks), karın (abdomen) olmak üzere 3 bölümden oluşur. Fakat bazı artropodların bu segmentli yapıları birleşmiştir. Vücut tek bir parçadır. Başta ağız, anten, palp ve göz gibi organlar bulunur.

Parazitlerde Beslenme

Parazitlerin konaklarına ihtiyaç duymalarının nedeni yaşamaları için bazı önemli maddeleri sentezleyemeyerek bu maddelere ihtiyaç duymalarıdır.Bu durum doğada serbest olarak yaşayabilen canlı ile parazit arasındaki farkı oluşturmaktadır.Parazitler metabolizma açısından yetersizdir ve bu ihtiyaçlarını konaktan temin ederler.Bu sırada konaklarına hastalıkları bulaştırırlar ve onların metabolizma ürünlerini tüketirler.

Beslenemeyen canlı temel ihtiyaçlarını karşılayamaz (solunum, hareket, üreme vb.) ve canlı ölüme mahkümdur. Bunun için konak parazit için vazgeçilmezdir.

Her canlı gibi parazit de ihtiyacı olan besin maddelerinin bulunduğu ortama yönelir. Örnek verecek olursak tüm mide barsak parazitleri konağın sindirim kanalında sindirilmiş maddeleri çeşitli yollarla alarak yaşamsal fonksiyonlarını kolayca yerine getirir. Buradan anlaşılacağı gibi parazitlerin sindirim sistemi az gelişmiştir ya da hiç bulunmaz.

Protozoonlar ihtiyacı olan besin maddelerine ulaşmak için aktif ya da pasif hareket ederek onlara yönelir. Beslendiği maddeye göre ya enerji harcamadan pasif transport ile gıdasını vücut içine alır yada enerji harcayarak aktif transport ile gıdasını içine alır. Diğer bir gıdanın vücut içine alınma şekli fagositozistir.

Protozoonlarda beslenme iki çeşittir.

• Heterotrof beslenme
• Otorotrof beslenme

Artropodlarda ağız yapıları ne ile beslendiklerine ve hangi kök altında bulunduklarına göre farklılık gösterir. Örneğin antennata kök altındaki parazitlerde ağız yapısı delici -emici, yalayıcı -emici ya da çiğneyici ezici yapıda olabilir. Kene gibi chelicerata kök altında bulunan parazitlerde ise sokucu -emici özelliktedir.

Parazitlerde Hareket

Protozoonlarda Hareket

Tüm parazitikprotozoonlarkonak hücreyi bulabilmek için harekete sahip olmak zorundadır. Ancak hareket için organeller bazı protozoonlarda belirginken bazılarında değildir.Protozoonlar pseudopodla, flagellayla, ciliumla ve gregarian şeklinde hareket eder. Bazende parazit içinde bulunduğu ortama göre hareket eder.

Helmintlerde Hareket

Helmintlerin hareketleri azdır. Trematodlar vücutlarında bulunan diken ve çekmenler yardımı ile uzayıp kısalma ve kıvrılma ile hareket ederler.

Cestodlar vücutlarındaki kassel yapılar sayesinde önden başlayan ve arkaya doğru tekrarlayan kasılma hareketi ile hareket eder. Erişkin cestodtan ayrılan serbest halkalar da hareket edebilme yeteneğine sahiptir.

Nematodlar solucan veya yılanvari hareket ederler. Bu hareket yeteneğini vücudunda bulunan kasların sırasıyla kasılıp gevşemesi ile gerçekleştirir. Bu yılanvari harekete içi sıvı ile dolu vücut boşluğu da yardımcı olur. Nematodun konak dokusunda ilerlerken ürettiği bazı enzimler de etkilidir.

Artropodlarda hareket

Artropodlarda hareket genelde toraks bölgesinden çıkan üç çift bacak ile olur. Yine bu kök altında bulunan böceklerde bazen bir bazen iki çift kanatları vardır. Acarina takımındaki türlerinde erişkinlerinde bulunan dört çift bacak ile hareket eder

Parazitlerde Üreme ve Çoğalma

• Parazitlerde diğer canlılarda olduğu gibi eşeyli ve eşeysiz çoğalırlar. Ancak daha fazla üremeyi sağlamak için daha özellikler kazanmıştır.
• Erkek ve dişilerin birbirini bulmasını kolaylaştırma
• Gençlerin sayısının arttırılması
• Serbest gençlerin dirençlendirilmesi

Protozoonlarda Üreme ve Çoğalma

Eşeysiz çoğalma

• Protozoonlar çoğunlukla ikiye bölünerek çoğalırlar.
• Çok sayıda bölünmeye şizogoni, merogoni olarak bilinir.
• Başka çoğa bölünme şekli sporogoni olarak isimlendirilir.
• Tomurcuklanma şeklinde üremede iki veya daha çok kız hücre oluşur

Eşeyli çoğalma

• Gametogoni -singami
• Konjugasyon

Trematodlarda Üreme ve Çoğalma

Trematodların çoğu hermafrodittir. Dişilik ve erkeklik organları aynı fertte bulunmaktadır. Trematodların özellikle larva şekillerinde eşeysiz çoğalma görülür. Larvalardaki bu çoğalmaya pedogenesis denir.

Cestodlarda Üreme ve Çoğalma

Cestodlar da hermafrodittirler. Hermafroditlikleriprotandri şeklindedir. Olgun cestodlarda ise boyun bölgesinden arkaya doğru yeni halkaların şekillenmesi şeklinde olur. Yani tomurcuklanma yolu ile yeni halkalar meydana getirirler.

Nematodlarda Üreme ve Çoğalma

Çoğunlukla cinsiyet ayrıdır. Erkeklik ve dişilik organları farklı bireylerdedir. Çok seyrek olarak hermafroditlik görülebilir. Bazı türlerde erkek olmadan dişi üreyebilir (partenogenez) görülebilir.