Hayvanlarda Lenf Sisteminin Muayenesi

Lenf Sisteminin Yapı ve Fonksiyonu

Lenfatik Sistem

Lenfatik sistem lenfoit dokuları (örneğin; lenf düğümleri, lenf nodülleri ve dalak) ve lenfatik damarları içerir. Lenf sistemi aşırı miktarda bulunan interstisyel sıvıyı drene eder. Lenfatik sistemin doku sıvılarını drenaj fonksiyonu venöz dolaşımı artırır ve interstisyel sıvı basınçlarının kontrol edilmesini ve damar dışı alanda onkotik basıncın normal kalmasını sağlar.

Lenfatik sistem vücudun immünolojik savunmasının önemli bir bileşenidir. İmmün hücrelerin dolaşımı, üretimi ve olgunlaşmasında görevli bir sistemdir. Lenfin hareketi mikroorganizmaların ve diğer yabancı maddelerin immün hücrelerle temas etmesini sağlar.

Lenfoit doku retiküler bağ dokunun lifleri arasındaki bölgelerde tutulan lenfosit birikimlerinden oluşur. Lenfoit doku bazı bölgelerde yaygın şekilde dağınık olabilir (müköz zarlarda bulunduğu gibi), nodüller olarak görülebilirler (intestinal submukozada olduğu gibi) ya da özel organları lenf düğümleri, dalak ve timusu oluşturmak için kapsüllenebilirler.

Lenfatik Damarlar

Lenfatik damarlar venöz sisteme paralel tek yönlü bir yolağı oluşturur ve nihai olarak kraniyal vena kava ya da onun bazı dallarına dökülür. Lenfatik kapillerler venöz sistem tarafından emilmeyen doku sıvısını toplar ve doku hücreleri arasında kör olarak başlar. Doku sıvısı lenfatik damarlara girdiği zaman bu sıvıya lenf denir. Lenf açık, renksiz ve kan plazmasına benzer bir sıvıdır. Lenf genellikle çok sayıda lenfosit, inorganik tuz, glukoz, protein ve diğer nitrojen maddeleri içerir.

Sindirim sırasında bağırsaktan kaynaklanan lenf sütümsü görünümde çok miktarda lipiti içerir. Bu sütümsü görünümde lenfe kilüs denir. Laktealler bağırsağın ince lenfatik damarları olup lipitlerin emilimini sağlarlar.

Lenfatik damarlarda lenfin kalbe doğru akmasını sağlayan çok sayıda kapak vardır. En küçük lenfatik damar hücreler arası bölgelerde kör olarak başlar. Lenfatik damarlar içindeki sıvı (lenf) büyük lenf damarlarına taşınır ve nihai olarak kraniyal vena kava ve dallarına boşalır.

Lenf Düğümleri

Lenf düğümleri lenf damarları seyri boyunca dağınık lenfoit dokunun ayrı düğümleridir. Lenf düğümleri lenfi filtre eder ve lenfositler, plazma hücreleri ve makrofajları barındırarak enfeksiyonlara karşı ilk savunmalardan birisidir.

Dalak

Dalak, dolaşım sistemiyle ilgili lenfoit bir organdır. Dalağın kapsülü kalındır ve elastik lifler ve düz kas hücreleri bakımından zengindir. Dalak parenşimi kırmızı pulpa ve beyaz pulpadan oluşur. Kırmızı pulpa kanla dolu olduğu için koyu kırmızı görünümdedir. Beyaz pulpa büyük ölçüde lenfatik nodüllerden oluştuğu için açık renktedir. B ve T lenfositleri beyaz pulpada bol miktarda bulunur.

Timus

Timus olgun olmayan hayvanların bir organıdır ve puberta döneminde boyutu küçülür. Korteks ve medulla kısımları olup, lenfositleri içerirler.

Tonsiller

Tonsil, farenks mukozasına ilgili lenfatik nodüllerin kapsülsüz kümesidir. Bu kümelerin afferent lenfatik damarları yoktur. Çoğu tonsil yüzey alanını muhtemelen artıran kriptler denilen epitel yüzeylerinde derin invaginasyonlar ile karakterize edilir.

Hayvan Türlerine Göre Palpe Edilebilen Lenf Düğümleri

Köpekte Palpe Edilebilen Lenf Düğümleri

Köpekte palpe edilebilen lenf düğümleri parotid lenf düğümü, mandibular lenf düğümü, lateral retrofaringeal lenf düğümü, superfisiyal servikal lenf düğümü, aksillar lenf düğümü, aksesor aksillar lenf düğümü, superfisiyal inguinal lenf düğümleri ve popliteal lenf düğümleridir.

Kedide Palpe Edilebilen Lenf Düğümleri

Kedide palpe edilebilen lenf düğümleri mandibular lenf düğümleri, lateral retrofaringeal lenf düğümü, dorsal superfisiyal servikal lenf düğümleri, aksillar lenf düğümü, aksesor aksillar lenf düğümü, superfisiyal inguinal lenf düğümü, kaudal epigastrik lenf düğümleri ve popliteal lenf düğümüdür.

Ruminantlarda Palpe Edilebilen Lenf Düğümleri

Ruminantlarda palpe edilebilen lenf düğümleri parotid lenf düğümleri, submandibular lenf düğümleri, retrofaringeal lenf düğümleri, superfisiyal servikal lenf düğümleri, aksillar lenf düğümleri, subiliak lenf düğümleri, popliteal lenf düğümleri, inguinal lenf düğümleri, internal iliak lenf düğümleridir.

Atta Palpe Edilebilen Lenf Düğümleri

Atta palpe edilebilen lenf düğümleri mandibular lenf düğümleri, lateral retrofaringeal lenf düğümleri, mediyal retrofaringeal lenf düğümleri, superfisiyal servikal lenf düğümleri, kubital lenf düğümleri, subiliak lenf düğümleri ve superfisiyal inguinal lenf düğümleridir.

Lenfadenopati

Lenfadenopati ile karakterize çok sayıda enfeksiyon hastalığı bulunmaktadır. Ayrıca lenf yumrularında kansere bağlı büyümeler meydana gelebilir.

Lenf düğümlerinde büyümeye neden olan enfeksiyon hastalıkları sığır tüberkülozu, aktinobasilloz, lökoz, paratüberküloz, kazeöz lenfadenitis, gurm, antraks, erlikiyoz, bartonellozis, köpek parvovirüs hastalığı, kedi panlökopeni hastalığı, infeksiyöz kanin hepatit, kedi lökemi hastalığı, kedi immün yetmezlik hastalığı, atta ülseratif lenfangitis, köpek gençlik hastalığı ve lyme hastalığıdır.

Lenfatik Hastalıklarda Tanı Yöntemleri

Lenf düğümlerinin palpasyonu, ince iğne aspirasyonu, biyopsi, lenfangiorafi, ultrasonıgrafi, lenfosit hücre sayısı ve serolojik incelemer gerçekleştirilebilir.