Üriner ve Genital Sistem Histolojisi

Üriner Sistem Histolojisi

Üriner sistem bir çift böbrek ile kaliksler ya da renal pelvis, ureterler, idrar kesesi ve uretra denen kısımların oluşturduğu idrar yollarından meydana gelir.

Böbreğin asıl fonksiyonel ünitesi nefrondur. Nefronun bölümleri renal korpuskül, kıvrımlı proksimal tubul, düz proksimal tubul, Henle kulpu, düz distal tubul, kıvrımlı distal tubul ve bağlayıcı tubuldür. Korteks bölgesinde bulunan renal korpuskülün içindeki glomerulus kılcal damar yumağı ve mezangiyumdan şekillenir. Glomerulusun etrafını dıştan Bowman kapsülünün pariyetal yaprağı çevreler. Kapsülün iç yaprağını oluşturan podositler ise ayaksı uzantılarıyla kılcal damarları sarar. Kapsülün iki yaprağı arasında bulunan Bowman boşluğuna geçen filtrat, buradan da proksimal tubule geçer. Korteks-medulla sınırında tubul, inen Henle kulpuna dönüşür. “U” şeklinde yukarı doğru ani bir dönüş olur. Çıkan Henle denen bu kısım bir süre sonra düz distal tubul ile devam eder. Bu tubul kendi nefronuna yaklaşarak jukstaglomerular aparatın makula densa denen birimini oluşturur. Kıvrımlı distal tubul olarak devam eden nefron, bağlayıcı tubulle korteksmedulla sınırındaki toplayıcı kanallara açılır. Bu kanallar renal papillada birleşerek papillar kanalları oluştururlar ve idrarı renal pelvis ya da renal kalikse boşaltı.

Tunika mukoza, tunika muskularis ve tunika seroza ya da tunika adventisyadan oluşan idrar yolları çok katlı değişken epitel ile döşelidir. Sadece uretranın dışarıya açıldığı deliğin yakınında epitel tipi keratinize olmayan çok katlı yassı epitele dönüşür.

Genital Sistem Histolojisi

Erkek genital sistem bir çift testis, genital kanallar, eklenik genital bezler, uretra ve penisten oluşur.

Testiste lopçukların içinde bulunan kıvrımlı seminifer tubuller, Sertoli hücrelerini ve değişik gelişim aşamasındaki spermatogenik hücreleri barındırır. Seminifer tubullerin arasında testosteron hormonu salgılayan Leydig hücreleri bulunur.

Kıvrımlı seminifer tubullerden ayrılan spermatozoonlar düz seminifer tubuller, rete testis, efferent kanalcıklar, epididimal kanal ve duktus deferensden geçerek uretraya ulaşır. Efferent kanalcıklar kinosilyumlu tek katlı prizmatik epitel ile döşelidir. Epididimal kanal ise stereosilyumlu hücreler içeren yalancı çok katlı prizmatik epitele sahiptir, kanalda ilerledikçe kanalın çevresini saran düz kas katmanı görülmeye başlanır. Duktus deferens silyumlu hücre sayısı az olan yalancı çok katlı prizmatik epitelle örtülüdür. Kanalı üç katlı düz kas tabakası çevreler.

Erkek eklenik genital bezleri duktus deferensin glanduler kısmı, vesiküler, bulbouretral ve prostat bezleridir. Bu bezlerin lamina propriyasubmukozasında farklı içerikte salgı yapan tubuloalveoler bezler bulunur.

Erkek genital kanal sisteminin son kısmı olan uretra prostatik, pelvik ve penil uretra denen üç kısımdan oluşur. Genelde çok katlı değişken özellik gösteren epitel katın altındaki bağ dokuda kan ile dolabilen, sinus benzeri kavernler bulunur.

Dişi genital sistem bir çift ovaryum, bir çift ovidukt, uterus, vagina ve vulvadan oluşur.

Ovaryumun iç kısmında bol miktarda kan damarı içeren bağ dokudan oluşan medulla bulunur. Korteks denen dış bölge değişik gelişim aşamasındaki ovaryum foliküllerini içerir. Bu foliküllerden en az gelişmişi primordiyal foliküldür. Primer folikülde folikül epitel hücreleri bölünüp çoğalırlarak granuloza hücrelerine dönüşür. Granuloza hücreleri arasında likör foliküli içeren boşluklar görüldüğünde yapıya sekonder folikül denir. Likör foliküli dolu boşluklar antruma dönüştüğünde bu yapı tersiyer folikül olarak adlandırılır. Ovositi barındıran kumulus ovoforus bu antrum içerisine uzanır. Ovulasyon gerçekleştiğinde folikülün yerinde sırasıyla korpus hemorajikum, korpus luteum ve gebelik gerçekleşmezse korpus albikans oluşur.

Ovidukt ovositin yakalanıp içine alındığı, ampulla bölgesinde döllenmenin gerçekleştiği yerdir. Epitel katında bulunan salgı hücreleri ovositi beslerken, silyumlu hücreler uterusa doğru yönlendirir.

Uterus endometriyum, myometriyum ve perimetriyum katmanlarından oluşur. Lamina epitelyalis, tek katlı prizmatik ya da yalancı çok katlı prizmatiktir. Lamina propriya-submukozasında uterus bezleri bulunur myometriyumu oluşturan iki kas katmanı arasında büyük kan damarları içeren stratum vaskulare bulunur. Perimetriyum ise tunika serozadır.

Serviksten vestibuluma uzanan vaginanın içi keratinize olmayan çok katlı yassı epitel ile döşelidir. Genital siklus sırasında değişiklik gösteren vagina epitelinden hazırlanan vaginal smear ile dişinin hangi evrede bulunduğu saptanabilir.

Dış genital organ olan vulva ise labiyum, vestibulum ve klitoris bölümlerinden oluşur.