İmmunopatoloji ve İmmunohistokimyasal Teknikler

Bağışıklık

Hastalıklara ve hastalık oluşturan etkenlere karşı organizmanın göstermiş olduğu direnci ifade eden terimdir. Memelilerde bağışıklığı iki temel mekanizma sağlamaktadır.

Doğal Bağışıklık

hastalık etkenlerine karşı mekanik bariyerler, yangı hücreleri ve salgı ürünleri gibi bariyerlerle sağlanan doğal savunma mekanizmasıdır.

Sistemlerle İlişkili Doğal Savunma

Deri, mukosiliyer sistem, sindirim kanalı, ürogenital sistem, göz gibi organlarda bulunan doğal bariyer ve salgılar rol oynar.

Edinsel Bağışıklık

Karşılaşılan etkene karşı hafıza özelliği olup aynı etkenle ikinci kez karşılaşıldığında T ve B lenfositlerin hızlı ve güçlü bir immun cevap geliştirmesiyle gerçekleşir.

Humoral Bağışıklık

B lenfositlerin uyarılması ile başlayan ve bu hücrelerin uyaran antijene spesifik antikor yani immunglobulin üretmesiyle sonuçlanan bağışıklık şeklidir.

Hücresel Bağışıklık

Hücresel bağışıklık organizmada makrofaj gibi fagositik bir hücrenin içine giren etkenlere antikorların ulaşamadığı durumlarda T lenfositlerce sağlanan ve etkeni barındıran hücrelerin sitotoksik etkiyle öldürdüğü bağışıklık şeklidir.

İmmun sistemde rol alan hücreler kemik iliğinde bulunan kök hücrelerin gelişimi ve farklılaşmasıyla oluşurlar.

Hipersensitivite

Bazı antijenik yapılara maruz kalınması sonucu organizmanın aşırı duyarlılık ile bağışıklık sisteminin sağlıklı dokuya zarar verecek şekilde aşırı tepki göstermesi olarak tanımlanır. Dört başlık altında incelenir.

Tip I aşırı duyarlılık reaksiyonu: Daha önce duyarlılık oluşmuş olan bir antijene veya alerjene maruz kaldıktan hemen sonra (dakikalar içinde) meydana gelen lokalize veya genelleşmiş bir reaksiyonla kendini gösterir.

Tip II aşırı duyarlılık reaksiyonu: Sitotoksik antikor reaksiyonu olarak da bilinir. Sabit hücresel veya hücre dışı antijenlere karşı antikorların aracılık ettiği duyarlılık reaksiyonları. Hemolitik reaksiyonlar örnek gösterilebilir.

Tip III aşırı duyarlılık reaksiyonu: Dokularda antijen -antikor -komplement komplekslerinin (immun kompleks) oluşturduğu ve akut yangısal cevap ile karakterize olaylardır. Otoimmun hastalıklarda görülen doku hasarları örnektir.

Tip IV aşırı duyarlılık, reaksiyonunun diğer duyarlılık reaksiyonlarından önemli birinci farkı birkaç gün (24 -48) sonra ortaya çıkması, diğer farkı ise bu tip aşırı duyarlılığın duyarlılaşmış T lenfositler tarafından oluşturulmasıdır.

Otoimmunite

Bağışıklık sisteminin aşırı duyarlılığı sonucu vücudun normal dokularına karşı yabancı antijen gibi reaksiyon göstermesi ve kendi dokularına zarar vermesidir.

Otoimmun Hastalıkların Nedenleri

Tıpkı hücrelerin yaşamını kontrol eden birçok düzenleyici mekanizma olduğu gibi bağışıklık sistemini de düzenleyen mekanizmalar mevcuttur. Bu mekanizmalarda özellikle genetik temelli oluşabilecek bozukluklar otoimmun hastalıkların oluşmasında doğal kaynak teşkil ederler.

Otoimmun hemolitik anemi: Köpek, kedi, at ve sığırlarda şiddetli hemolitik anemi ve trombositopeni ile karakterize bir hastalıktır.

Otoimmun trombositopeni: Kedi, köpek ve atlarda görülen bir hastalıktır. Genellikle otoimmun hemolitik anemi ve lupus eritematozus ile birlikte görülür.

İmmunkompleks konjuktivitis: Fino köpeklerinde immun kompleks birikime bağlı olarak bilateral konjuktivitis ve tekrarlayan vaginitis bildirilmiştir.

Lupus eritematozus: Köpeklerde artritis, anemi, nefritis ve lenfadenopati ve deri lezyonları ile karakterize bir hastalık

İmmunohistokimyasal Boyama

Doku kesitlerinde antikorlar ve bu antikoların antijene bağlanmış hâllerini görsel hâle getirebilecek bazı kimyasal maddeleri kullanarak doku kesitlerinde mecut olan farklı antijenik yapıların belirlenmesi esasına dayalıdır.

Rutin Doku Takibi

Doku örneklerinin boyama öncesi mikroskobik incelemeye hazır hâle getirilmesi amacıyla dokuların bazı kimyasallarla işlem görmesidir.

Boyama Hazırlık Aşaması

Boyamada kullanılacak tüm solüsyonların, antikorların, sekonder antikor ve enzim reaksiyonlarına ait solüsyonlar ile enzim substratın mevcut ve yeterli miktarda olup olmadığı, ayrıca kullanılacak hertürlü malzemenin durumu kontrol edilmelidir.

Direkt Yöntem

Enzim işaretli (HRP, AP) primer antikor kullanılarak yapılan boyama yöntemidir. Bu yöntemde İmmunfloresan boyamada kullanılan primer antikorda floresan işaretli olarak kullanıldığı yöntemdir.

İndirekt Yöntem

Bu yöntemde primer antikor işaretli değildir. Enzim işareti taşıyan sekonder yani ikinci antikor kullanılır. İmmunfloresan boyamada ise primer antikora uyumlu ve floresan işaretli sekonder anitkor kullanılır.

Boyama Prosedürü

Anitjen antikor bağlanma reaksiyonunu gerşekleştirmek için yapılan bir dizi işlemi ifade eder.