Sindirim Sistemi İlaçları

Evcil hayvanlarda sindirim sistemleri anatomik ve fizyolojik yönden oldukça farklılıklar göstermektedir. Bu konu içerisinde evcil hayvanlarda karşılaşılan sindirim sistemi hastalık ve semptomlarına karşı kullanılabilecek ilaçlar hakkında bilgiler verilecektir.

İştah Üzerine Etkili İlaçlar

İştahı Kapatanlar (Antiobezite İlaçları)

Hayvanlarda iştahı kapatmak için ilaç kullanımı pek yaygın değildir. Dirlotapid köpeklerde canlı ağırlık kaybı için onaylı olup aşırı kilolu obez köpeklerde kullanılır.

İştahı Uyaranlar

İşttahın uyarılması amacıyla testesteronun sentetik türevleri olan anabolizan maddeler, glukokortikoidler (dekzametazon, prednizolon vb), ankisiyete tedavisinde kullanılan diazepam, oksazepam gibi benzodiazepinler, serotonin antagonisti siproheptadin, antidepresan bir ilaç olan mirtazepin, Sentetik progestin megestrol asetat ve B grubu vitaminler kullanılabilir.

Kusma Üzerine Etkili İlaçlar

Kusturucu İlaçlar (Emetikler)

Mide ve bağırsaklardaki zehir, bozuk gıdalar veya gazların uzaklaştırılması için kusturma yapılabilir. Kedi- köpek gibi pet hayvanları ve domuz kusabilen hayvanlar olup atlar, gevişenler, kemirgenler ise etkili bir kusma yapamazlar.

Apomorfin, ksilazin ve hidrojen peroksit en yaygın kullanılan kusturucu ilaçlardır.

Kusabilen hayvanlarda ağızdan alınan zehirlerin ve bozuk gıdaların emilmeden vücuttan uzaklaştırılması için kullanılırl.

Kusma Kesiciler (Antiemetikler)

Antiemetik ilaçlar taşıt tutması, radyasyon ve kemoterapi gibi aşırı kusmaların önlenmesi için kullanılabilir.

Kusma kesici olarak fenotiyazin trankilizanlar (asepromazin, klorpromazin ve proklorperazin), antikolinerjik ilaç aminopentamid, antihistaminikler( (difenhidramin, dimenhidrinat), dopamin antagonisti metoklopramid, seratonin antagonistleri (ondansetron, granisetron), butorfanol ve son yıllarda kullanıma giren en uzun etkili ilaç maropitant kullanılmaktadır.

Mide-Bağırsak Ülserlerinin Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

Mide bağırsak ülserleri küçük ve büyük baş hayvanlarda yaygındır. Nedenleri arasında fizyolojik stres (endojen kortizol), diyet yönetimi veya ülser yapıcı ilaçların sık kullanımı olabilir. Tedavide antasidler, sukralfat, H2 Reseptör antagonistleri, proton pompa İnhibitörleri ve mizoprostol kullanılabilir.

İshalin Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

Evcil hayvanlarda ishalin tedavisi sıvı- elektrolit tedavileri, asit -baz bozukluklarının düzeltilmesi ve semptomatik tedavi ile yapılır.

Ayrıca mukoza koruyucu -adsorbanlar (kaolin -pektin, aktif kömür ve bizmut subsalisilat), motilite düzenleyici ilaçlar, antikolinerjik ilaçlar, narkotik opiyat ilaçlar, antibakteriyel ilaçlar ve nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar kullanılabilir.

Kronik Kolit Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

Hayvanlarda kronik kolitin spesifik nedeni genellikle bilinmemektedir. Kolit tedavisinin amacı bağırsak motilitesini normale getirmek ve oluşan yangıyı, spazmı veya ülserleşmeyi iyileştirmek olmalıdır. Bu amaç için sulfasalazin, tilozin, metronidazol ve glukokortikoidler kullanılmaktadır.

Mide Bağırsak Hareketlerini Değiştiren İlaçlar(Prokinetikler)

Prokinetik ilaçlar mide bağırsak kanalında içeriğin geçişini artırır. Bu ilaçlar motilite bozukluklarının tedavisinde faydalı olur, çünkü mevcut motiliteyi hızlandırır.

Prokinetik olarak metoklopramid, cisaprid, domperidon, eritromisin ve klaritromisin gibi makrolit antibiyotikler, ranitidin ve nizatidin histaminin H2 reseptör antagonistleri ile lokal anestezik lidokain kullanılmaktadır.

İshal Yapan İlaçlar (Sürgütler)

Oluşturdukları ishalin derecesine göre lakzatifler veya katartikler olarak bilinir. Bu ilaçlar bağırsakların motilitesini artırır veya dışkının kıvamını artırırç Klinikte bu ilaçlar bağırsak pekliği ile ilişkili mide bağırsak içeriğinin geçişini hızlandırmak, radyografi veya endoskopi öncesi bağırsakları boşaltmak, mide bağırsak kanalındaki zehirleri uzaklaştırmak ve bağırsak veya anal cerrahi sonrası yumuşak dışkı sağlamak için kullanılır.

İshal yapıcı maddeler uyarıcı katartikler (emodin, hint yağı, sinemaki), hiperozmotik katartikler (magnezyum tuzları, sodyum tuzları, mannitol ve laktüloz), lubrikan lakzatifler ( mineral yağlar) ve dışkı yumuşatıcı ilaçlar (surfaktanlar) olarak sınıflandırılırlar.

Sindirimi Kolaylaştıran İlaçlar

Pankrealipaz lipaz, amilaz ve proteaz gibi pankreatik enzimler ile S - adenozilmetiyonin kullanılmaktadır.

Ruminant Sindirim Sistemi

Ruminantlarda diğer hayvanlardan farklı olarak ön mideler (rumen, retikulum, omazum) mevcuttur. Farmakolojik tedavi yönünden ruminantların mide görevini abomazun görmekte olup buranın ve bağırsakların tedavilerinde kullanılan ilaçlar ruminantlar için de uygundur.

Ruminantların Sindirim Sistemi İçin Spesifik İlaçlar

Ruminantlarda özafagus tıkanmaları için ilaç kullanımı, taze rumen sıvısı tedavileri, gaz giderici ilaç tedavileri, rumen asidozuna karşı antasid kullanımı, rumeni asitleştirici ilaç kullanımı ve rumen hareketlerini artıran ilaçlar anlatılacaktır.

Safra Üzerine Etkili İlaçlar

Safra karaciğerde sürekli olarak şekillenir ve salgılanır. Safra kesesi olan hayvanlarda (at hariç) safra toplanır ve ince bağırsaklara salınarak mide bağırsak kanalında sindirime yardımcı olur.

Önceden şekillenmiş safranın keseden boşalmasına neden olan ilaçlara kolagoglar, yeni safra oluşumunu teşvik eden ilaçlara ise koleretikler denir