Uluslararası Dağıtım Kanalları

21. yüzyılda gelişen ve değişen toplumsal, sosyokültürel ve ekonomik faktörler firmalara ulusal boyutları aşma ve küresel boyutlarda faaliyetlerini sürdürme imkânı sunmaktadır. Firmaların en önemli pazarlama faaliyetlerinden biri olarak görülen dağıtım kanalı kavramı da küresel toplumların, küresel ekonomilerin meydana gelmesiyle beraber uluslararası bir boyut kazanmıştır. Dağıtım kavramının temelinde üretici-toptancı ve perakendeci zinciri bulunmaktadır. İşletmelerin bu zinciri kullanarak ürün ve hizmetleri tüketiciye ulaştırması faaliyetleri dağıtım kanalı faaliyetlerini oluşturmaktadır. Bu faaliyetlerin uluslararası düzeye taşınması ise uluslararası dağıtım kanalı konusunu oluşturmaktadır. Doğru uluslararası dağıtım kanalının seçimi işletmelere yer ve zaman faydası sağlamaktadır. Tüketici ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu doğrultuda uygun yer ve zamanda ürün ve hizmetlerin sunulması dağıtım kanallarını etkin ve verimli kullanmak ile mümkün olmaktadır. Firmalar günümüzde sadece ulusal sınırlar içerisinde değil uluslararası alanda da ürün ve hizmetlerini küresel tüketicilere ulaştırmayı amaçlamaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda uluslararası dağıtım kanalını etkileyen faktörleri göz önüne alarak dağıtım kanalı stratejilerine yön vermektedirler. Uluslararası dağıtım kanallarını etkileyen faktörler iç faktörler ve dış faktörler olarak iki başlık altında toplanmaktadır. İşletmelerin uluslararası pazarlara girişini etkileyen iç faktörler ürün, fiyat, dağıtım ve tutundurma olarak ifade edilen pazarlama karması elemanlarıdır. Uluslararası pazarlarda dağıtım kanallarını etkileyen dış faktörler ise; kültürel ve sosyal çevre, ekonomik çevre, politik ve yasal çevre, demografik çevre faktörleri olarak sıralanabilmektedir. Yanı sıra işletmeler uluslararası pazarlarda çeşitli dağıtım kanalı stratejileri kullanmaktadırlar. Bu dağıtım kanalı stratejileri temel anlamda ihracat (dolaylı-doğrudan) yoluyla dağıtım stratejisi, sözleşmeye dayalı dağıtım stratejisi (lisans anlaşmaları, imtiyaz sözleşmelerifranchising, üretim anlaşmaları- anahtar teslim projeler-yönetim sözleşmeleri) ve yatırıma dayalı dağıtım stratejileri (ortak girişimlerdoğrudan yabancı yatırımlar- uluslararası şirket birleşmeleri-uluslararası sirket satın almaları) olarak 3 boyutta incelenmektedir. Ancak işletmeler genelde uluslararası dağıtım faaliyetlerini yerine getirirken maliyet avantajı, ölçek ekonomilerinden faydalanma, daha karlı yatırım alanlarına yönelme, aracıların uzmanlıklarından yararlanmak, üretici ile alıcı arasındaki mesafeyi azaltmak gibi nedenlerden dolayı aracı işletmeler kullanmaktadırlar. İşletmeler uluslararası pazarlarda dağıtım faaliyetlerini yerine getirirken çeşitli dağıtım politikaları izlemektedirler Bu politikalar; yoğun dağıtım politikası, sınırlı dağıtım politikası ve seçici dağıtım politikası olarak sınıflandırılmaktadır. Yoğun dağıtım politikasında temel amaç ürünü oldukça fazla alana ulaştırmaktır. Sınırlı dağıtım politikasında ürün ve hizmetlerin tüm alanlara değil de belirli sayıda aracı seçilerek pazara sunulması olarak ifade edilmektedir. Seçici dağıtım ise pazarda seçilen çok az sayıda aracı kullanarak dağıtımın gerçekleştirilmesi ve bu sayede marka imajı, prestij ve ürün imajı gibi kavramlara odaklanmayı hedeflemektedir. Yanısıra küreselleşmenin beraberinde getirdiği bir konu olan elektronik dağıtım kanalları da işletmeler açısından oldukça büyük önem taşımaktadır. Bu veriler ışığında uluslararası pazarlarda faaliyet gösteren firmalar açısından oldukça önemli olduğu düşünülen dağıtım kanalı kavramı, uluslararası dağıtım kanalı kavramı, uluslararası pazarlarda dağıtım kanalını etkileyen faktörler, uluslararası pazarlarda hizmetlerin dağıtımı, uluslararası perakendecilik, uluslararası pazarlarda elektronik dağıtım, elektronik ticaret gibi konular iyi anlaşılmalıdır.