Uluslararası Ekonomik ve Finansal Kuruluşlar

Uluslararası kuruluşlar; ülkeler düzeyinde faaliyette bulunan fakat devlet niteliğinde olmayan organizasyonlardır. Uluslararası kuruluşlar bu sayede hem hükümetler arası, hem de hükümetler dışı uluslararası kuruluşları da kapsamaktadır.

Hükümetler arası kuruluşlar, devletler arasında oluşturulan ve uluslararası hukuk kurallarına bağlı organizasyonlardır. Hükümetler dışı uluslararası kuruluşlar ise, farklı milletlerden özel sektör veya kamu arasında kurulan uluslararası düzeyde faaliyet göstermekle birlikte hiçbir devletlerarası anlaşmaya konu olmayan organizasyonlardır. Bu tür organizasyonlar farklı millî hukuk düzenlerine bağlıdır.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra, savaşa katılan ülkelerin büyüme ve kalkınmasına katkıda bulunmak ve aynı zamanda yeni bunalımların yaşanmasını önlemek amacıyla, savaştan galip çıkan ülkelerin önderliğinde çeşitli uluslararası ekonomik ve finansal kuruluşlar faaliyete geçirilmiştir. Uluslararası Para Fonu (IMF), Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD) ve Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) gibi kuruluşlar bunlardan sadece bazılarıdır

Bu kuruluşlardan en önemli olanları hiç kuşkusuz Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası (IBRD)'dir.

Dünya Bankası, 1946 yılında faaliyetlerine başlamıştır.

Dünya Bankasını oluşturan kuruluşlar şunlardır:

Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD)

Uluslararası Kalkınma Birliği (International Development Association, IDA)

Uluslararası Finans Kurumu (International Finance Corporation, IFC)

Çok Taraflı Yatırım Garantisi Ajansı (Multilateral Investment Guarantee Agency, MIGA)

Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi (International Centre for Settlement of Investment Disputes, ICSID)

IBRD'nin temel amacı, üyelerinin imar ve yatırımlarına destek olarak ekonomik açıdan kalkınmalarını sağlamaktır. Bu amacı gerçekleştirebilmek için bünyesi içerisinde her biri ayrı bir fonksiyonu üstlenmiş IFA, IDA, MIGA, ICSID gibi bölümler oluşturulmuştur.

IMF ise, Bretton Woods sözleşmesi sonrası 1945 yılında imzalanan anlaşma ile kurulmuş, 1947 yılında faaliyetlerine başlamıştır.

IMF'nin temel amacı, dünya ticaretinin serbestleşmesi ve gelişmesini sağlamaktır.

IMF’nin üyelerine sağladığı finansman, Özel Çekme Hakları (SDR) denilen hesap birimi ile ölçülmektedir IMF tarafından oluşturulan bir rezerv varlığı olan SDR, üye ülkelere tahsis edilmiştir. SDR, dört önemli para biriminin değerine göre ve bu para birimlerinin ağırlıklarına göre hesaplanır Bu paralar şunlardır:

• ABD Doları
• Euro
• Japon Yeni
• ingiliz Sterlini

Üye ülkelerin insanlarının refah düzeyini yükseltmek temel amacı ile 1995 yılında Dünya Ticaret Örgütü (WTO) kurulmuştur.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) 1960 yılında aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 20 ülke tarafından sanayileşmiş ve üye ülkeler arasında iş birliği ve bilgi paylaşımının geliştirilmesi amacıyla kurulmuştur.

Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS), merkez bankaları arasındaki iş birliğini geliştirmek amacıyla 1930 yılında kurulmuş en eski uluslararası organizasyondur.

Avrupa Merkez Bankası (European Central Bank, ECB), Euro bölgesinde bulunan 17 ülkenin para politikasını yöneten dünyanın en önemli merkez bankalarından biridir.

Federal Rezerv Sistemi (The Federal Reserve System, FED), Amerika Birleşik Devletleri'nin merkez bankasıdır. FED daha güvenli, esnek ve istikrarlı parasal ve finansal sistem sağlamak için 1913 yılında Kongre tarafından kurulmuştur. Yıllar içinde, bankacılık ve ekonomideki rolünü genişletmiştir.FED’in görevleri genel olarak dört başlık altında toplanmaktadır:

• Para politikası araçlarını kullanarak istihdamı artırmak ve fiyat istikrarı sağlamak
• Ülkenin bankacılık ve finansal sistemin güvenliğini sağlamak,
• Finansal sistem ve finansal istikrarı korumak,
• Mevduat kurumları, ABD hükümeti ve yabancı resmî kurumlara, finansal destek sağlamak.