I. İzzeddin Mesud Dönemi (1116 -1155)

Sultan I. İzzeddin Mesud ’un Saltanat Mücadelesi ve Selçuklu Tahtını Ele Geçirmesi

Sultan I. İzzeddin Mesud, 1116 yılında yakaladığı ağabeyi Şahinşah'in gözlerine mil çektirdi ve Konya’ya götürüp hapsettirdi. Ardından Şahinşah, Selçuklu geleneklerine göre yay kirişi ile boğularak 1117 yılında idam edildi.

Anadolu'da Danişmendli Üstünlüğü

Sultan I. İzzeddin Mesud ile Dânişmendli Emîr Gazi Arasındaki İlişkiler

Danişmendlilerde Gümüştekin Gazi’nin ölümünden sonra yerine oğlu Emîr Gazi (1105 -1134) geçti. Emîr Gazi, damadı Mesud’u destekleyerek taht mücadelelerine dâhil oldu ve Mesud, kayınpederi Emîr Gazi sayesinde Türkiye Selçuklu tahtına çıktı.

Sultan I. İzzeddin Mesud ve Melik Arab Arasındaki Mücadele

Sultan I. İzzeddin Mesud’un kardeşi Arab, 30 bin kişilik bir orduyla Sultan Mesud’un üzerine yürüdü. Yapılan savaşta mağlup olan Sultan Mesud yardım almak üzere Bizans’a İmparator II. Ioannes Komnenos’un yanına gitti. Anadolu’ya dönen Sultan Mesud ilk önce kayınpederi Emîr Gazi’nin yanına gitti. Sultan Mesud ile Emîr Gazi’nin kurdukları ittifak sonrası ikisi birlikte Melik Arab’ın üzerine yürüdüler. İki taraf arasında yapılan savaşta bu sefer Melik Arab yenildi ve 1127 yılında Bizans’a sığındı.

I. İzzeddin Mesud ile Melik Muhammed Arasındaki İlişkiler ve Anadolu’da Üstünlüğün Selçuklulara Geçişi

Emîr Gazi, damadı Sultan Mesud’a bıraktığı Konya, Niğde, Afyonkarahisar ve Aksaray yöreleri hariç Ankara, Çankırı, Kastamonu ve Karadeniz sahillere hükmediyordu. 1134 yılında Emîr Gazi’nin ölümünden sonra büyük oğlu Muhammed ile Sultan Mesud arasında veraset meselesi yüzünden ihtilaf çıktı. 1137 yılında İmparator II. Ioannes Komnenos, Kilikya seferine çıkmış ve oradan Suriye’ye kadar inerek Şeyzer şehrini kuşatmıştı. İmparator Suriye’den dönerken Sultan Mesud ile anlaşma yaparak İstanbul’a geri döndü. İmparator 1142 yılında Antakya taraflarına geldi. 1143 yılında ise çıktığı Kilikya Seferi sırasında İmparator II. Ioannes Komnenos öldü. Sultan Mesud 1144 yılında Malatya meliki Aynüddevle’ye ait olan Ceyhun ve Elbistan bölgesini zapt etti ve buranın idaresini oğlu Kılıç Arslan’a verdi.

I. İzzeddin Mesud ve I. Manuel Komnenos (1143 -1155)

Konya Muhasarası

İmparator Manuel 1146 yılında yeniden Selçuklular üzerine bir sefer düzenlemek zorunda kaldı. Yaz aylarında yola çıkan İmparator Manuel, hedefi olan Konya’ya doğru ilerliyordu. Haberi alan Sultan Mesud, kuvvetlerini toplayarak Konya civarında bir meydan muharebesine hazırlandı. Birkaç ay Konya önünde yaşanan karşılıklı mücadeleler sırasında İmparator, İstanbul’a dönmeye mecbur kaldı.

II. Haçlı Seferi

Papa III. Eugenius’un yeni bir Haçlı seferi düzenlenmesi isteği doğrultusunda bu sefere Alman İmparatoru III. Konrad’ın idaresinde Almanlar ile Fransa kralı VIII. Louis’in yönetiminde Fransızlar katıldılar. Alman Haçlı ordusu, Balkanları geçtikten sonra 10 Eylül 1147 tarihinde İstanbul’a geldi. Alman Haçlı ordusu İstanbul boğazını geçtikten sonra Kadıköy’de karargâh kurdu

Sultan I. İzzeddin Mesud ve Dorylaion Zaferi (26 Ekim 1147)

İznik’te karargâh kurmuş olan Alman imparatoru III. Konrad 15 Ekim günü İznik’ten doğuya doğru hareket etti. Haçlılar nihayetinde 26 Ekim 1147 tarihinde Dorylaion yakınındaki Sarısu ırmağına ulaştılar. Türkler özellikle uzaktan attıkları oklarıyla Haçlılara ağır zayiatlar verdirdiler ve sonuçta Haçlılar tam bir hezimete uğratıldı. Fransa Kralı VII. Louis idaresindeki Fransız ordusu İstanbul’a geldi. Kral ve maiyetindekiler 4 Ekim 1147 yılında İstanbul’a girdi. Kral VII. Louis İznik’ten Balıkesir, Bergama, İzmir ve Efes yolu ile Türk toprakları dışında sefere devam etti. Kral ve Haçlılar 4 Ocak 1148 tarihinde Denizli’ye ulaşmıştı. Antalya’ya varan haçlıların şehrin valisinin tedarik ettiği gemilerle Antakya’ya gitmek üzere yola çıktılar.

Kilikya Seferi ve Son Günleri

Sultan 1153 yılının bahar aylarında Kilikya üzerine yürüdü. Sultan Mesud ertesi yıl yeniden bu defa daha büyük bir ordunun başında Toros Dağlarını geçmeye ve bütün Çukurova’yı istila etmeye başladı ve Kilikya’ya yürüdü. Bu sırada Kilikya'da ve Konya taraflarında çıkan veba hastalığından dolayı Sultan geri dönmek zorunda kaldı. Sultan I. İzzeddin Mesud, bu seferden döndükten on ay sonra 1155 yılında öldü.