Yazılı Anlatım Türleri

Form Yazılar

İnsanlar farklı zamanlarda ve zeminlerde kendilerini ifade etmek için yazılı anlatıma başvururlar. Bu süreçte yazılı anlatım türleri ortaya çıkar. Form yazılar gündelik hayatta birtakım iş ve işlemleri yerine getirmek için kullanılan yazılı anlatım türleri olarak ifade edilir. Form yazıların bazıları resmî işlemlerde kullanıldığı için bu türlerin özelliklerini bilmek ve bu tür belgeleri hazırlarken uyulması gereken kurallara uymak çok önemlidir.

Öz Geçmiş (Otobiyografi)

Bu ünitede ilk olarak kişilerin kendi hayat hikâyelerini yazdıkları öz geçmiş (otobiyografi) türü üzerinde durulmuştur. Öz geçmiş hazırlanırken daha önce hazırlanmış şablon hâlindeki formlar kullanılabileceği gibi, düz yazı ve şiir şeklinde de öz geçmiş yazılabileceği ifade edilmiştir.

Biyografi

Tanınmış kişilerin hayat hikâyelerinin başka kişiler tarafından yazıldığı yazı türü ise biyografi olarak ifade edilmiştir.

Dilekçe

Form yazı türlerinin günlük hayatta kullanılan türlerinden en önemlisi, resmî işlemlerde kullanılan bir form yazı türü olan dilekçedir. Resmî işlemlerde herhangi bir problem yaşamamak adına dilekçe yazımı ile ilgili kuralları bilmek ve bu kuralları dilekçe yazımında uygulamak son derece önemlidir.

Rapor

Bir diğer form yazı türü olan raporlar, alan uzmanı ya da uzmanları tarafından bir konunun ayrıntılarıyla ele alınıp yazıya dökülmesi suretiyle oluşturulmaktadır. Raporlar bir kişi tarafından hazırlanmışsa kişisel rapor, bir ekip tarafından hazırlanmışsa ortak rapor olarak adlandırılır. Rapor hazırlanırken dikkat edilmesi gereken en önemli husus, raporu hazırlayan kişi ya da kişilerin objektif yani tarafsız davranmalarıdır.

Tutanak

Tutanaklar, yapılan bir toplantının, ani gelişen bir olayın ya da sonradan tekrar edilmesi mümkün olmayan bir durumun katılımcıların veya şahitlerin ifadelerine dayanarak yazıya geçirilmesine işlemi sonucunda hazırlanan belgedir. Tutanağın "Toplantı Tutanağı", "Hasar Tespit Tutanağı", "Olay Yeri" "İnceleme Tutanağı" ve "Buluntu Eşya Tutanağı" gibi türleri bulunmaktadır. Tutanaklarda silinti ve kazıntı yapılmamalıdır. Tutanak tutulurken yanlışlık yapılması durumunda yanlışın üstü tek çizgi ile çizilmeli, daha sonra parantez içerisinde kaç sözcüğün üstünün çizildiği belirtilmeli ve çizilen yerin üzeri paraflanmalıdır.

Mektup

Eski çağlardan bu yana kullanılan mektup ise haberleşme maksadıyla kullanılan yaygın bir tür olarak dikkat çekmektedir. Her ne kadar gelişen teknoloji ile birlikte kâğıt üzerine yazılan mektuptan elektronik ortamda oluşturulan e -postaya dönüşmüş olsa da mektup türü form yazılar içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Mektubun yakın arkadaşlar, dostlar ve akrabalar arasında yazılan özel mektup, sanatçıların ve edebiyatçıların sanat konusundaki düşüncelerini birbirlerine aktardıkları edebî mektup ve kişilerle kurumlar veya kurumlarla kurumlar arasında yazılan resmî mektup şeklinde adlandırılan türleri bulunmaktadır.

Bütün form yazılarının taşıdıkları ortak özellikler şu şekilde sıralanabilir:

Form yazılar hazırlanırken mutlaka üsluba ve yazılan türün özelliklerine dikkat edilmelidir.

Form yazıların tamamı başka biri ya da birileri tarafından okunacağı için hem yazım hem de anlatım kurallarına uygun olarak hazırlanmalıdır.

Dilekçe, tutanak, rapor ve mektup gibi türlerde belge oluştururken kullanılacak kâğıdın çeşidinden kalemine türüne kadar seçim yapılırken dikkatli olunmalıdır.