Rekreasyonun Çevresel Etkileri

Rekreasyon faaliyetleri eski dönemlerde lüks ihtiyaçlar arasında yer alırken, günümüzde ise durum değişmiş ve bu faaliyetler artık tıpkı yeme, içme, barınma gibi zorunlu ihtiyaç olarak görülmeye başlamıştır. Günümüzde insanlar, yoğun işlerinden ve şehir hayatından uzaklaşıp dinlenmek, enerji toplamak, yenilenmek, sosyalleşmek gibi değişik amaçlarla rekreasyon faaliyetlerine katılmaktadırlar.

Rekreasyon faaliyetlerinin temel unsurlarından biri çevredir. Çevre kendi içinde fiziksel ve toplumsal çevre olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Fiziksel çevre tüm canlıların içerisinde yaşadığı ve fiziksel olarak varlığını hissedebildikleri çevredir. Toplumsal çevre ise aile üyeleri, akrabalar, arkadaşlardan oluşmaktadır.

İnsanlar var oldukları ilk dönemlerden beri çevreden yararlanmışlar ve günümüzde de hala yararlanmaya devam etmektedirler. Çevreden faydalanan alanlardan biri de rekreasyondur. Çevre rekreasyon faaliyetlerinin temel unsurudur. Çünkü rekreasyon faaliyetlerinin çoğu doğal çevrede yapılmaktadır. Doğal çevredeki rekreasyon faaliyetlerine insanların talebi oldukça fazladır. Doğal çevrede yapılan rekreasyon faaliyetleri dört grupta toplanmaktadır. Bunlar; karada yapılan açık alan faaliyetleri, suda yapılan açık alan faaliyetleri, havada yapılan açık alan faaliyetleri ile kar ve buz üzerinde yapılan açık alan faaliyetleridir. Bunlar arasında özellikle karada yapılan rekreasyon faaliyetleri diğer gruptakilere göre daha fazla tercih edilmektedir.

Çevrenin her bir unsuru rekreasyon faaliyetlerinde kullanılmaktadır. Bu sebeple de bu faaliyetlerin çevre üzerinde bazı etkileri olmuştur. Rekreasyon faaliyetlerinin çevre üzerinde olumlu ve olumsuz olmak üzere iki yönlü etkisi bulunmaktadır. Ancak özellikle olumsuz etkiler daha fazla ön planda bulunmaktadır.

Rekreasyon faaliyetlerinin çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin gün geçtikçe artmasından dolayı yeni bir kavram ortaya çıkarılmıştır. Bu kavram ekorekreasyondur. Ekorekreasyon; insanların katıldıkları rekreasyon faaliyetlerinin çevrenin korunarak ve sorumluluk duygusuyla yapılmasını ifade etmektedir. Ekorekreasyon faaliyetlerindeki temel düşünce çevrenin her koşulda korunması gerektiğidir.

Ekorekreasyon kavramıyla ilişkili olarak çevre dostu rekreasyon davranışından da söz etmek mümkündür. Çevre dostu davranış çevre üzerinde olumlu etkiler bırakan, çevreyi koruyan davranışlar sergilemek olarak açıklanmaktadır. Çevre dostu rekreasyon davranışı ise genellikle rekreasyon faaliyetlerine katılan kişilerin çevreye zarar vermeyen ürünler kullanmaları ve faaliyetlerde çevre bilinciyle hareket etmeleri olarak ifade edilmektedir.

Çevrenin korunmasına yönelik olarak dünyada ve ülkemizde çeşitli çalışmalar yürütülmektedir. Ülkemizde bu amaçla çeşitli kanun ve yönetmelikler hazırlanmıştır. Bu kanunlar arasında; Çevre Kanunu, Orman Kanunu, Kıyı Kanunu, Milli Parklar Kanunu bulunmaktadır.

Dünya geneline bakıldığında ise yine çevrenin korunması ve geliştirilmesi için pek çok örgütün varlığından söz edilebilir. Bu örgütler arasında; Uluslararası Doğa Koruma Birliği, Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF), Greenpeace bulunmaktadır.

Ülkemizde de aynı amaçlarla kurulan çeşitli dernek ve vakıflar bulunmaktadır. Bu dernek ve vakıflar arasında; Doğal Hayatı Koruma Derneği (DHKD), Doğa ile Barış Derneği, TEMA Vakfı, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği (TTKD), Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL) bulunmaktadır. Bütün bu vakıf ve dernekler ülke içerisinde aktif olarak çalışmalarını yürütürlerken, bazılarının ise uluslararası bazı çevre koruma örgütleri ile ortak çalışmaları da bulunmaktadır.