Dünya Turizminin Doğal Kaynakları: Kıyılar Ve Diğerleri

Dünyada turizm davranışı üzerindeki en önemli etkenin iklim (klimatik) kaynakları olduğunu değerlendirmiştik.

Dünya nüfusunun büyük kısmı için ise tatil demek, deniz kıyısına gitmek demektir. Aslında yalnızca deniz kıyıları değil, göl, akarsu ve hatta baraj gölleri kıyıları bile çekim alanlarıysa da, bunlar deniz kıyılarıyla kıyaslanacak kadar önem taşımazlar.

Böylece, hem iç hem de dış turizmde geleneksel olarak en popüler yerler kıyılar, en popüler tatil şekli de “ güneş -deniz -kum ” paket tatilleri olmaktadır .

Kıyıların çekiciliği açısından en önemli nitelik plajın yapısıdır. Kumsal bir plaj en tercih edilen olurken, bataklık ya da kumsalı olmayan bir plajın turizm açısından kullanımı çok düşük düzeyde kalır .

Kıyıların, turistlerin yaz aylarında güvenli ve zevkli bir tatil geçirmeleri için sahip olmaları gereken bazı özellikleri vardır. Arkasında ağaç topluluğu olan hafif eğimli bir plaj en istenen durumdur.

Kumsalın niteliği, rahatsız edici unsurlar olmaması, yararlanmayı kolaylaştıran donanımların bulunması da bu bağlamda önem taşır.

Kıyı kullanımında dalga büyüklüğü ve yapısı da önem taşır. Bazı su sporları için istenen büyük dalgalar normal yüzme faaliyetleri için arzu edilmez.

Okyanus kıyıları gelgite açıkken dünyanın kapalı denizleri “ korunmalı denizler ” olarak kabul edilirler. Bunlar okyanuslara bağlantısı olan fakat büyük kara kütleleriyle (örneğin Akdeniz gibi) ya da bir adalar grubuyla (Meksika Körfezi gibi) bunlardan ayrılmış su kütleleridir. Kapalı denizler, büyük dalgaların etkisinden de uzaktırlar.

Turizmde doğal kaynaklar kıyılarla sınırlı değildir. Örneğin yer şekillerinin yarattığı manzaralar, bitki topluluklarının sunduğu çeşitlilikler, bitkilerle birlikte hayvan topluluğunun çeşitliliği insanları bunları görmeye itmektedir. Ancak örneğin safari türü gezilerle kaynağa zarar verilmesi gibi tehlikeler hep gündemdedir.

Doğaya dayalı turizm, kırsal mekânlarda yapılan rekreasyonel ve macera türü spor faaliyetlerini içine almaktadır. Gerçekten de dünyanın doğal alanlarının gittikçe azalmakta olması, koruma kaygısını da birlikte getirerek, “ekoturizm ”i yaratmıştır ve bu tür turizmin dünya turizmindeki payı gittikçe artmaktadır.

Galapagos Adaları , Ruanda'daki Parc National de Volcans , Kosta Rika'da Monteverde Cloud Forest Reserve dünyada doğa turizmi destinasyonlarının en başında gelen yerlerdendir.

1972 yılında UNESCO dünyanın en dikkati çeken doğal ve kültürel miraslarını korumak üzere World Heritage Convention’ı (Dünya Mirası Sözleşmesi) oluşturmuştu. Bu anlaşma, 1978 ve 1983’de 76 ülkenin dünya mirası “ sit” alanlarını belirleme, koruma ve saklamayı kabul eden imzalamalarıyla yaşama geçmişti.

Buna bağlı oluşturulan Dünya Miras Listesi'nde ( World Heritage List) 2015’de 163 devlet topluluğuna göre, 802 kültürel, 197 doğal ve 39 karışık özellikli 1031 yer bulunuyordu. İtalya (51), Çin (48), İspanya ve Almanya (40) bu konuda başta gelen ülkelerdir.

Doğal kültürel ve tarihî özellikleriyle uluslararası statüde koruma alanları olduğu gibi ulusal koruma alanları da bulunmakta olup Ulusal Parklar bunlar arasındadır.