Dijital Çağ ve Masaüstü Yayıncılık

Fotodizgiden sonra tipografide en önemli teknik yenilik dijital dizgidir.

Harf biçimlerini oluşturan çizgilerin her noktasının X, Y, Z koordinatları olarak kaydedilmesi dijital sistemin temelidir.

1965 ’te ilk dijital dizgi makinesi Digiset satışa sunulur.

Yazının sayısallaştırıldığı ilk dönemde, “tırtıklı ” yazı karakterleri ortaya çıkar.

1960 ’lar ve 1970 ’lerde makine alfabeleri tasarlanır; eski harf biçimleri ile yeni teknoloji arasında uyum sağlanmaya çalışılır.

1967 ’de Wim Crouwel, geleceğin bitmap (nokta tabanlı) fontlarını müjdeleyen nokta -matris sistemine dayanan New Alphabet ’i (Yeni Alfabe) tasarlar.

1980 ’de IBM ilk kişisel bilgisayarı piyasaya sürer.

Apple ilk kuşak Macintosh bilgisayarları 1984 ’te üretir.

1980 ’li yıllarda profesyonel fotodizgi sistemleri büyük ölçüde bilgisayarlı hale gelir.

Apple Lisa ’nın fotodizgiciler tarafından modüler kompozisyon sistemlerini (MCS, Modular Composition System) çalıştırmak için kullanmaları, dizginin tasarımcıların kişisel bilgisayarına dahil edilmesini gerektirir.

Dizginin ekranda yapılan tasarım ile birleşmesi tasarımcı, dizgici ve matbaacı arasındaki ilişkiyi değiştirir.

Aldus, Apple ve Adobe tarafından 1984 ’te masaüstü yayıncılık sistemi bulunur. Böylece, metni düzeltmek, düzenlemek, tasarlamak ve yayınlamak tek bir bilgisayar kullanılarak yapılabilir.

Masaüstü yayıncılık ile eskiden birbirinden ayrı olan daktilo ile yazma ve dizgi makinesinde harf kalıpları dizme iş kolları birleşir; dizgi deneyimi olmayanlar bile bu alanda üretim yapmaya başlar. Acemice dizilmiş, incelikten yoksun tipografiler hızla çoğalır.

“Linotype, PostScript kullanan ileri teknoloji ürünü bir dizgi makinası olan Linotronic ’i piyasaya sürer.

İlk bağımsız font dağıtım şirketi Emigré 1984 ’te kurulur. Emigré Dergisi ’nde yeni yazı karakterleri örneklendirilirken dergi, sayfa tasarımları ile de dikkat çeker.

İlk dijital font dağıtım şirketi olan FontShop 1989 ’da açılır.

Dijital yazı karakterlerinde her bir karakterin şekli piksellerin oluşturduğu bir gride bağlı olarak oluşturulur. Şekil, boşluklar ile birlikte sayısal veri olarak depolanır. Sonuçta ekranda görünen şekil, nokta tabanlıdır, “bitmap ”tir.

Harfler ve dolayısıyla metinler vektörel olarak da kayıt edilebilir. Bunun için bir dizi düz ve eğiri çizginin koordinatlarının sayısal değerler halinde kaydedilmesi gerekir. Hem ekranda yer alan bilgiler hem de bu bilgilerin basılı hale getirilmesinin sonucu olan çıktılar nokta tabanlıdır.

Bilgisayarların ve düşük çözünürlüklü, nokta tabanlı yazıcıların yaygınlaşması ile dijital ortamlara uygun fontlara gereksinim duyulur. Licko ’nun 1985 ’te tasarlamaya başladığı Lo -Res yazı ailesi, pikselli ekran görüntüsünü benimseyen bir tasarım anlayışının sonucudur.

1990 ’lı yıllarda taşınabilir video oyunları, palmlar, cep telefonları yaygınlık kazanır; piksel tabanlı fontlara gereksinim sürer.

Ekran tabanlı “bitmap ” fontların yanı sıra “anti-alised ” (kenarları yumuşatılmış) fontlar da büyük boyutlarda başarılı sonuçlar verir.

Dijital dosya, ekran ve yazıcı arasındaki bilginin yönetimini sağlayan tanımlama dillerindeki yenilikler dijital yazı karakterlerinin gelişimini hızlandırır.

Piksel gridine dayalı olan ekran görüntüsü sınırlıdır: Apple Mac ’te 72 dpi, PC’lerde 96 dpi çözünürlüktedir. Ekran bilgisi ile basılı çıktı arasındaki uyumsuzluk nedeniyle Apple tarafından TrueType ve Adobe tarafından PostScript tanımlama sistemleri kullanılır. Her iki tanımlama sistemi de karakter bilgilerini “bitmap ”ten vektöre dönüştürerek ekran görüntüsünün elde edilmesini sağlar.

“Type 1” olarak da bilinen “Postscript ” yazılım dili 1985 ’te Adobe tarafından geliştirilir ve ilk olarak, Apple ’ın lazer yazıcılarında kullanılır.

Postscript iki ögeden oluşur: ekran fontu (bitmap) ve yazıcı fontu.

“PostScript ” dosyaları sabit boyutlu bitmap dosyasını kullanarak ekrandaki karakterlerin çizilmesini sağlar. Görüntünün vektörel koda dönüştürülmesiyle yazı istenilen büyüklükte ve önceki dönemlere göre çok daha kusursuz biçimde yazıcılar aracılığıyla basılabilir.

Vektöre ilişkin bilgi, vektör biçimini piksellerle dolduran yazıcıya gönderilebilir; bu işleme “rasterization ” (pikselleştirme) adı verilir.

Hem Mac hem Windows işletim sistemleri, ekran ve yazıcı için vektör bilgisini “bitmap ”e dönüştürebilen bir rasterizer (pikselleştirici) içerirler.

Apple için TrueType fontlar tasarlanır ve bu fontlar vektörel konturlardan oluşurlar. Bu nedenle istenildiği gibi ölçeklendirilebilirler.

TrueType fontlar hem ekran hem de yazıcı için görüntüleme bilgilerini içeren tek bir dosyadan meydana geldikleri için PostScript fontlardan daha kolay kontrol edilebilirler.

Unicode, 90’larda bir karakter setinin tanımlanması için geliştirilen bir sistemdir ve tek bir font bünyesinde 65.000 karakter ve glifin yer almasına olanak verir.

OpenType formatı, Adobe ve Microsoft ’un ortak çalışması ile geliştirilir.

OpenType fontları, genişletilmiş sayıda karakter barındıran tek bir dosyadan oluşurlar. Bu sayede her bir font, Latin alfabesinin yanı sıra Yunan ve Kiril gibi farklı alfabeleri de kapsayabilir.

Bugün bazı OpenType yazı karakterleri İbranice, Arapça gibi sayısız farklı dilin yazımında kullanılan karakterleri içerecek şekilde tasarlanmaktadır.

OpenType yazı yarakterleri 256 karakterle sınırlı değildir, bir dosya 65.536 şekil içerebilir .

OpenType ile font tasarımı alanında çalışan tasarımcıların sayısı ve font çeşitliliği artar.

Baskı için tasarlanmış yazı karakterlerinin tüm özelliklerinin ekran yazı karakterlerinde de görülmesi beklenirken ekrana aşinalık arttıkça, ekran, baskı tabanlı grafik tasarımlardan bağımsız bir tasarım alanına dönüşür. Sadece ekranda kullanılmak amacıyla yazı karakterleri tasarlanmaya başlanır.

Ekran fontları tasarlanırken seriflerin, piksel gridi ile uyum göstermesi sağlanır ve detaylı “hinting ” (ekran optimizasyonu) çalışmaları ile harflerin piksellere kusursuz şekilde oturması mümkün olur. Teknik ve görsel anlamda mükemmel yazı karakterleri tasarlanır.

Ekran için tasarlanan fontlara Matthew Carter ’a Microsoft tarafından sipariş edilen Tahoma ( 1995 ), Verdana ( 1996 ), Georgia ( 1996 ) yazı karakterleri örnek gösterilebilir.