Şirket Kavramı ve Adi Şirket

Şirket Kavramı

Türk Ticaret Kanunu’nda “şirket” tanımı yer almamaktadır. Fakat Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan “adi şirket sözleşmesi” tanımı, bütün şirket türleri bakımından ortak tanım olarak kabul edilmektedir. Söz konusu hükme göre adi şirket sözleşmesi, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir.

Şirketlerin Sınıflandırılması

Kaynak Bakımından Sınıflandırma

Ticaret şirketleri kaynak bakımından, Türk Ticaret Kanunu’nda ve diğer kanunlarda düzenlenen şirketler şeklinde ikiye ayrılır.

Tüzel Kişiliğe Sahip Olma Bakımından Sınıflandırma

Ticaret şirketleri tüzel kişiliğe sahip olma bakımından, tüzel kişiliği olan ve tüzel kişiliği bulunmayan ticaret şirketleri şeklinde ikiye ayrılır.

Şirkette Öne Çıkan Unsura Bakımından Sınıflandırma

Ticaret şirketleri şirkette öne çıkan unsur bakımından, şahıs ve sermaye şirketleri şeklinde ikiye ayrılır.

Adi Şirket

Adi şirket TBK’da düzenlenmiştir. Kanunda adi şirket sözleşmesi, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşme olarak tanımlanmıştır.

Adi Şirketin Özellikleri

Adi şirket en az iki kişi ile kurulabilir. Ortakları gerçek veya tüzel kişi olabilir. Ortaklar arasındaki güven ilişkisi önemlidir. Bu sebeple, ortak sayısı bakımından bir üst sınır olmamasına rağmen, genellikle az ortaklı olarak kurulur.

Adi şirkete para ve mal sermaye olarak getirilebileceği gibi emek ve ticari itibar (şahsi sermaye) da sermaye olarak getirilebilir. Ancak getirilen bu sermaye üzerinde -adi şirketin tüzel kişiliği bulunmadığı için -bütün ortakların el birliği mülkiyeti söz konusu olur. Dolayısıyla şirkete getirilen malvarlığı üzerinde ortakların oy birliği ile tasarrufta bulunulabilir.

Adi şirket ortak bir amaç için kurulmalıdır. Buradaki amaç, kazanç elde edilmesi ve bunun ortaklar arasında paylaşılmasıdır. Bu amacın gerçekleştirilmesi şirketin belirli konularda faaliyet göstermesi ile mümkün olur. Şirket konusunun kanuna, ahlaka ve adaba, kamu düzenine ve kişilik haklarına aykırı olmaması gerekir.

Adi Şirketin Kuruluşu

TBK m. 11/1 hükmü gereği, kanunda açık hüküm olmadıkça sözleşme şekle bağlı olmayacağından ve adi şirketin kuruluşu bakımından Kanun’da bir şekil de öngörülmediğinden, adi şirket sözleşmesi herhangi bir şekle tabi değildir. Dolayısıyla adi şirket sözleşmesi yazılı veya sözlü olarak kurulabileceği gibi, örtülü irade ile dahi kurulabilir.

Adi Şirketin İşleyişi

Adi şirketin işleyişi, “iç ilişki” ve “dış ilişki” şeklinde ikiye ayrılarak incelenir. İç ilişki, ortakların yönetim görevleri -yetkileri ile ortakların ortaklığa ve birbirlerine karşı hakları -borçları ile ilgilidir. Dış ilişki ise ortakların üçüncü kişilerle münasebetleri ile ilgili olup, bu kapsamda özellikle “temsil” kavramı öne çıkar.

Adi Şirketin Sona Ermesi

Adi şirket, kanunda öngörülen sona erme sebeplerinden birinin gerçekleşmesi ile şirket tasfiyeye girer. Tasfiye işlemlerinin tamamlanması ile de şirket kesin olarak son bulur. Şirket kimi zaman iradi olarak sona ererken bazen de kendiliğinden son bulur.