Kanatlı Hayvanların ve Arıların Önemli Viral Hastalıkları

Kanatlı Hayvanların Önemli Viral Hastalıkları

Avian influenza (Kuş Gribi); Kanatlılar influenzavirusun neredeyse tüm tiplerini taşımalarına rağmen sadece virusun yüksek patojenik tipleri hastalık oluşturur. Kanatlılar için patojen olan bu influenzavirus tiplerine “highly pathogenic avian influenzavirus” ismi verilmektedir. Hastalığın etkeni Orthomyxoviridae ailesinden influenzavirustur. Segmentli viruslardır. Duyarlı kanatlılarda hırıltılı soluma, gözyaşı akıntısı, burundan kanamalı akıntı, deri altında kanamalar, ibikte siyanotik görünüm hakimdir.

Newcastle Enfeksiyonu; Newcastle enfeksiyonu kanatlıların solunum, sindirim ve sinir sistemini etkilemektedir. Hastalığın etkeni, Paramyxoviridae ailesinden avian paramyxovirus serotype 1 dir. Virus tavuğun vücuduna solunum, sindirim, deri ve konjiktiva yoluyla girmesinin ardından, verim düşüklüğü, solunum güçlüğü, öksürük, göz ve burun akıntısı, konjonktivite, ishal ve yüzde ödemli şişlikler yapar.

Infeksiyöz Bronşitis; Enfeksiyon tavukların solunum sistemini, reprodüktif sistemini ve böbreklerini etkilemektedir. Hastalığın etkeni Coronaviridae ailesinden infeksiyöz bronşit virusudur. Solunum yoluyla vücuda giren virus, solunum sitemini ve böbrekleri etkileyerek bronşit ve nefritis yapar.

Marek Hastalığı; Marek enfeksiyonu tavukların tümöral ve öldürücü bir enfeksiyonudur. Enfeksiyon tavukların karaciğer, dalak, böbrek, yumurtalık, testis, pankreas, bursa fabricius gibi iç organlarını, göz, deri ve kaslarını etkiler. Bu organ ve dokularda lenfosit artışı (özellikle T-Lenfosit) ve birikimi sonucu (Lenfositoz) tümörlerle karakterizedir. Spesifik belirtiler arasında; kanat ve bacaklarda bazen tek taraflı, bazen de çift taraflı felçler sonucu biri önde diğeri arkada duran bacak görüntüsü, kanatlarda felce bağlı düşme, parmaklarda içe doğru bükülmeler ve boyunda felce bağlı bükülmeler gözlenmektedir. İris tabakası normal rengini kaybederek gri bir hal alır.

Gumboro; Özellikle civcivlerin akut, bulaşıcı, ishal ve bursa fabricius büyümesi ve nefrozis ile karakterize bir enfeksiyonudur. Hastalığın etkeni Birnaviridae ailesinden infectious bursal disease virusudur. Hastalıktan etkilenen tek kanatlı türü tavuklardır. Virus, kanatlıların immun sistemini etkiler ve lenfoid organ (bursa fabricius) yıkımlanmasıyla karakterize bir hastalık oluşturur. Enfekte hayvanlarda kirlenmiş arka tüyler, kötü kokulu beyaz renkli ishal, bacak ve göğüs kaslarında hemorajiler gözlenir.

Tavuk Çiçeği; Hastalığın etkeni Poxviridae ailesinden avian poxvirusudur. Kanatlılarda derinin tüysüz kısımlarında ve mukozalarında çiçek lezyonu ile karakterizedir. Lezyonlar deride kızarıklar halinde başlar sonra içi sıvı dolu veziküllere dönüşür ve ardından bunlar patlayarak kabuklaşır. Kuruyan bu kabuklar virus taşımaktadır ve etrafa saçılarak enfeksiyonun diğer sürü elemanlarına aktarılmasına olanak sağlar.

Arıların Önemli Viral Hastalıkları

Deforme Kanat Virusu Enfeksiyonu; Hastalığın etkeni Iflaviridae ailesinden deforme kanat virusudur. Virusunun bulaşmasında varroa enfeksiyonunun önemli bir yeri vardır. Varroa paraziti, arının hemolenfi ile beslenirken deforme kanat virusunu alır ve ardından yeni arıları emerken (beslenirken) onlara aktarır. Klinik bulgu gelişen arıların kanatlarında buruşukluk, küçülme, arının vücut ölçüsünde küçülme, renginin değişmesi ve ardından ölüm gerçekleşir.

Siyah Kraliçe Hücre Virusu Enfeksiyonu; Kraliçe pupalarının bulunduğu petek gözlerinde koyu renge bürünmüş pupaların ölümü ile karakterize viral enfeksiyondur. Etken Dicistroviridae ailesinden siyah kraliçe hücre virusudur. Virusunun arılar arasında aktarımı, arıların bağırsaklarında yaşayan “Nosema apis” isimli bir parazit tarafından gerçekleşmektedir. Virustan etkilenen yavrularda sarı renkli ve torba şeklinde genişlemiş deri görüntüsü dikkat çeker. Virus pupalar arasında çoğalarak ölümler oluşturur. Ölü yavrular siyah renklidir. Aynı zamanda etkilenen petek hücreleri de siyah renk almıştır. Bu görüntü siyah kraliçe hücre virusu hastalığı için spesifiktir.

Akut Arı Felci; Erişkin arılarda titreme, felç ve ani ölümlerle karakterize viral enfeksiyondur. Etken Dicistroviridae ailesinden Akut arı felci virusudur. Hemolenf yoluyla virusun aktarılmasından; enfekte arılardan virusu alan Varroa paraziti sorumludur. Virusla enfekte arılarda vücut yüzeyindeki kılların dökülmesi, renk koyulaşması, titreme ve felç şekillenmektedir.

Kronik Arı Felci; Erişkin arılarda titreme, felç ve ölümlerle seyreden viral bir enfeksiyondur. Etkeni Kronik arı felci virusudur. Enfeksiyon; enfekte arıların virus içeren vücut sıvılarının, sağlıklı arıların vücutlarında meydana gelebilecek yaralar ile teması sonrası oluşur. Titreme, kanatlarda düşme, karın şişliği, vücuttaki kılların dökülmesi sonucu parlak siyah renkli görüntü hastalık için spesifik bulgulardır.

Israil Arı Felci; Hastalığın etkeni, Dicistroviridae ailesinde yer alan İsrail akut arı felci virusudur. Klinik bulgu gösteren arılarda felç ve kanatlarda titreme hareketi gözlenir.

Tulumsu Yavru Çürüklüğü; Hastalığın etkeni Iflaviridae ailesinde yer alan Tulumsu yavru çürüklüğü virusudur. Sırlanmış petek gözlerindeki larvalarda renk değişikliği ve ölümüyle karakterize bir hastalıktır. İçi sıvı dolu bir kaseyi andıran petek gözleri hastalığın önemli bulguları arasındadır. Ölü larvaların görüntüsü torbaya benzer şeffaf bir görüntü aldığı için torba hastalığı ismi verilmektedir. Ayrıca derileri sertleşip içleri sıvı ile dolu olduğu için tulumu andırırlar.

Bulanık Kanat Enfeksiyonu; Bulanık kanat enfeksiyonu, arıların kanatlarındaki saydam görüntünün kaybolmasıyla karakterize nadir olarak ta ölümlerle seyreden viral bir enfeksiyondur. Hastalığın etkeni bulanık kanat virusudur. Erişkin arılarda klinik belirti ortaya çıkmaktadır. Hastalığa yakalanan erişkin arıların kanatları saydamlığını yitirerek opak bir renk almıştır.