Atların ve Domuzların Önemli Viral Hastalıkları

Atların Önemli Viral Hastalıkları

Atların Influenza Virus İnfeksiyonu (At Gribi); Influenzaviruslar, Orthomyxoviridae ailesinin üyesidirler. Zoonotik karakterlidirler. Virusun ana rezervuarı su kuşları ve göçmen kuşlardır. Influenzavirus’lar antijenik yapılarına göre “A, B ve C” olmak üzere üç tipe ayrılmaktadır. Atlarda şimdiye kadar gözlenen influenzavirus A tipleri H3N8 ve H7N7’ den oluşmaktadır. Atlarda influenzavirus’un H3N8 alt tipinin dünyada yaygın olduğu bildirilmektedir. Virus doğal konakçılarının bağırsak epitellerinde replike olarak dışkı ile çevreye saçılır. Virusun atlara bulaşması solunum yoluyla olmaktadır. Atların solunum mukozalarında kırmızılık, konjonktivite, burun ve göz salgılarında artış görülür. Atlarda gözlenen kuru öksürük karakteristiktir. Hastalığın teşhisi embriyolu tavuk yumurtasına ekimler, hemaglutinasyon ve PCR testleri ile yapılabilmektedir.

At Vebası (African horse sickness); Tek tırnaklı hayvanların akut seyirli, mevsime bağlı öldürücü viral bir hastalığıdır. Virusun saçılımında kan emen sinekler rol oynamaktadır. Hastalığın etken Reoviridae ailesinden african horse sickness virustur. Virusun doğal rezervuarı zebralardır. Hastalık; ateş ile başlayıp vücudun çeşitli yerlerinde ödematöz şişlikler, akciğerlerde ödem, vücutta sıvı toplanması ve iç organlarda kanamalar karakteristik bulgular arasındadır. Baş, boyun ve göğüste ödemli şişlikler oluşturur. Bunun yanı sıra akciğerlerde ödem ve göğüs boşluğunda sıvı toplanması meydana gelir. At vebası bakanlık tarafından belirtilen ihbarı mecburi hastalıklar arasındadır. Hastalıktan korunma da aşılama ve sivrisinek saçılımının engellenmesi önem arz etmektedir.

Atların Enfeksiyöz Arteritisi; Atların solunum ve dolaşım sistemini etkileyerek ödem, hemoraji ve abortlara sebep olan viral bir enfeksiyondur. Hastalığın etkeni Arteriviridae ailesinden equine arteritis virustur. yüksek ateş, gözyaşı akıntısı, konjonktivit, ürtiker, burun akıntısı, göz çevresi, scrotum, karın, göğüs ve arka bacaklarda ödemle karakterize bir tablo oluşturur. Gebe hayvanlarda abortlara sebep olmaktadır. Damarlarda dejenerasyon, organ harabiyeti ve sonucunda kanamalar oluşmaktadır. Hastalık etkeni solunum, idrar, gaita, gözyaşı, burun akıntısı ve sperma yoluyla saçılmaktadır.

Atların Enfeksiyöz Anemisi; Atların akut ve kronik seyirli, ateş anemi, ikterus ve ödem ile karakterize viral bir hastalığıdır. İhbarı mecburi hastalıklar arasındadır. Hatalığın etkeni Retroviridae ailesi içerisinde equine infectious anaemia virus tur. Hastalığın etkeni sokucu sineklerle-arthropodlarla aktarılmaktadır. Enfekte olup hastalık belirtisi göstermeyen atlarda virus persiste kalmaktadır. Ateş, anemi, depresyon ve peteşi kanamalar hastalığın bulguları arasındadır.

Atların Herpesvirus Enfeksiyonu; Hastalığın etkeni Herpesviridae ailesinde yer alan equine herpesvirustur. EHV-1 ve EHV-4 solunum sistemi enfeksiyonlarına en sık sebep olan etkenlerdendir. EHV-1 ayrıca abort ve nörolojik bozukluklara da yol açmaktadır. Virus, burun akıntısı, atık fötus zarları ve sıvıları ile atlar arasında saçılmaktadır. Herpesvirusların, latent persiste enfeksiyonu sonucu iyileşen hayvanlar virusu saçmaya devam etmektedir (reaktivasyon).

Domuzların Önemli Viral Hastalıkları

Afrika Domuz Vebası (African Swine Fever); Domuzlar da kusma, ishal ve hemorajilerle karakterize viral bir hastalıktır. Hastalığın etkeni, Asfarviridae ailesinden african swine fever virustur. Virusun bulaşmasında keneler önemli rol oynamaktadırlar. Enfekte olan domuzların sekresyonları (kusmuk, ishal) veya ölü hayvanların etrafa saçılan dokuları ile temas sonucu diğer domuzlara da virus bulaşmaktadır. Bunun yanı sıra enfekte hayvanların kesilmesi ve bu etlerin ihracatı yoluyla diğer illere veya ülkelere kadar saçılabilmektedir. Virusun kana karışması ve retiküloendotelyal sistemin enfeksiyonu sonucu vücuda yayılmaktadır. Özellikle gebe domuzlarda abort vakaları karakteristiktir.

Domuzların Bulaşıcı Gastroenteritis Enfeksiyonu (Transmissible Gastroenteritis virus enfeksiyonu); Özellikle domuz yavrularını etkileyen ve ölümlerine sebep olan bir viral enfeksiyondur. Hastalığın etkeni, Coronaviridae ailesinde yer alan transmissible gastroenteritis virusudur. Daha çok kış mevsiminde gözlenen hastalığın saçılımı enfekte domuzların gaitasıyla olmaktadır. Virusun ağız yoluyla alınmasının ardından bağırsaklardaki villusları enfekte ederek villus dejenerasyonu oluşturur. Bunun ardından bağırsaktaki su emilimi bozularak ishal oluşmaktadır.

Domuzların Parvovirus Enfeksiyonu (SMEDI) ; Domuzların reproduktif sistemini etkileyen en önemli enfeksiyondur. Virusun fötusta meydana getirdiği hasarlara teratojenik etki ismi verilmektedir. Fötusta embriyonik ölüm, ölü doğum ve fötusun mumifikasyonu şekillenmektedir. Enfeksiyonunun etkeni, Parvoviridae ailesinden porcine parvovirustur. Virus, domuzlarda persiste kalabilmekte, gebe domuzların yavru suları ile, erkek domuzların ise spermaları ile çiftleşme sırasında aktarılmaktadır.

Domuz Gribi (Swine influenza Virus Enfeksiyonu); Domuzların solunum sistemi enfeksiyonudur. Etkeni Orthomyxoviridae ailesinden influenzavirus tur. Influenzavirusun H1N1 ve H3N2 tipleri domuz gribinden sorumludur. H3N2 varyantı domuzlarla birlikte insan ve kuşları da enfekte edebilmektedir. Vücuda solunum yoluyla giren virus, alt ve üst solunum yolu epitellerini enfekte eder. Solunum yolu epitellerinde çoğalan virus, ardından tüm solunum yollarını etkiler. Hemaglutinin ve nöyraminidaz tiplerinin (H1N1, H3, N2) tayini amacıyla nükleik asit sekansları ve PCR kullanılmaktadır.

Klasik Domuz Vebası (Classical swine fever-Hog Cholera); Klasik domuz vebası hastalığının etkeni, Flaviviridae ailesinde, Pestivirus genusunda yer alan clasical swine fewer virus tur. Domuzun vücuduna sindirim yolu ile giren virus tonsillerde ve lenfoid dokularda çoğalmaktadır. Buralarda virus çoğalmasına bağlı olarak hemorajiler meydana gelmektedir. Deri altında, iç organlarda ve dalakta belirgin hemorajiler oluşturur. Sürü içerisinde hızlıca yayılan enfeksiyon sonucu, hem gençlerde hem de yaşlılarda mortalite oranı %100’e kadar ulaşır. Gebe domuzlarda embriyonik ölüm, mumifikasyon ve abortlara yol açar.

Domuzların Respiratuar ve Reprodüktif Sendromu; Dünyanın birçok ülkesinde gözlenen evcil ve yabani domuzların solunum sistemini etkileyen viral enfeksiyonudur. Hastalığın etkeni Arteriviridae ailesinden betaarterivirus suidtir. Hastalığın klinik belirtileri arasında iştahsızlık, ateş, mukozalarda mavileşme, solunum problemi, gebelerde ölü doğum ve mumifiye fötus olguları yer almaktadır