Köpek ve Kedilerin Önemli Viral Hastalıkları
Kedilerin Önemli Viral Hastalıkları
Kedilerin Panlökopeni Virus Enfeksiyonu: Etkeni Parvoviridae ailesi içerisinde Feline panlökopenia virustur. Mitoz bölünmenin hızlı olduğu hücrelere affinite gösterir ki, parvovirusun özellikle genç hayvanlarda ölümle seyretmesinin sebebi budur. kedilerde hemorajik gastroenterit ve panlökopeniye sebep olurlar.
Kedilerin Herpesvirus Enfeksiyonu: Diğer adıyla Feline viral rhinotracheitis veya Enzootic coryza; kedilerin solunum sistemini etkileyen oldukça bulaşıcı viral bir hastalıktır. Hastalığın etkeni FHV-1 dir. Herpesiviridae ailesinin bir üyesidir. FHV enfeksiyonu, aniden başlayan gözyaşı akıntısı, konjuktivite, öksürük, solunum güçlüğü, ateş, iştahsızlık ve bazende dilde ve gözde ülser ile karakterize oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalıkla mücadelede etkene yönelik aşılar kullanılmaktadır.
Kedilerin Calicivirus (Feline Calicivirus) Enfeksiyonu: Etken Caliciviridae ailesi içerisinde yer alan calicivirustur. Hastalığa yakalan kedilerde, rhinit, konjunktivit, pneumoni ve ağız içerisinde ülserler en belirgin semptomlardır. Genç kedilerde hastalığın kliniği daha şiddetli seyretmektedir. Aşılanmamış kedilerde morbidite yüksek, mortalite ise düşüktür. Enfekte kediler iyileşseler bile virusu saçmaya devam ederler. Hastalıktan korunmada aşı ilk sırayı almaktadır.
Kedilerin Coronavirus (Feline Coronavirus) Enfeksiyonu: Coronavirus genellikle bağırsak veya bazen de solunum sistemi problemleri ile karakterize bir hastalık tablosu oluşturmaktadır. Ancak, kedilerin Infeksiyöz Peritonitis (FIP) hastalığı, FCoV’un mutasyona uğraması sonucu ortaya çıkmış oldukça ölümcül ve sistematik bir hastalık formudur. Enterik coronavirus ve FIP virus; Coronaviridae ailesinde yer almaktadır. Hastalığa yakalanan kedilerde ateş, halsizlik, asites, lenfopeni veya organlarda granulomatöz değişikliklerle karakterize hastalık belirtileri ortaya çıkmaktadır. FIP hastalığının kuru ve yaş olmak üzere iki farklı klinik formu gözlenmektedir. Hastalığın yaş formunda, kedilerin karın boşluğunda yoğun bir şekilde sıvı toplanması sonucu karında şişkinlik ve ağrı ile karakterize bir hastalık ortaya çıkmaktadır. Kuru formunda ise, iç organlarda tümöral oluşumlarla karakterize bir tablo hakimdir.
Kedilerin Immun Yetmezlik Virus Enfeksiyonu (FIV): Immun sistemin işlemez hale gelmesi ile karakterize bir hastalıktır. Hastalığın etkeni, Retroviridae ailesinde, lentivirus cinsi içerisinde yer alan feline immunudeficiency virustur. Daha çok ısırma yoluyla bulaşır. Virusun bulaşmasının ardından, virus kedinin vücudundaki makrofaj ve lenfositlere ulaşarak bu immun sistem elemanlarının içerisine girer. Bunun sonucu savunma sistemi, virusu yok etmekte çaresiz kalır. Hastalığın klinik belirtileri arasında, ateş, anemi, zayıflama, halsizlik ve nörolojik bozukluklar gibi spesifik olmayan belirtiler yer almaktadır.
Köpeklerin kanlı ishali (Parvoviral Enteritis): Köpeklerin kanlı ishali, oldukça bulaşıcı ve ölümcül viral bir enfeksiyondur. Hastalığın etkeni Parvoviridae ailesinden canine parvovirus-2 dir. Oral yolla alınan virus hedef doku olan bağırsaklara ulaşır. Genç hayvanlarda mitoz bölünmenin aktif olduğu bağırsak kriptlerine yerleşerek burada tahribat ve kanamalara sebep olur.
Köpeklerin Oral Papillomatozu: Papillomatoz ismi verilen hastalık, aslında bir deri siğili olup insanlarda ve birçok hayvan türünde gözlenen estetik bir problemdir. Köpeklerde özellikle ağız, dudak ve dilde meydana gelen multiple olgular halinde gözlenmektedir. Hastalığın etkeni Papillomaviridae ailesinde yer alan papillomaviruslardır.
Köpeklerin Önemli Viral Hastalıkları
Köpeklerin Bulaşıcı Karaciğer Hastalığı (HCC): Diğer adıyla hepatitis contagiosa canis'in etkeni Adenoviridae ailesinden canine adenovirus-1 (CAV1) dir. CAV-1 ile enfekte köpekler salya, idrar ve gaitaları ile virusu saçarlar. Oro-nazal yolla alınan etken hedef organlara ulaşır. Hastalık karaciğer, solunun sistemi, sindirim sistemi ve merkezi sinir sistemini etkilemektedir. Virus çoğalmasına bağlı olarak karaciğerde nekrozlar meydana gelir. Köpeklerin gözlerinde bazen bulanma (opasite) oluşabilir. Korunmada HCC aşıları kullanılmaktadır.
Köpeklerde Kennel Cough Enfeksiyonu: Köpeklerin tracheobronchitis hastalığı da denen bu enfeksiyon, solunum sistemi enfeksiyonudur. Hastalığın etkeni Adenoviridae ailesinden canine adenovirus-2 (CAV-2) dir. CAV-1 ile CAV-2 antijenik olarak birbirine çok yakındırlar ve birine karşı yapılacak aşı diğerine karşı da koruyuculuk sağlamaktadır.
Köpeklerin Herpesvirus Enfeksiyonu (CHV): Köpeklerde hafif solunum ve ürogenital sistem enfeksiyonları ile seyreden bir enfeksiyondur. Ancak yeni doğan 4 aylıktan küçük köpek yavruları için oldukça ölümcüldür. Yavrularda vücut sıcaklığının düşmesi hastalığın oluşmasında önemli bir yer tutmaktadır. Hastalığın etkeni Herpesviridae ailesinden canine herpes virus-1 dir. Hastalığın bulaşması genç ve yetişkin köpeklerde solunum, sindirim ve salya yoluyla olmaktadır. Yenidoğan köpek yavruları ise etkeni plasenta yoluyla veya doğum esnasında vajinal akıntılar ile almaktadır.
Kuduz (Rabies): Memeli hayvanlarda gözlenen akut, çok bulaşıcı ve ölümcül viral bir hastalıktır. Zoonoz bir hastalıktır. Kuduz hastalığının etkeni Rhabdoviridae ailesinden, Lyssavirus genusunda Kuduz (rabies) virustur. Virusun konakçı spekturumu oldukça geniştir. Kuduz hastalığının iki formu vardır; yaban kuduzu ve evcil kuduzdur. Salyadaki virusların deri yolu ile aktarılması sonucu bulaş şekillenmektedir. Kuduzlu bir hayvan tarafından ısırılan bir hayvanda, kaslara ve ardından sinir dokuya ulaşan virus, sinirler yoluyla merkezi sinir sistemine ulaşmaktadır. Burada çoğalan virus yeterli miktara ulaştıktan sonra tekrar sinirler aracılığıyla tükrük bezlerine aktarılırlar. Kuduz enfeksiyonu birbirini takip eden 3 döneme ayrılmaktadır. Bunlar; prodromal dönem (sukunet dönemi), saldırganlık dönemi, paralitik dönem(felç dönemi). Bu dönem sonunda ölüm şekillenir.
Köpek Gençlik Hastalığı (Distemper): Sistemik bir hastalık olup, akut ve kronik olmak üzere iki seyri bulunmaktadır. Hastalığın etkeni, Paramyxoviridae ailesinden Morbillivirus genusunda distemper virustur. Ayak tabanı ve burun ucunda hiperkeratozis oluşumuna hard pad hastalığı ismi verilir. Sinir sisteminin etkilenmesi sonucu ise köpeklerde inkordinasyon, tikler ve nöral epileptik belirtiler gözlenir. Yaşlı köpeklerdeki formuna Old Dog Ensefalitis (yaşlı köpek) hastalığı ismi verilmektedir. Sonucunda ölüm şekillenir.