Tasarımda Renk
Renk Nedir? Nasıl Algılanır?
Renkler, günlük yaşantımızın ayrılmaz bir parçasıdır. Bizler çevremizi kapsayan görüntüleri algılarımız aracılığıyla anlarız. Her bir nesnenin, objenin ya da canlının kendine has bir yapısı yani bir formu vardır. Bu formların en önemi özelliklerinden biri, belirli bir tema içerisinde uzayda bulunduğu pozisyonlarıdır.
Renk, ışığın dalga uzunluğuna göre gözümüz yoluyla algıladığımız bir his olduğuna göre, nesneleri tanımlamakta da etken bir rol oynar.
Renk Çemberi
Renk çemberi, üç ana renk (kırmızı, sarı, mavi) merkez kabul edilerek, kırmızı ve sarı renk karışımından turuncu, mavi ve sarı renk karışımından yeşil, mavi ve kırmızı karışımından mor rengin ara renkleri oluşturduğu bir dairesel yapıdır. Bu çemberi oluşturan renkler 12'dir.
1. Ana ve ara renkler
2. Sıcak -soğuk renkler
3. Nötr renkler
Renk Kontrastlıkları
Siyah, beyaz vyea her ikisinin karışımından el edilen renkler nötr renklerdir.
Renk çemberinde karşılıklı yer alan ve birbirinin kuvvetini artıran renklere dise kontrast renklerdir.. Yedi tür renk kontrastı vardır. Bunlar: Komplemanter (tamamlayıcı) Kontrast, komplemanter çift renklerin kontrastı, kalite (kroma) kontrastı, açık -koyu kontrastı, simultane (aynı zamanda) kontrast, sıcak -soğuk kontrastı, miktar (nicelik -alan) kontrastıdır.
Renk Özellikleri
Rengin birçok özelliği vardır ancak en belirgin bazı özellikleri aşağıda maddeler halinde verilmiştir.
1.Renk, en çok duygulara hitap eden tasarım ögelerinden biridir. Başarılı bir renk uyumu kompozisyonu oluşturan diğer ilke ve ögelerden daha etkili olabilir.
2.Işık ile doğrudan bir ilişki vardır. Işığın olmadığı yerde renkten söz edilmesi mümkün değildir.
3.Renk pigmentlerden oluşur.
4.Renk algısı sübjektif bir algı yaratır.
5.Temel tasarımın temel ögelerinden biridir.
6.Siyah ve beyaz renk değildir.
7.Rengin etkisi /değeri/şiddeti bulunduğu yere değişir.
8.Renk, nesnelerin rengi absorbe etmesi ve yansıtması temeline dayanır.
9.Her rengin kendine özgü bir dalga boyu vardır.
Rengin Boyutları
Renk–Valör
Bir renk tonunun açıklık ve koyuluk derecesine valör denir. Tasarımda valör önemli bir elemandır. Valör, koyu –açık değerlerin derecesidir.
Ton–Değer
Ton, altı ana rengin birbiriyle karıştırılmasıyla oluşturulan yeni renklerdir. Ton en az iki renk arasındaki geçişlerden oluşur.
Kroma-Saturasyon
Rengin kroması, yoğunluğu saturasyonu olarak bilinir. Bir rengin, en saf, en canlı, en kuvvetli olma hâlidir. Bir başka deyişle rengin özü, doygunluğu olarak tanımlamak mümkündür. Bir rengin en doygun olma hâli o rengin saturasyonunun /kromasının en yüksek olma halidir. Rengin saturasyonunun azalması o rengin doygunluğunu düşüreceğinden renk pastel tonlara doğru bir geçiş yapar. Biraz daha doygunluk düşürülürse renksizliğe doğru yönelim başlar. Saturasyonun en düşük olma haline acromatik/neutral renkler olarak tanımlanırlar.
Tasarımda Renk
Tasarımda oluşturulan kompozisyonda renklerin çok büyük bir önemi vardır. Renk, tasarımda leke değerinin yanı sıra derinlik etkisini de vurgulayan önemli bir ögedir. Tasarımda kullanılan renklerle oluşturulan derinlik, renklerin cansızlaştırılmasıyla sağlanır. Tasarımda ön planda olması istenen bölgenin renk netliği canlandırılırken geri planda kalması istenen bölge ise rengin netliği soluklaştırılarak elde edilir. Böyle bir derinlik yanılsamasının başka bir yöntemi ise iki boyutlu düzlem üzerinde renklerin ton değerleriyle sağlanır.
Tasarımda renksel bir derinlik yanılsaması yaratılabilmesi için dikkat edilecek noktalar aşağıda verilmiştir.
1.Tasarımda yakında algılanması istenen tasarım unsuru için sıcak renkler kullanılırken, uzakta algılanması istenen tasarım unsuru için soğuk renkler kullanılmalıdır.
2.Tasarımda büyük algılanması istenen bölgelerde parlak renkler kullanılmalıdır. Parlak renk daha uyarıcı etkiler yarattığından desenin olduğundan daha büyük algılanmasını sağlar.
3.Koyu zemin üzerine yapılacak açık renk kurgular, daha büyük olarak algılanacaktır.
Renk Alıştırmaları
Bu bölümde örnek teşkil edecek renk alıştırmalarına yer verilmiştir.