Tasarımın Yapısal Özellikleri IV: Tekrar, Ritim, Hareket

Tekrarla bağ kurduğunu düşündüğümüz sözcük ya da eylemlerin yaşantımızdaki etkinliği önemlidir.

Görsel dünyada gördüğümüz ya da işittiğimiz şeylerde tekrarın etkinliği vardır.

Vücudumuzda, yaşadığım mekânlarda, sokaklarda, yaya geçitleri, otoyol kesik çizgileri ve bazı uyarıcı otoyol işaretlerde, mimarî yapılarda, tekstil ürünlerinde tekrarın etkinliği vardır.

Kalp ritmi, korna sesi, deniz dalgası ya da tren uçak ya da bir otomobilin motor sesi gibi işittiğimiz bazı sesleri de tekrar niteliğinde algılayabiliriz.

Zaman kavramına bağlı olarak her anımız içinde tekrar, ritim ve hareket barındırır.

Ritim, birbiriyle uyumlu hareketlerdir.

Karar verme yetimizi derinden etkileyen hız ve hareket algısı, yaşamın her anında var olan bir olgudur.

21. yüzyılda hız ve hareketin her gün katlanarak artan etkinliğini düşündüğümüzde tekrar, ritim ve hareketin yaşantılarımızdaki önemini hatırlarız.

Tekrara bağlı olarak hız ve hareket, gördüğümüz görsel dünya görüntüsünde yanılsamaya da neden olabilmektedir.

Tekrarın Neden Olduğu Bazı Yanılsama Teorileri

Görsel araştırmalardaki biçim tekrarına bağlı olarak üretilen yanılsama teorilerin birçoğu içinde ritim ve hareket de barındırmaktadır.

Yapılan araştırmalar, iki boyutlu retinal görüntüdeki uyaranların görsel kortekse aktarılma sürecinde görme duyusunun bilinçsiz çıkarımlarda bulunabileceğini örnekler.

Bu yönüyle görme duyumuz bir yüzeydeki tekrar niteliğindeki biçimlere baktığında, görsel alan bilgisini değerlendirmekte çoğunlukla yetersiz kalmaktadır.

Görme duyumuz algımızla oyun oynarcasına bizi yanıltabilmektedir.

İçinden tekrarın etkinliğini hissettiğimiz farklı yanılsama teorileri vardır.

Necker Küpü, Wundt ve Hering Yanılsama, Zöllner Yanılsama, Delboeuf ve Ebbinghaus Yanılsama, Helmholtz Yanılsama, Jastrow Yanılsama, Hermann - Hering ve Scintillating Yanılsama, Müller- Lyler Yanılsama, Ponzo Yanılsama, Ehrenstein Square ve Brightness Yanılsama, Barberpole Yanılsama, Koffka ve Adelson Ring Yanılsama, Orbison Yanılsama, Horizantal- Vertical (Yatay -Dik) Yanılsama, Cornsweet Yanılsama, Chevreul Yanılsama, Cafe (Kafe) Wall Yanılsama, Munker Whites (Munker Beyazları) Yanılsama, Ouchi Yanılsama, Pinna Yanılsama, Fraser Sarmalı, Grating Induction (Izgara İndüksiyon) Yanılsama ve Checker Shadow (Dama Gölgesi) Yanılsamadır.

Tasarımda Tekrar

Tekrar, tasarım ilkeleri açısından önemli bir öğedir.

Tasarımda tekrar, aynı ya da birbirine çok yakın benzer öğenin birden fazla kullanılmasıdır.

Tekrara bağlı olarak bir tasarım yüzeyindeki herhangi bir öğenin birden fazla kullanılması, aynı zamanda ritim ve hareket izlenimine de neden olabilmektedir.

Tekrar, tasarıma ritim ve hareket kazandırmanın da bir yöntemidir.

Tekrar tasarımda pek çok anlam katmanı oluşturabilir, vurgulanmak istenen fikrin baskınlığını artırabilir.

İyi kurgulanan tekrarlar izleyiciyi yönlendirici bir etkiye sahiptir.

Tekrarın Yüzeydeki Etkinliği

Bir yüzeyde tekrar eden ögeler, Gestalt’ın benzerlik ilkesine göre bütün olarak algılanmaktadır.

Tasarımda tekrara bağlı olarak üretilen biçimlerin tasarımın içeriğiyle nasıl bağ kurabileceği önemlidir.

Tasarımda yer verilen tüm öğelerin birbiriyle olan ilişkilerine bağlı olarak bir yüzeyde sonsuz sayıda tekrar kavramıyla bağ kurulabilir.

Tasarımda tek bir şekilden hareketle tekrar sağlanacağı gibi benzer şekillerin birlikteliği de tekrarı ifade edebilir.

Tasarımda tekrar eden öğeler yüzeyde düzenli ya da düzensiz olarak yer alabilir.

Tekrar eden öğeler matematiksel bir sisteme göre konumlandırılabilir.

Tekrar edilen öğeler yüzeyde bir yönü işaret edebilir.

Bir tasarımda aynı ya da benzer birimlerin dizilişi, tekrara bağlı olarak bulunduğu yüzeyde doku izlenimi yaratabilir.

Tasarımda tekrarın olduğu yüzeyler ritim, hareket barındırabilir.

Tasarımda tekrar derinlik algısına neden olabilir.

İçeriğe Bağlı Olarak Tekrar, Ritim ve Hareketin Etkinliği

Tekrar kavramının tasarımcı algısındaki etkinliği, içeriğe göre değişkenlik gösteren bir algılamada grafik öğelerle ilişki içindedir.

Yaratıcı süreci tetikleyen tekrar, ritim ve hareket bir tasarımcının aynı ya da farklı üretimlerinde bile farklı görsel etkilere neden olabilir.

Tekrara bağlı olarak algılanan ritim ve hareket, tasarımda dil birliğini sağlayabilir.

Tekrarın bir yüzeydeki etkinliği içeriğin anlamını destekliyorsa, tasarımın görsel iletişimdeki etkisini de anlaşılır kılacaktır.