Tasarımın Yapısal Özellikleri II: Çizgi, Şekil, Form

Çizgi, şekil ve form tasarımın vazgeçilmez elemanlarından biridir.

Bu temel tasarım kavramları, aynı zamanda tasarımın temel iskeletini oluşturur.

Doğal ve yapay olarak iki kategoriye ayırabileceğimiz çizgi, iki boyutlu bir düzlemde üç boyutlu bir yapıya taşınabilir.

Doğal ve yapay olarak iki ana kategoride yer alabilen şekil -form, içeriğin biçim dilinde farklı anlamları inşa etmektedir.

Formların bir şekli olmakla birlikte, hacimsel ve kütlesel bir özellik taşıyan her formun da bir şekli vardır.

Çizgi, şekil ve form, tasarıma hayat veren unsurlardır.

Çizgi

Görsel dünya görüntüsünün her bir köşesinde çizginin etkinliği vardır.

Çizgi doğal çizgi ve yapay çizgi olarak iki kategoriye yarılabilir.

Doğal çizgiler, görsel dünya sarıp sarmalayan organik biçimlerdir.

Yapay çizgiler ise tasarımın devreye girmesiyle üretilen imgelerdir.

Çizgi bir dışavurum aracı olarak, düşüncelerimizi ele vermektedir.

Karakterimiz çizgisel bir özellik taşıyan el yazımıza yansır.

Sanatın başlangıcını temsil eden çizgi, görsel iletişim açısından temel bir kavramdır.

Tasarımda işlev gören parçalardan biri olan çizgi, aynı zamanda insanın uygarlaşma sürecinde de önemli bir yer tutmaktadır.

Çizgi belirli bir doğrultuda ivme kazanarak hareket eden noktaların toplamıdır.

Çizgi aynı zamanda desenin temelini oluşturan bir öğedir.

Çizgi tüm plastik sanatlarda yaratıcı ifadenin başlangıcını oluşturur.

Çizgi yüzeyde bulunan bir nesnenin sınırlarını tanımlayabilir.

Doku niteliğindeki çizgi tekrarı yanılsamaya neden olabilir.

Çizgi illüstrasyon alanında çok önemli bir yere sahiptir.

İllüstratörün düşünme biçiminin temelini oluşturan çizgi, nasıl bir fikir inşa edilmesi gerektiği yönünde öncelikle eskiz çizimlerinin ilk aşamasına yansır.

Yüzey biçimlendirmenin temelini oluşturan çizgi, resmedilen öğeler açısından da matematiksel bir işlem gerektirir.

Çizgi -Renk İlişkisi

Çizgi ve renk ikili bir etkileşimle birbirini vurgu açısından etkiler.

Çizgi ve renk arasındaki ilişki, yüzeyin katmanlı yapı anlayışını etkiler.

Çizgi -Valör İlişkisi

Herhangi bir rengin en açık hâlinden en koyu hâline kadar olan bütün tonlamasına valör denir.

Valör, tasarım yüzeyinde derinlik algısı oluşturabilir.

Valör çizginin içerisinde de olabilir.

Çizgi -Doku İlişkisi

Çizgi ve doku arasındaki ilişki, tasarım açısından vazgeçilmez bir birlikteliktir.

Çizgi tekrarının yarattığı doku, yüzeyin vurgusunu güçlendirebilir.

Doğal ve Yapay Çizgi Çeşitleri

Yatay çizgiler, yer düzlemi ve ufuk çizgisine aynı paralelliktedir.

Dik çizgiler yer düzlemine 90 derece açı ile konumlanır.

Çapraz çizgiler, kuzey ve güney hattının kuzey- doğu, kuzey- batı, güney- doğu, güney- batı yönünü işaret eder.

Kesişen çizgiler, farklı çizgilerin konumlarına bağlı olarak birbirleriyle çakışmasıdır.

Birleşen çizgiler, tek bir noktada birleşirler.

Eğriler ve kavisleri, kıvrımlı bir yapıya sahiptir.

Yapay Çizginin Tasarım Sürecindeki Etkinliği

Yapay çizgi, tasarım sürecinde organik ve inorganik olarak iki farklı biçimde yansıyabilir.

Çizgi tasarımda grafik öğeler arasında sınırlar belirleyebilir.

Çizgi tasarımın okuma yönünü tayin edebilir.

Çizgi aynı zamanda “grid” (ızgara) ile anılan bir terimdir.

Grid tasarım sürecinde var olan hayali bir çizgidir.

Grid, tasarım sürecini kapsayan bir terim olarak, tasarım yüzeyinin yapılandırılmasında tasarımcıya rehberlik eden çizgilerdir.

Çizgi, tasarım yüzeyinin diğer öğeleriyle sıkı bir bağ içindedir.

Şekil, Form

Şekil, bir konuyu açıklayan resim veya çizimdir.

Form biçim ve şekli tanımlayan bir kelimedir.

Şekil ve form (biçim) birbirini karşılayan, iç içe geçmiş kavramlardır.

Formların bir şekli olmakla birlikte, hacimsel ve kütlesel bir özellik taşıyan her formun da bir şekli vardır.

Görsel dünyada gördüğümüz her bir nesnenin hacimsel bir formu ve bu formu sınırlarla tanımlatan bir şekli vardır.

Evrende bulanan her türlü canlı ve cansız varlık, formlarının neden olduğu doğal şekiller barındırır.

Tasarımda ise artık yapay olan şekillerin etkinliği devrededir.

Şekil ve formun yaşantımızla olan bağını temelde iki kategoriye ayırabiliriz; Doğal şekil, form ve yapay şekil, form.

Görsel dünyada doğal olan şekil ve formların yanı sıra, doğal olmayan yapay şekil ve formların etkinliği vardır.

Yapay şekil ve formlar ise, insan üretimi olarak tasarımın devreye girmesiyle var olurlar.

Doğal şekil ve formların algılanmasında, nesneler arasındaki ön -arka plan ilişkisinin önemi büyüktür.

Şekil ve formlara, tasarımın içeriğine yönelik bilgi yüklenir. Şekil ve form tasarım sürecinin başat öğeleridir.

Beynimiz, görsel dünyadaki her bir nesneye şekil tanımlar. Beynimizin bu türden bir etkinliği, farklı formlara sahip nesnelerin, soyut şekillere dönüştürülerek belleğe aktarılmasına yardımcı olur.

Yapay şekil ve formlar, tasarım ürünüdür.

Tasarımın her aşamasında şekil ve formların etkinliği vardır.

Çizgi, şekil ve formun bir yüzeydeki etkinliği, birbirini gösteren bir yapıda tasarımcının düş dünyasına hizmet edebilir.