Tasarımın Yapısal Özellikleri I: Temel Geometrik Biçim

Geometrik biçim, sanat ve tasarım disiplinlerinin vazgeçilmez yapı elemanıdır.

Temel geometrik biçimler olan kare, üçgen ve daire tasarımcının zihinsel temele dayandırdığı tasarım fikrine hizmet edebilir.

Görsel dünya görüntüsünün hemen her kesitinde geometrik biçimden izler görebiliriz.

Görsel iletişimin gelişim sürecini önemli ölçüde etkilemiş olan geometrik biçimler, tasarım kavramıyla sürekli bir etkileşim halindedir.

Kare, Üçgen, Daire

İlk insanların mağara tasvirlerinden günümüze kadar kare, üçgen ve daireye pek çok farklı anlam yüklemiştir.

Lascaux mağarasındaki çizimler ve farklı kaya resimleri temel geometrik biçimlerden izler taşır.

Yazının gelişim sürecinde de temel geometrik biçimlerin etkisi büyüktür.

İlk kez çizmeye başladığımız çocukluk döneminde, zihnimizin görsel dünya görüntülerini basit geometrik şekillerle tanımladığımızı hatırlarız.

Yaşantımızın ilk dönemlerinde soyut şekillerle algılama ile var olan bu içgüdüsel özelliğimiz, bilgi birikimine bağlı olarak çevre ve kültürel etki ile giderek gelişmiştir.

Tasarımın yaşantılarımıza kattığı anlamlar, süreç içerisinde geometrik biçimlerle olan etkinliğimizi evrimleştirmiştir.

Kare, üçgen ve dairenin yapısal özellikleri, bu geometrik biçimlerin görsel iletişime dair temsil ettikleri anlamları etkilemiştir.

Temel geometrik biçimlerin tasarım yüzeyindeki etkinliğinde ön -arka plan ilişkisinin önemi büyüktür.

Sembol ve Geometrik Biçim

Sembol Türkçe’de “simge” olarak ifade edilir.

Trafik işaretleri, para birimini niteleyen işaretler, ülke bayrakları, harf ve rakamlar simgesel nitelik taşır.

Piktogram, herhangi bir nesneyi veya kavramı resmetmek yoluyla iletişim kurmayı hedefleyen semboldür.

İdeogram; bir düşünceyi, sözü ya da sesleri, çeşitli sembollerle ifade edilen yazılardır.

Harf ve Geometrik Biçim

Eski Yunan ve Roma yazılarında harfler kare, üçgen ve dairelerin yer aldığı yalın geometrik biçimlerden oluşmuştur.

Font olarak anılan bir yazı karakterindeki harf, rakam ve noktalama işaretleri, geometrik biçim temeline göre tasarlanabilir.

Bauhaus ve Geometrik Biçim

Bauhaus felsefesi temel geometrik biçim anlayışına dayanır.

Kare, üçgen ve daire; endüstri ve üretime bağlı olarak zanaat ve tasarımı birleştiren Bauhaus’un da temel formlarıdır.

Sanat Akımları ve Geometrik Biçim

Geometrik biçim ve tasarım arasındaki ilişki; özellikle Kübizm, Süprematizm, Konstrüktivizm, Op Art ve Pop Art’ı etkilemiştir.

Kübizm: Varlıkların dış görünüşleri kadar iç görünüşlerini de yansıtmayı amaçlayan bir sanat akımıdır.

Doğaya bambaşka bir açıdan bakmayı amaçlayan kübist ressamların eserlerinde geometrik biçimler, parçalanmış halde tablolara aktarılmıştır.

Süprematizm: Tasarımın soyut akımlarından biridir.

Alışılageldik sanat olgularını reddederek sadece saf duyguya erişmek ister.

Süprematizmdeki imgeler dünyasını tasarımlardaki geometrik soyutlamalar betimler.

Konstrüktivizm, makine ve insan bilincini sentezlemeyi hedefler.

Konstrüktivizm: Endüstriyel ürünleri ve geometrik biçimleri benimseyen bir sanat akımıdır.

Konstrüktivist yapıtlar, geometrik formların deneysel yolla yaratılarını içerir.

Konstrüktivist işler, modern grafik tasarımının gelişim sürecini hızlandırmıştır.

Konstrüktivizmde kare, üçgen ve daire tasarımın hâkim biçimleridir.

Op Art: İki boyutlu düzlemde optik yanılsamaya dayalı anlatım biçimlerini içermektedir.

Biçim tekrarının neden olduğu dokular, farklı geometrik biçimlerin oluşmasını etkileyerek izleyicinin dikkatini çeker.

Pop Art: Gündelik sanat anlayışı olarak kabul edilen Pop Art, toplumsal gerçeklerle sanat arasında bağ kurmayı hedefler.

Gündelik yaşam içerisinde karşılaşılan nesneler sanatsal bir anlam kazandırmak amacındadır.

Teknoloji ve Geometrik Biçim

Pek çok teknolojik ürün, geometrik biçim temeline dayanır.

Dijital teknolojideki gelişmelere bağlı olarak mobil telefon kullanımının gündelik yaşamda artan etkisi, bazı teknolojik kavramların da görsel iletişim tasarımında değerlendirilme sürecini başlatmıştır.

İçinde bulunduğumuz çağda sıklıkla karşılaştığımız “karekod”ları düşündüğümüzde; teknoloji, geometrik biçim ve tasarım arasındaki etkileşimler öne çıkar.

Karekod, tasarımda yaratıcı sürece dahil edilebilir.

İçerik ve Geometrik Biçim

Tasarım sürecini ilgilendiren pek çok kavram geometrik biçimlere yüklenen anlamları etkileyebilir.

Bir tasarım öğesi olarak geometrik biçim, kültürel kodlarda farklı anlamları ifade edebilir.

Temel geometrik biçimlerin tasarım sürecindeki rolü; içeriği oluşturabilir, tasarımda yol gösterici olabilir, tasarımın vurgusunu güçlendirebilir, tasarımın görsel hiyerarşisini etkileyebilir, ön -arka plan ilişkisine bağlı olarak tasarım yüzeyindeki katmanlı yapı anlayışına değer katabilir, izleyicinin algı merkezini uyararak dikkat çekebilir.