Reasürans

Sigortalanabilir risklerin gerek konusu gerekse tutarı sigorta şirketinin mali gücünün üzerinde olunca, reasürans mekanizması ile sorumluluğun azaltılması gerekmektedir. Sigorta şirketleri teminat verdikleri büyük rizikoları ve risk kümülasyonu oluşturan sigorta konularını (deprem, sel vb.) reasürans anlaşmaları aracılığıyla, kendi sermayelerini ve kârlılıklarını korumak için başka sigorta ve reasürans şirketlerine istedikleri miktarda aktarmakta, risk paylaşımı ve dağıtımı yaparak, faaliyetlerine devam etmektedirler. Reasürans işlemleri karşılıklı bir denge ve iyi niyet kuralı çerçevesinde yürümekte olan sigorta mekanizması olup bu mekanizmaya dâhil olmayan şirketlerin piyasada güven içinde faaliyetine devam etmesi çoğu zaman mümkün olamamaktadır. Sigortacılığın, reasürans mekanizmasını işletmeden riskleri üstlenmesi, yönetmesi beklenemeyeceğinden, reasürans bölümünde öne çıkan hususları ve piyasanın ana dinamiklerini ele alarak konuyu tartışmak amacıyla özet bilgiler verilmiştir.

Sigorta şirketleri diğer şirketlerden reasürans kabul edebilecekleri gibi sırf reasürans kabul etmek için kurulmuş reasürör şirketlerden veya lyoyd gibi yalnızca reasürans işiyle uğraşan sendika üyelerinden teminat temin edebilmektedirler.

Reasürans, sigorta şirketleri için bir çeşit teminat veya korunma vasıtası olarak ortaya çıkmaktadır. İki tarafa da borç yükleyen bir hukuki muamele olan Reasürans, Sedan ve Reasürör adını alan iki taraf arasında yapılan bir anlaşma ile koşulları belirlenen yapıdadır. Bu anlaşma ile Sedan riskin belirli bir kısmını Reasüröre devretmeyi, Reasürör de Sedan’ın kendisine devrettiği riziko kısmını kabul etmeyi taahhüt eder. Reasürans işlemleri genel kabul görmüş prensipler ve anlaşma koşullarına göre şekillenen yapıdadır.

Reasürans çeşitleri ve metotları temelde geleneksel ve geleneksel olmayan şekilde iki gruba ayrılır. Geleneksel reasürans; otomatik, ihtiyari ve pool anlaşmaları şeklinde olmaktadır.

Tüm reasürans işlemleri anlaşma ile yapılsa da trete reasüransı denilen reasürans, bir anlaşma kapsamında yapılan mecburi devir ve kabulü izah etmek için kullanılmaktadır. İhtiyari anlaşmalarda ise risk başına müzakere yapılarak kabul veya devir yapılır. Riziko devrindeki ihtiyarilik, her bir riziko (poliçe) için ayrı ayrı işlem gerektirmektedir.

Bölüşmeli reasürans anlaşmalarında ise, risk (sigorta bedeli) bir oran ya da miktar ile bölüşülür. Bölüşmeli mecburi reasürans anlaşmalarının Kot -par ve Eksedan olmak üzere en çok kullanılan ve bilinen iki yöntemi bulunmaktadır. En basit orantılı reasürans metodu belirli paylı (kot -par) reasürans anlaşmasıdır.

Aşkın bedel reasüransta sigorta şirketinin konservasyon olarak bir tutar belirlenir ve bu tutara kadar olan hasarlar sedan şirketin kendi sorumluluğunda kalır, bu tutarın üstünde ve trete kapasitesinde olan kısım ise reasürörlere devredilir.

Sedan şirket açısından bu tretelere sesyon yapmak ihtiyari, treteye sesyon yapıldığında ise bu sesyonu kabul etmek reasürör açısından mecburidir.

Bölüşmesiz reasürans anlaşmalarında anlaşma kapsamına girme olasılığı bulunan her bir hasarın reasüröre bildirilmesi gerekmektedir. Bölüşmesiz mecburi reasürans, hasar fazlası trete reasüransı ve toplam hasar fazlası olmak üzere iki ana reasürans tipine ayrılmaktadır.

Hasar fazlası reasürans, hasarın belirlenmiş bir miktarı aşması halinde, aşan kısımda reasürörün sorumlu olduğu anlaşma türüdür. Bu anlaşmaların bir alt, bir de üst limiti vardır. Özellikle kümül oluşturan hasarlarda ve katastrofik olaylarda, sigorta şirketinin korunması açısından oldukça etkili anlaşmalardır.

Reasürörün hasarın miktarıyla ilgili olmadığı, oranıyla ilgili olduğu bölüşmesiz reasürans anlaşmalarına, toplam hasar fazlası anlaşmaları denilmektedir. Hasar frekansının birden ve beklenmedik bir şekilde artması karşısında sedanın tuttuğu kısımlardan dolayı zarar vermesi sonucuna karşı kullanılan bir yöntemdir.

Reasürans, ilgili taraflar için koruma ve gelir sağlarken, sigortalı ve ülke ekonomisi için çeşitli yan hizmetler de sunmaktadır. Sigortacılıkta olduğu gibi reasürans mekanizmasında da birinci öncelik ve hedef güvence sağlamaktadır .

Reasürans mekanizması, sigorta şirketinin risk kabul kapasitesini artırarak daha büyük ve çok sayıda rizikonun kabul edilmesine, portföydeki adetlerin artmasına imkân sağlar. Ayrıca reasürans portföy dizaynına imkân verdiğinden portföy kârlılığına ve risklerin doğru ölçülmesine katkıda bulunmaktadır.

Reasürörün verdiği teminata bağlı olarak piyasada daha rekabetçi yaklaşım mümkün olabilmektedir. Reasüransın finansman, kapasite ve mali etkisine güvenen şirket, çeşitli sigorta dallarında değişik sigortalılara verilen sigorta teminatlarının bir araya gelerek birikim Kümül oluşturması ve hasar durumunda şirket sermayesini, mali yeterliliğini tehlikeye düşürmemesi için kümülasyon kontrolünün yapılmasının yanısıra reasürans, sigortacıya bilgi ve tecrübe transferi sağlar.