Enfeksiyon Kontrolü

Enfeksiyon kontrolü hasta bakımında bir kalite standardı olup gerek hasta gerekse sağlık ekibinin güvenliği için gereklidir. Hasta bakım ve tedavi işlevlerinde bütün sağlık çalışanlarının enfeksiyon kontrol önlemlerine dikkat etmesi ve dikkat etmeyenleri uyarması son derece önemlidir. Sağlık profesyonelleri tıbbi ve cerrahi asepsi ilkelerine uygun olarak bu tekniklerin uygulama basamaklarını yerine getirmelidir. Tanı, tedavi ve bakım işlevlerinde uluslararası kabul görmüş temel izolasyon önlemleri tüm sağlık çalışanları tarafından kullanılmalıdır.

Hastanelerin tanı ve tedavi hizmetlerinin tamamını üstlenmeleri nedeni ile kompleks bir yapıya sahip olmaları hastane enfeksiyonlarının görülme sıklığını da artırmaktadır. Son yıllarda hastane enfeksiyonlarına giderek daha fazla önem verilmeye başlanmış ve gelişmiş ülkelerde en önemli kalite göstergesi hâline gelmiştir. Hastane enfeksiyonlarını tamamen önlemek mümkün değildir. Ancak enfeksiyon kontrolü ile gelişme sıklıklarını ve buna bağlı olarak maliyeti ve hastanede yatış süresini azaltmak mümkündür.

Enfeksiyon Zinciri

Enfeksiyon Etkeni (Ajanı): Bakteri, virüs, mantar ve parazit olabilir. Enfeksiyon etkeninin hastalık oluşturma potansiyeli aşağıdaki koşullara bağlıdır: Enfeksiyon kaynağı insan, hayvan ve cansız nesneler (su, toprak) olabilir. Mikroorganizmanın sayısına, Mikroorganizmanın virulansına (hastalık yapma kabiliyetine), Bireyin vücut direncine, Mikroorganizmanın kişiye temas süresine ve yakınlığına.

Enfeksiyonun Kaynağı (Rezervuar): Mikroorganizmaların doğal olarak yaşayıp üredikleri ortamdır. İnsan, hayvan ve cansız nesneler (su, toprak) olabilir. Enfeksiyon zinciri enfeksiyon etkeninin kaynağa yerleşmesiyle başlar. Kaynakta enfeksiyon, endojen ve eksojen enfeksiyon olmak üzere iki şekilde oluşabilir. Endojen enfeksiyon, organizmada bulunan yararlı ve zararlı mikroorganizmaların çeşitli nedenlerle patojen hâle geçmesi ile oluşur. Eksojen enfeksiyon ise dışarıdan bir mikroorganizmanın organizmaya girişi ile oluşur.

Kaynaktan Çıkış: Enfeksiyon zincirinin devam edebilmesi için kaynaktan mutlaka çıkması gerekir. Her mikroorganizmanın kaynaktan çıkması için bir çıkış kapısı bulunmaktadır. İnsanda; solunum sistemi, boşaltım sistemi, sindirim sistemi ve deri bütünlüğünün bozulduğu yerler çıkış kapısı olarak adlandırılabilir

Bulaşma Yolu: Çeşitli araçlarla mikroorganizmalar bir yerden başka yere taşınırlar. Taşınma doğrudan (direkt) veya dolaylı (indirekt) olabilir. Bu taşınmada, vektör ve portör önemli rol oynamaktadır . Vektör: Sinek, bit, kene, fare gibi bazı hayvanlar etkenin taşıyıcısıdır. Bunlara vektör denir . Portör; Bir insan ya da hayvan bir mikroorganizmayı vücudunda taşıdığı ve başkalarına bulaştırdığı hâlde kendisinde hastalık belirtileri görülmez, bu kişilere portör denir.

Giriş Kapısı: Mikroorganizmaların konakçıya girdiği yerlerdir, genellikle giriş ve çıkış yolları aynıdır .

Konakçı: Enfeksiyon zincirinin tamamlanması için konakçının olması gerekir. Mikroorganizmaların enfeksiyon yapabilmesi için savunma gücü olmayan bir konakçı bulmaları veya konakçının savunma gücünü kırmaları gerekir . Özellikle vücut direnci azalmış, kronik hastalığı olan, dengesiz beslenen, aşırı yorgun, alkol/sigara bağımlılığı olan ve bağışıklık sistemi yetersiz olan kişiler uygun konakçıdır.