Kredi Taleplerinin Değerlendirilmesi
Kredi Açma Yetkisi ve Kredilerle İlgili Teşkilat
Bankalar Kanunu’na göre kredi açma yetkisi bankaların yönetim kuruluna aittir. Yönetim kurulu; kredi açma, onay verme ve diğer idarî esaslara ilişkin politikaları oluşturmak, bunların uygulanmasını ve izlenmesini sağlamak ve gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Yönetim kurulu kredi açma yetkisini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde kredi komitesine veya genel müdürlüğe devredebilir. Genel müdürlük kendisine devredilen kredi açma yetkisini diğer birimleri, bölge müdürlükleri veya şubeleri aracılığıyla da kullanabilir.
Kredi Kullandırma İlkeleri
Sağlıklı, sağlam bankalar kredi kullandırırken belli esaslara göre hareket ederler. Bankaların kredi kullandırırken izledikleri ilkelere “kredi kullandırım ilkeleri” adı verilir. Kredi kullandırırken 3 temel ilke vardır: Sağlamlık, işleklik ve verimlilik.
- Sağlamlık, kredinin geri dönüş olasılığının yüksek olmasıdır.
- İşleklik, kredinin geri dönüşünün esnek olmasıdır.
- Verimlilik, kredinin geri dönüş getirisinin yüksek olmasıdır.
Sağlıklı bankalar kredi kullandırırken bu ilkelerin birine değil, hepsine aynı anda dikkat ederler. Kredinin sadece verimine, geri dönüş getirisinin yüksekliğine odaklanmak kredinin geri dönüş olasılığını azaltır.
Kredi Taleplerinin Değerlendirilmesi
Bankalar bir firma veya kişiye kredi vermeden önce kredi talebinde bulunan firmanın veya kişinin kredi değerliliğini incelerler ve bu analiz ve sonuçlara göre ilgili firma veya kişinin kredi başvurusunu onaylayıp onaylamamaya karar verirler. Kredi değerlendirme süreci bankaların şubelerinde başlar. Kredi başvurusu banka şubelerinin pazarlama elemanlarınca değerlendirilir ve analiz edilir. Kredi verilebilir analizi yapılan kredi talepleri şubelerce “kredi teklifi” hâline dönüştürülür. Kredi başvurusu yapan herkes hakkında “kredi dosyası” oluşturulur. Kredi başvurularını değerlendiren uzmanlar, öncelikle kredi başvurusu yapanların kredi dosyasını incelerler.
Bankalar bir işletmenin kredi talebi ve kredi riski değerlendirilirken, ilgili işletmenin 5 K’sı hakkında bilgi toplarlar: Karakter (Character), Kredi Teminatı (Collateral), Kapasite (Capacity), Kapital (Capital), Koşullar (Conditions). Kredi riski değerlendirmesinin veya kredinin
5 K’si olarak bilinen bu faktörler, herhangi bir kredi analizinin temel bileşenleridir ve banka müşterisinin kredi değerliliğinin analizinde kullanılan anahtar başvuru kaynaklarıdır.
Mali Analiz Teknikleri
Mali analiz, finansal tablolardaki çeşitli hesaplar arasındaki ilişkilerin kurulmasını, ölçülmesini ve yorumunu kapsayan bir faaliyettir. Finansal analiz yapılırken, bilanço ve gelir tablosundan yararlanılır.
Oran analizi, karşılaştırmalı tablolar yöntemi, dikey yüzdeler yöntemi, trend/eğilim yüzdeleri yöntemi mali analizde kullanılan yöntemlerdendir.
Mali analizde en çok kullanılan analiz tekniklerinden biri oran analizidir. Oran analizinde, mali tablolarda yer alan çeşitli kalemler arasında basit matematiksel ilişki kurulur. Bir firmanın kredi analizi yapılırken kullanılan oranlar Likidite oranları, Mali yapı / Kaldıraç oranları, Faaliyet oranları, Kârlılık oranları olmak üzere dört grupta toplanmaktadır.
Yabancı Para Cinsinden veya Yabancı Paraya Endeksli Kredi Taleplerinin Değerlendirilmesi
Yabancı para cinsinden veya yabancı paraya endeksli kredi taleplerine ilişkin kredi değerlendirmelerinde, yukarıdaki analizlere ek olarak yabancı paranın ülke parasına karşı olası değer kazanımlarının müşterinin yapabileceği borç servisi düzeyine etkileri analiz edilir.
Kredi Taleplerinin Geri Çevrilme Nedenleri
Düşük kredi başvuru skoru veya düşük kredi derecelendirme puanı, daha önce firmaya tahsis edilen kredi limitinin yeterli görülmesi, banka kredi politikalarına ve prensiplerine uygun olmayan kredi talepleri, risk potansiyeli, sektör riski, olumsuz istihbarat bilgileri, firma ortaklarının davranışları, T.C. Merkez Bankası kredi performans kayıtları, karşılıksız çek ve/veya protestolu senet bilgileri, aşırı borçlanma, olumsuz kredi performansı, yetersiz teminat ve firmaların mali yapısının yetersiz olması kredi taleplerinin geri çevrilme nedenleridir.