Kredi Arz ve Talebini Etkileyen Faktörler

Kredi Politikası

Bir bankanın kredilerini kullandırmada ve kredi işlemlerinde uyguladığı prensip ve yöntemlerin tümüne bankanın “Kredi Politikası” adı verilir.

Bir banka kredi politikasını oluştururken “kredi faiz oranı, vade, kredi limiti ve kredi müşterisinin özellikleri” konusunda ilkeler belirler ve bu ilkelere göre kredi işlemlerini sürdürür.

Bankaların kredi politikaları, bankaların kredi kaynaklarına, ulusal ekonomik ve finansal koşullara, uluslararası ekonomik ve finansal koşullara bağlı olarak şekillenir.

Kredi Piyasası

Serbest bir kredi piyasasının nasıl işlediğini anlatmada kullanılan temel model kredi arz -talep modelidir. Bu model üç önemli bileşen içerisinde şekillenir. Bunlardan ilki, kredi müşterilerinin davranışlarını açıklayan kredi talebi, ikincisi kreditörlerin davranışlarını gösteren kredi arzı ve üçüncüsü ise kredi arz ve talep edenlerin kredi piyasasındaki etkileşimleri sonucu belirlenen kredi piyasası dengesidir.

Kredi Talep Eğrisi

Kredi talep eğrisi, kredi faiz oranı ve talep edilen kredi miktarı arasındaki negatif ilişkiden dolayı aşağı doğru eğimli bir eğri biçimindedir. Faiz oranı değiştikçe kredi talep eğrisi boyunca hareket edilir.

Kredi Arz Eğrisi

Kredi arz eğrisi, kredi faiz oranı ve arz edilen kredi miktarı arasındaki pozitif ilişkiden dolayı yukarı doğru eğimli bir eğri biçimindedir. Faiz oranı değiştikçe kredi arz eğrisi boyunca hareket edilir.

Kredi Talep Eğrisini Etkileyen Faktörler

Kredi piyasasında kredi faiz oranı dışındaki değişkenlerde meydana gelen değişmeler kredi talep eğrisinin sağa veya sola kaymasına neden olur. Kredi talep eğrisinin sağa ve sola kaymasına neden olan faktörler şunlardır: Kredi müşterilerinin geliri, kredi müşterisinin zevk ve tercihleri, kredi müşterilerinin kredi faizi konusundaki beklentileri, piyasadaki kredi müşterilerinin sayısı ve bütçe açıkları.

Kredi Arz Eğrisini Etkileyen Faktörler

Kredi piyasasında kredi faiz oranı dışındaki değişkenlerde meydana gelen değişmeler kredi arz eğrisinin sağa veya sola kaymasına neden olur. Kredi arz eğrisinin kaymasına neden olabilecek temel faktörler şunlardır: Tasarruf oranı ve tasarruf mevduatlarının seviyesi, kreditörlerin sayısı, kreditörlerin kredi faiz oranı konusundaki beklentileri, kreditörlerin risk algısı, yurt dışından borçlanma imkanları, maliye politikaları ve merkez bankası para politikaları.

Merkez Bankası ve Kredi Piyasası

Zorunlu karşılıklar, reeskont kredileri, açık piyasa işlemleri ve döviz işlemleri Merkez Bankası para politikası araçlarıdır. Merkez Bankası para politikası araçlarını kullanarak para arzını ve kredi miktarını etkilemektedir.

Zorunlu Karşılıklar

Zorunlu karşılık uygulaması, bankalara mevduat ve mevduat benzeri yükümlülüklerinin belirli bir oranı kadar tutarı merkez bankası nezdinde bloke ya da serbest mevduatlarında tutma zorunluluğu getirmektedir.

Reeskont Kredileri

Reeskont kredileri, TCMB tarafından bankacılık kesimine senet karşılığında kısa vadeli fon sağlanması işlemidir. Bu uygulamada, bankalar, merkez bankasınca belirlenen, genelde kısa vadeli senetleri merkez bankasının belirlediği faiz oranlarından iskonto ettirerek likidite ederler. Bu işlemler için Merkez Bankası tarafından uygulanan faize reeskont oranı denilmektedir.

Açık Piyasası İşlemleri

Operasyonel anlamdaki en etkin para politikası aracı olan açık piyasa işlemleri, Merkez Bankası para politikasının hedefleri çerçevesinde, para arzının ve ekonominin likiditesinin etkin bir şekilde ayarlanması amacıyla, menkul kıymet alım -satımı ve repo -ters repo işlemi yapmasıdır.

Döviz ve Efektif Alım -Satımları

Merkez bankaları, tam dalgalı kur politikası uygulamıyorlarsa, kur politikalarını döviz ve efektif alım -satımları ile gerçekleştirirler. Merkez Bankasının döviz ve efektif alım -satımlarının kurlar üzerindeki etkisi yanında piyasadaki yerli para likiditesi üzerinde de doğrudan etkisi vardır.