Ramp ve Uçak Altı Emniyeti

Giriş

Emniyet kelimesinin Türk Dil Kurumu’nun Güncel Türkçe Sözlüğündeki birinci derecedeki karşılığı güvenliktir. Havacılıkta ise emniyet yerine güvenlik sözcüğünü kullanarak emniyetli havacılık kavramını açıklamak pek yerinde olmayacaktır. Bunun üzerine yapılmış akademik çalışmalarda da havacılıkta emniyet ve güvenliğin farklı kullanıldığı ve anlam itibariyle de farklılıklar ihtiva ettiği bildirilmiştir.

Tehlike hâli ise büyük zarar ve yok olmaya yol açabilecek durum olarak tanımlanır ve emniyetin zıttı olarak kullanılır. Dolayısıyla gerçekleşme olasılığı olan fakat istenmeyen bir durumdan uzak olunması, başka bir deyişle tehlikesizlik ise emniyet kavramına işaret etmektedir [Gerede].

Apron Emniyet Kuralları

Ramp operasyonlarının tümü apronda icra edilir. Dolasıyla apronda uyulması gereken kuralların tümü ramp ve uçak altı emniyetinin sağlanmasına doğrudan etki eder. Uçağa yerdeyken verilecek bütün hizmetlerin gerekli emniyet kurallarına uyarak verilmesi, oluşabilecek hasarların önüne geçilmesini sağlaması açısından çok önemlidir. Bunlardan bazıları: Ramptan sorumlu tüm personel etrafta olup bitenlerin farkında olmalıdır. Kişisel koruyucu ekipman kullanımının zorunlu olduğu unutulmamalıdır. Sigara içilmemeli, içilmesine müsaade edilmemelidir.

Uçak Etrafındaki Tehlikeli Alanlar

Emme sahası, havalandırma sahası, tepki sahası

Uçak Motor Tehlikeleri

Jet Motorunun Çalışma Prensibi: Öncelikle motorların çalışma prensibini ve gücünü anlatmak gerekir. Motorun çalışma prensibini anlatabilmek için bir balonu şişirin ve sonra ağız kısmını ters çevirerek bırakın. Balonun fırlayarak yukarı doğru yükseldiğini gözlemleyeceksiniz. Balonu şişirmek için kullandığımız hava; motorun egzozundan çıkan hava gibi balonun ağız kısmından çıkarak bir itiş kuvveti sağlayacaktır. Bu benzetme motorun itiş gücünün nasıl oluştuğunu açıklamak için kullanılabilir. İtki -tepki prensibini ele alırsak, motorun ileriye doğru gitmesi için itilmek isteyen havanın tepkisi aracın ileriye bir hareketi söz konusudur.

Pervaneli Hava Araçları: Havacılık uzmanları, helikopterin yere indikten hemen sonra kazaların çokça meydana geldiğine dikkat çekerek: Psikolojik olarak helikopterden inen yolcu arka tarafa doğru ilerliyor ve yukarıda dönen ana pervaneden çok hızlı ve küçük olan pervane genellikle fark edilemiyor ve kaza meydana geliyor şeklinde bir açıklama yapmaktadır. Pervaneli uçaklarda uçak altına girilmeden önce pervanelerin tamamen durması beklenmelidir. Pervanelerin dönüş hızı çok yavaş da olsa tamamen durmadan kesinlikle burun hizasından öteye geçilmemelidir.

Yer Destek Ekipman Tehlikeleri

Uçağın çevresinde, yer destek ekipmanlarından kaynaklanan bir çok tehlike mevcuttur. Bunlardan bazıları; yüksekten düşmek, hareket hâlindeki araçlar, çalışan her türlü motor ve gürültüleri, GPU’lar, kötü yerleştirilmiş kablolar, dökülmüş zararlı sıvılar, makinelerin hareketli parçaları vb.

Uçaktaki Yükseklik ve Denge Değişimi

Yakıt alımı, yükleme ve boşaltma işlemi; uçak gövdesinde ağırlık değişimine ve buna bağlı yükseklik farkına neden olur. Eğer bu değişimlere dikkat edilmez ve önlem alınmaz ise uçak hasarlarına yol açabilecek tehlikeli sonuçlarla karşılaşılabilir. Buna örnek olarak Resim 4.3.te boşaltma sırasında yapılan hatadan kaynaklanan maddi hasarlı bir kaza söz konusudur.

Uçaktaki yükleme ve boşaltma işlemi sırasında yükseklik denge değişiminden dolayı ortaya çıkabilecek tehlikeli durumları önlemek için yükleme ekipmanları ile uçak arasında belli bir mesafe olmalıdır. Kontrolü ekip sorumlusu tarafından operasyon süresince sağlanmalıdır.

Yaya Emniyeti

Yolcuların rampda bir yandan diğer yana yürüyerek hava aracına bindiği/indiği yerlerde ve yolcular terminal binası veya transfer aracı içine girene kadar cep telefonlarının kullanılmasının önüne geçilmelidir. Yolcular tarafından kullanılan yol, yaya yolu olarak işaretlenmelidir. Yürüyüş yoluyla hava aracı arasında araç trafiğinin işlemesini önlemek için yol hava aracı merdivenlerine olabildiğince yakın konumlandırılmalıdır.

Yangın Emniyeti

Uçak büyük miktarda yakıt taşır. Uçağa yakıt ikmalinde kullanılan GSE’ler yakıt ve kimyasallar taşır ve daima uçağın çevresindedir, doğal olarak da yangın riskinin artmasına yol açar. Ancak en büyük yangın tehlikesi, yangının bilincinde olmayan insanlardır. Uçakta verilecek herhangi bir yangın alarmı durumunda tüm tolcular kabin personelinin uyarılarına tam olarak uymalı ve direktiflerini takip etmelidir. Aksi bir durumda oluşacak karmaşada yangınla birlikte telafisi olmayan sonuçlara sebebiyet verecektir.

Yangın Önleme ve Korunma

Yangın önleme, yangınla mücadeleden daha önemlidir. Apronda görev alan tüm personel, yerel yangınla mücadele prosedürleri, acil durum tahliye planları ve yangın ekipmanı kontrol ve bakım prosedürleri hakkında bilgi sahibi olmalıdır.