Uçak Karşılama
Uçağa ramp hizmeti verilen alanlarda hem ekipmanların verimli ve etkin kullanılması adına hem de tüm havaalanı trafiğine aynı standartta hizmet sunabilme adına karşılama hizmetinden başlamak üzere zamanın doğru kullanılması gerekir.
Hava aracına yönelik yer hizmetlerinin yerel mevzuata ve standart çalışma prosedürlerine bağlı kalarak emniyetli, etkin ve zamanında gerçekleştirilmesi havacılıkta büyük önem taşır. Bu sebeple uçak karşılama hizmeti başlatılmadan önce gerekli ekipmanların daha iniş gerçekleşmeden hazır bulundurmalarından önceki ünitelerde bahsetmiştik.
Uçağa yönelik yer hizmetleriyle ilgilenen tedarikçiler ve yüklenicilerin etkin koordinasyonunun oluşturulması da işte bu hazırlık aşamasının ilk bacağını oluşturur.
Karşılama İşlemleri
- F.O.D Kontrolü
- Yer gösterme, hizalama hareketleri (Marshalling)
- Takozlama
- Uçak motorlarının susması
- Yer ve kokpit iletişimi
- Uçağın park ettirilmesi
- Emniyet konilerini yerleştirme işlemi
- Yer hizmet ekipmanlarının yanaşması
FOD Kontrolü
Pat sahalarında bulunan yabancı maddelere FOD denir. Havalimanında FOD kavramı; kontrolsüz metal parçalar, pet şişeler, kâğıtlar, meşrubat kutuları,gazete/dergi parçaları, bez/kumaş/kauçuk parçalar, poşetler, bagaj parçaları, bakım gereçleri, bakım artıkları/atıkları, ekipman parçaları, kırılmış kaplama parçaları, uygunsuz konumlandırılmış takozlar/dubalar, ikram malzemeleri, yapı materyalleri, taş, toz, kum, toprak, canlı/cansız hayvanlar, yağ döküntüleri, çamur, balçık, moloz, mucur, yıkıntı, enkaz, lastik parçaları, ot, vida, somun, emniyet teli, mekanik aletler, kalem, tel, çakıl, asfalt parçaları, palet, bagaj etiketi, branda, çadır, personel rozeti, kargo kaplamaları, ambalajlar gibi geniş bir alanı kapsar. Resim 3.1.de pist üzerinde hava araçlarından kopmuş olduğu düşünülen metal parçalar ve pistten kopmuş taşlar FOD’ler için örnek görsel olarak verilmiştir. Belirtilen bu FOD’ler havacılık endüstrisine yılda 4 milyar dolarlık zarar vermektedir. Bununla birlikte operasyonel aksamalar, gecikmeler, plan değişiklikleri gibi dolaylı maliyetler ile birlikte FOD kaynaklı maddi kayıp 10 katına kadar artabilmektedir.
Marshalling
Ülkemizde havaalanları PAT sahalarında, follow -me ve marshalling hizmetleri; ICAO’nun Ek -14.287 dokümanına, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün Uçağa Yönelik Yer Hizmetleri (Hava Alanları) standartlarına, Ulaştırma Bakanlığı’nın “Hava Alanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY - 22)”ne, DHMİ’nin “Hava Alanları PAT Sahaları Hizmetleri Yönergesi” ve “Hava Alanları PAT Sahalarında Araç Kullanma Yönergesi”nde yer alan usul ve esaslarına dayandırılarak yürütülmektedir.
Takozlama
Takozlama, uçak motorları susup pervaneleri durduktan sonra çakar lambalarının sönmesinin ardından başlatılır. Takoz uçağın kaymasını ve bu nedenle olabilecek kazaları önlemek için yerleştirilir. Uçak büyüklüğüne bağlı olarak takoz büyüklükleri gerektiğinde değiştirilmelidir. Resim 3.3.te takozlama için kullanılan eleman örnek için verilmiştir.
Emniyet Sahaları
Park hâlindeki her uçağı çevreleyen, hizmet araçlarının neden olabilecekleri hasarların önlenmesi amacıyla tasarlanan "emniyet çemberleri" olarak ifade edilen işaretlenmemiş, hayali koruma bölgeleri mevcuttur.
Dış emniyet çemberi 7,5 metre genişliğindedir. Araç sürücüleri, bu hayali sınırı geçmeden önce fren kontrolü yapmalıdır.
İç emniyet çemberi, 3 metre genişliğinde olup sürücülerin düşük hızda uçağa yanaşmaya başlamadan önce durmaları gereken yeri göstermektedir.
Emniyet Konilerinin Yerleştirilmesi
Uçak etrafına emniyet konilerinin yerleştirilme amacı, park alanında uçak gövdesi ve diğer bileşenlerine zarar verilebilecek ekipmanların belirli bir mesafede tutulmasıdır. Bir nevi uçak etrafında tampon bölge oluşturmaktır.
Uçağa Yanaşma
Uçağa yanaşmadan önce uçağın durduğundan, burun veya ana dikme tekerlerine takoz koyulduğundan, uçak işaret ışıklarının (beacon) söndüğünden ve uçak motorlarının sustuğundan, işaretçi personelin "yaklaşmak emniyetli" işaretini vermiş olduğundan emin olunmalıdır. Uçak beacon’ları sönmeden ve motorlar susmadan (ihtiyaç olması durumunda GPU dışında) hiçbir personel veya teçhizat uçağa kesinlikle yanaşmamalıdır.
Yer Hizmetleri Ekipmanının Yerleştirilmesi
Uçak park pozisyonuna gelmeden önce yolcunun merdivenle ya da körüklemi uçaktan ineceğinin, uçağın modelinin ve yük indirme pozisyonunun dikkate alınıp park pozisyonunda sıkıntı oluşturmayacak şekilde ekipmanların yerleştirilmesi gerekir. Şekil 3.3.te uçağa hizmet vermek için yanaştırılmış hizmet ekipmanlarının konumlandırılması, hangi aracın uçağa göre hangi pozisyonu alacağı gösterilmektedir.
Yolcu ve Ambar Kapılarının Açılması
Yolcu kabin kapıları kabin personelince açılır. Kapının açılması sırasında hizmet personeli yardım eder. Yetkisiz personelin müdahalesi nedeniyle kapı mekanizmasında bulunan tahliye balonunun açılması ciddi yaralanmalara neden olabilir.
Kapılar açılmadan önce görerek kontrol yapılmalıdır. Uçak tipine göre manuel veya otomatik olarak açılabilen kapılar açılırken kapı çarpması, yük düşmesi gibi olasılıklara karşı görevli personel dikkatli olmalıdır.