Objektifler ve Filtreler

Objektif, konudan yansıyan ışığın kamera içindeki yüzeye düşmesini sağlayan ve ışınları belli bir noktaya odaklayarak nesnenin görüntüsünü oluşturan parçadır. Belli bir sırayla düzenlenmiş ince ve kalın kenarlı merceklerden oluşur. Objektifle ilgili temel kavramlar şunlardır

Odak uzaklığı; merceğe gelen ışınların mercekten geçerek toplandığı odak noktası ile duyarkat arasındaki mesafedir. Milimetre olarak ifade edilir. Odak uzaklığı arttıkça merceğin yakınlaşması artar, nesneler daha yakın görünür.

Görüş alanı; vizörden bakıldığında görülebilen alandır. Odak uzaklığı kısa ise görüş alanı geniş, uzun ise görüş alanı dardır.

Duyarkat büyüklüğü, algılayıcı düzlemin fiziksel boyutudur. Duyarkatın büyüklüğü arttıkça net alan derinliği azalır.

Objektif hızı diyafram açıklığına göre değişir. Diyafram açıklığı ne kadar fazlaysa, yani f değeri ne kadar küçükse objektif o kadar hızlıdır.

Renk sapması (kromatik aberasyon), objektif tarafından yakalanan ışığın hatalı kırılması sonucu ortaya çıkan renk dağılmasıdır.

Bulanıklık (fluluk), görüntünün net yakalanamaması, fotoğrafçıya, cihaza veya konuya bağlı olarak farklı sebeplerden kaynaklanabilir.

Optik bozulma (distorsiyon), odak uzaklığına ve perspektife bağlı olarak ortaya çıkan görüntü bozulmasıdır.

Objektifin bileşenleri şöyle sıralanabilir:

Mercekler; objektifin ön tarafına düşen ışığa odaklanan ve ışığı yönlendiren optik parçalardır. Nesneden yansıyan ışınların kırılarak tek bir noktada toplanması ise nesnenin görüntüsünü oluşturur.

Objektif çerçevesi veya objektif gövdesi olarak adlandırılan bölüm, mercekleri bir arada tutmaya yarayan tüp şeklindeki kısımdır .

Bayonet; objektifin fotoğraf makinesiyle birleştiği yuvadır.

Zoom (yakınlaştırma-uzaklaştırma) halkası; lens gövdesinin üzerinde yer alan, yakınlaştırmak veya uzaklaştırmak için döndürülen bileziktir. Yakınlaşma hareketine zoom in, görüntüden uzaklaşma hareketine zoom out denir.

Netleme halkası, mercek odak uzaklığını manuel (elle) ayarlamak için kullanılan halkadır. Odak uzunluğunun yanı sıra görüntünün odaklanma mesafesini de etkiler.

Diyafram kanatları; objektifin içinde yer alan, ışığın kameraya düştüğü açıklığın boyutunu kontrol eden kanatlardır.

Diyafram halkası; diyafram kanatlarının ne kadar açılacağını ve objektife düşen ışık boyutunu kontrol eden halkadır. Diyafram açıklığı f değeri ile ifade edilir.

Fotoğrafın konusuna ve çekim amacına göre kullanılabilecek farklı objektif türleri bulunur. Objektifler odak uzaklıklarına göre türlere ayrılır.

Normal (standart) objektifler, 45-55 mm odak uzaklığına sahiptir. İnsan gözüne en yakın görüşe sahiptir.

Geniş açılı objektifler, 15-45 mm arası odak uzaklığına sahiptir. Kısa odak uzaklıklı objektifler de denilen bu objektiflerin alan derinliği fazladır.

Dar açılı (teleobjektif) objektiflerin odak uzaklıkları 55 mm'den fazladır. Uzun odak uzaklıklı olarak da adlandırlan bu objektiflerin alan derinliği kısadır.

Değişken odak uzaklıklı (zoom) objektiflerin odak uzaklığı veya görüş açısı değişkendir. Zoom objektifler görüntüye optik zoom ile yakınlaşır veya uzaklaşır.

Makro objektifler, daha yakında bulunan veya daha küçük nesnelerin görüntüsünü yakalamaya imkân tanır. Kısa mesafede alan derinliği oluşturarak nesneye odaklanmayı sağlar.

Balıkgözü objektifler, 15 mm'den daha kısa odak uzaklığına sahip, çok geniş açılı objektiflerdir. Bu objektifle çekilen görüntülerde yatay ve dikey çizgiler bükülerek dairesel görüntü oluşur.

Filtreler; ışık yoğunluğunu ve yansımaları azaltmak, görüntü kalitesini yükseltmek, objektifi korumak veya renkleri değiştirerek yaratıcı görüntüler elde etmek gibi farklı amaçlarla kullanılır. Filtre çeşitleri şunlardır:

UV filtreler; objektifi muhtemel zararlara karşı korur. Ayrıca ışığı yumuşatarak görüntü kalitesini arttırır.

Polarize filtreler, Böylece yansımayı azaltarak parlaklığın önlenmesini ve renklerin daha canlı görünmesini sağlar. Güneş gözlüğü gibi ışığı belli oranda keserek, objektife düşen ışık miktarını azaltır.

ND filtreler, objektife gelen ışığın miktarını azaltarak, renk tonunu değiştirmeden ışığın parlaklığını düşürür. Gri- siyah renkte üretilen ND filtrelerin koyuluk seviyeleri farklıdır. Filtrenin koyuluk derecesi arttıkça parlaklığı düşürme oranı da artar.

Renk düzeltme filtreleri, belirli rengin miktarını düzeltmek amacıyla kullanılır. siyah-beyaz fotoğrafçılıkta kırmızı, turuncu ve sarı filtreler kontrastı arttırırken, mavi ve yeşil filtreler kontrastı azaltır.