Kaslar (Myologia)
Kasları inceleyen bilim dalına myology (miyoloji) denir. Kaslar Latincede musculus olarak ifade edilmektedir.
Kasların kısaltma işareti m. şeklindedir. Kasların çoğulunun kısaltma işareti ise Mm.şeklindedir.
Vücudumuzda üç tip kas bulunur.
Çizgili Kaslar: Bu kaslar iskeletimiz hareket ettiren kaslardır. İrademize bağlı sinir sistemi tarafından çalıştırılırlar.
Düz kaslar: Organların duvarlarında ve damar duvarlarında bulunan kaslardır. İrademiz dışında çalışan sinir sistemi tarafından bu kaslar çalıştırılır.
Kalp kası: Kalbin yapısında bulunan kas çeşididir. Bu kaslar yapı bakımından çizgili kaslar, fonksiyon bakımından ise düz kaslar gibi çalışırlar. Kalbin orta tabakasını oluşturur.
Vücudumuzda bulunan kasları gruplara ayırarak incelemek öğrenme açısından önemlidir.
Kas grupları:
Baş , yüz ve çiğneme kasları: Bu kaslar saçlı deri,ruhi durumun yüze yansıması ve ağıza alınan gıda maddelerinin çiğnenmesiyle ilgili fonksiyonu vardır.
Boyun kasları: Baş ve toraks hareketleri ile fonksiyonu vardır.Boynun ön tarafında bulunan kaslar baş bölgesine flexion yaptırırken arka tarafta yer alan kaslar extantion yaptırır.
Gövde kasları: Gövdede yapılan çeşitli hareketlerden sorumludurlar. Pectoral bölgede bulunan kaslar omuz bölgesini öne çekme hareketi yanında kol bölgesine de adduction yaptırır. Karın ön ve yan tarafında bulunan kaslar ,karın ön duvarı yapısına katıldığı gibi iç organlarıda korur. Ayrıca karın içi basıncının artmasınıda sağlar. Gövdenin arka tarafında bulunan kaslar ise omurgaların stabilitesini sağlama yanında gövdenin dönmesinide temin eder.
Gluteal bölge kasları: Alt ekstremiteye ait flexion, extension, adduction,abduction hareketlerinden sorumludurlar,
Omuz kasları: Omuz ve üst extremite hareketlerine etki ederler. Üst extremitenin gövdeye bağlanması yanında üst extremitenin abduction ,adduction, iç ve dış rotasyon hareketleri yaptırırlar.
Üst ekstremite kasları: Üst extremitenin bölümlerine ait hareketler yaptırırlar.Kolun ön bölgesinde yer alan kaslar hem kola hemde önkola flexion yaptırır. Kolun arka tarafında yer alan kas ise kola ve ön kola extantion yaptırır. Önkolun ön tarafında bulunan kaslar önkola ve ele flexion,arka tarafında bulunan kaslar ise hem önkola hemde ele extantion yaptırır. El bölgesinde bulunan kaslardan tenar bölgeye ait olanları başparmağa abduction,flexion ve oppozisyon yaptırır. El bölgsinin orta grubu kasları ise 2-5 parmaklara flexion ,extantion,abduction ve adduction hareketi yaptırırlar. Hipotenar bölge kasları ise küçük parmağa abduction,flexion ve oppozisyon yaptırır.
Alt ekstremite kasları:Alt extremitenin çeşitli bölgelerine farklı hareketler yaptırırlar. Uyluğun ön bölgesinde bulunan kaslar uyluğa flexion ve bacak bölgesine extantion yaptırır.Uyluğun medial bölgesinde bulunan kaslar uyluğa adduction yaptırır. Uyluğun arka grubu kasları ise uyluğa extantion, bacağa flexion yaptırır. Bacak bölgesi kasları ön grubu ayak bölgesine extantion yaptırır. Bacağın arka grubu kasları ayak bölgesine flexion yaptırır.Bacağın lateral grubu kasları ayak bölgesine eversiyon hareketi yaptırır. Ayak bölgesinde tenar bölge kasları ayak başparmağına abduction,flexion yaptırır. Ayağın orta grubu kasları ise 2-5 parmaklara flexion ,extantion,abduction ve adduction hareketi yaptırırlar. Ayak bölgesi hipotenar bölge kasları ayak küçük parmağına abductıon,flextion yaptırırlar.
Fascia: Vücudun çizgili kasları fascia ismi verilen bağ dokusuyla sarılmıştır.
Fascia üç grupta incelenir.
- Fascia superficialis (deri altındaki bağ dokusu)
- Fascia profunda(iskelet kıaslarını saran ve kaslara kompartman yapar)
- Fascia subserosa(vücut boşluklarının iç yüzünü örten bağ dokusu)
Fascia el bileğinin ön ve arka tarafında kalınlaşarak retinaculum flexorum ve retinaculum ekstansorium denen oluşumları meydana getirir. Önkolun ön bölgesinde yer alan kaslar genellikle retinaculumu fleksorum'un altından geçerek el bölgesinde sonlanırlar.
Retinakulum fleksorum'un altından aynı zamandan. medianus denilen sinir de geçmektedir. Elin aşırı kullanılması veya bu bölgenin enflamasyonu sonucun. medianus sıkışır. El bölgesinde ve parmaklarda ağrı ve güçsüzlük görülür. Bu duruma karpal tünel sendromu denir.
Vücudumuzdaki bazı kaslar intramüsküler enjeksiyon yapılmasında kullanılmaktadırlar.
M. vastus lateralis ve gluteal kaslar gibi. Enjeksiyon tekniğine uygun yapılmalıdır.