Eklemler (Articulationes)

Genel Bilgiler

İnsan vücudunun iskeletini kemikler ve eklemler meydana getirir. Vücudumuzda bulunan kemikler birbirleriyle birleşerek iskeletimizi oluştururlar. Kemiklerin birleştikleri bu yerlere eklem denir. Latince yazılımı articulatio (artikulasyo)'dur. Bu kelimenin kısaltılmış hâli art. şeklindedir.

Eklemlerin Fonksiyonları

Eklemlerin fonksiyonları: Vücut boşlukları oluşturarak hayati organları korumak (beyin, kalp vb.), hareketlerimizin amaca uygun olmasını, ağırlığımızın yere iletilmesini sağlamak ve vücudumuz için zararlı olabilecek sert hareketleri yumuşatmaktır.

Eklemlerin Sınıflandırılması

İki kemiğin bir araya gelerek oluşturdukları ekleme basit (simplex), ikiden fazla kemiğin bir araya gelerek oluşturduğu eklemlere komplex (composita) grubu eklem denir.

Eklemi oluşturan kemiklerin ekleme katılan bölümlerine eklem yüzü denir.

Eklemler, hareketsiz eklemler, yarı hareketli eklemler ve hareketli eklemler olmak üzere üç gruba ayrılırlar.

Hareketli eklemler diarthrosis veya synovial ekemler olarak adlandırılır. Hareketi eklemlerde, şu oluşumlar bulunur:

Eklem yüzleri (facies articularis),
Eklem kapsülü (capsula articularis)
Eklem boşluğu (cavum articulare),
Eklem kıkırdağı (cartilago articularis),
Eklem bağları (ligamenta articularia),
Eklem içi oluşumları (organa intraarticularia).

Hareketli eklemlerde eklem yüzleri birbirinden tamamen ayrılmış olup, aralarında boşluk bulunur.

Hareketli eklemlerin bütünlüğünün bozulmasını engelleyen faktörler:

Eklem boşluğundaki negatif basınç
Eklem kapsülü ve eklem bağları
Eklem çevresindeki kas ve tendonlar
Eklem yüzlerinin şekli
Dış atmosfer basıncı

Eksenler

İnsan vücudunda üç temel eksen vardır ve hareketler bu eksenlere dik olarak yapılır. Yukarıdan aşağıya dik olarak geçen eksen, vertikal eksendir ve bu eksende, içe dönme (pronasyon) ve dışa dönme hareketleri (supinasyon) yapılır. Sağdan sola, yere paralel olarak geçen eksene horizontal eksen denir ve bu eksende, bükülme (fleksiyon) ve düzelme (ekstansiyon) hareketleri yapılır. Önden arkaya ve yere paralel olarak geçen eksene sagittal eksen denir ve bu eksende, gövdeye yaklaşma (adduksiyon) ve gövdeden uzaklaşma (abduksiyon) hareketleri yapılır.

Yarı oynar eklemlere amphiarthrosis eklemler denir. Ekleme katılan kemikler arasında kıkırdak doku yer alır. Kıkırdak doku hareketi tam olarak engellemez, ancak sınırlandırır. Eklem yüzleri arasında hem kıkırdak doku hem fibröz doku bulunuyorsa symphysis (okunuşu simfizis) grubu olarak isimlendirilir.

Hareketsiz eklemler synarthrosis eklemler olarak isimlendirilir. Ekleme katılan kemiklerin eklem yüzleri fibröz bağ dokusu ile kaplıdır.

Vücudumuzda Bulunan Eklemler

Omurga, columna vertebralis adını alır. 33 tane vertebra veya omur adı verilen kemiğin bir araya gelmesiyle oluşur. Vertebra gövdeleri yarı oynar eklemlerle, çıkıntıları ise hareketli eklemlerle birbirine bağlanmıştır.

Göğüs kafesini oluşturan kaburgalar, göğüs kemiği sternum ile, vertebralar ile ve kendi aralarında rklem yaparlar.bu eklemler hareketli eklemlerdir.

Omuz eklemi hareketli küresel bir eklem olup en geniş hareket kapasitesine sahiptir. Dirsek eklemi ginglimus tipi eklemdir ve bükülme ile gerilme hareketlerine imkân verir.

Kalça eklemi de küresel hareketli eklemdir ve tüm eksenler etrafında yapılan hareketler yapılabilir. Diz eklemi de hareketli bir eklemdir ve bükülme ve gerilme hareketleri yapılabilir. Diz ekleminde yer alan menisküs adı verilen fibrökartilaginöz yapılar, eklem yüzlerinin uyumlu olmasını sağlar.